Kino postludzkie. Jak filmy eksperymentalne uczą (się) pokazywać zwierzęta to przegląd w kinie w U–jazdowskim, którego głównym tematem jest pytanie o możliwość istnienia zwierzęcej perspektywy w kinie. Zaprezentowanych zostanie dwadzieścia filmów eksperymentalnych, artystycznych i dokumentalnych, w których zwierzęta – psy, koty, małpy, papugi – są nie tylko tematem czy metaforą, ale stają się realnym podmiotem filmu. Pokazane zostaną filmy oraz prace z pogranicza sztuk wizualnych i kina, które na różne sposoby problematyzują kwestię reprezentacji zwierząt (albo w ogóle przyrody) i roli języka filmowego w ich prezentowaniu.
Artyści znacznie łatwiej niż filmowcy przyswajają oraz wykorzystują akademickie dyskursy, animal studies i posthumanizm. Są to obszary, w których prace artystów stają się nie tylko poligonem filmowego języka, ale i filmowym sumieniem. Perspektywa filmowa będzie punktem wyjścia do spojrzenia na międzygatunkowe relacje. Czy możliwe jest uniknięcie antropomorfizacji z jednej strony oraz przedstawiania zwierząt jako reprezentujących dzikość Innego z drugiej? Artyści i eksperymentujący filmowcy często problematyzują tę kwestię.
Szczególnie ważny dla przeglądu, ponieważ wprost mówiący o języku kina, jest artystyczno-warsztatowy esej wideo Studia nad ekologią odgrywania fińskiej artystki Eiji-Liisy Ahtili. Artystka proponuje w nim ćwiczenia z kamerą, ukazujące kluczowe dla konstruowania filmowej podmiotowości zabiegi, porażające w swojej prostocie. Odmienne, bo działające nie formalnie, ale emocjonalnie podejście reprezentuje film Pierre’a Huyghe’a Bez tytułu (Ludzka maska). Prowokuje on pytania etyczne dotyczące wykorzystywania żywych zwierząt w filmach. Przez 20 minut obserwujemy szympansa w stroju dziewczynki i ludzkiej, ale pozbawionej mimiki, masce.
Tym i innym filmom towarzyszy pytanie, czy zwierzęta mogą być podmiotem kina. Kino to ludzka działalność, ale zdarzają się momenty, kiedy zwierzę jest ustawiane – zwykle na chwilę, często przypadkowo – w bardziej podmiotowej pozycji.
Pracą, która porusza kwestię przełamania ludzkiego charakteru kina jako medium, jest Kino naczelnych Rachel Mayeri – projekt na styku filmu, sztuki i prymatologii. W prezentowanych filmach artyści stosują różne sposoby, żeby uniknąć antropomorfizacji – od wyeliminowania człowieka z obrazu, jak w klasyku kina eksperymentalnego, Prywatnym życiu kota Alexandra Hammida i Mai Deren, do filozoficznych nawiązań oraz operowania bardzo silnym ładunkiem emocjonalnym w Lily czyta Derridę Kathy High.
Przyroda jako zabójczy Inny pojawi się w czasie nocnego maratonu filmowego z Długim weekendem, klasyką ozploitation, oraz Roar – kultowym filmie o trudnej koegzystencji ludzi i dzikich kotów.
Artyści: Eija-Liisa Ahtila, Francis Alÿs, Theo Anthony, Lucien Castaing-Taylor, Denis Côté, Maya Deren, Colin Eggleston, Alexander Hammid, Sam Hearn, Kathy High, Pierre Huyghe, Judy Irving, Seth Keal, Chris Marker, Noel Marshall, Rachel Mayeri, Véréna Paravel, Richard Penfold, Nicolas Philibert, Bojan Šarčević, Carolee Schneemann
Kino postludzkie. Jak filmy eksperymentalne uczą (się) pokazywać zwierzęta
Kurator: Michał Matuszewski
Od 18 do 31 października 2018 roku
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski w Warszawie
