Od apartheidu do Mundialu
Kino RPA przez lata z trudem przedostawało się na światowe ekrany. Bojkot państwa z powodu polityki apartheidu objął także dobra kultury. Co nie znaczy, że kino przed dojściem do władzy Nelsona Mandeli w tym miejscu nie istniało. Przeciwnie, ze względów ekonomicznych miało bodaj najlepsze warunki rozwoju na całym kontynencie. Ale jego zasięg i znaczenie ograniczały się do własnej publiczności.
Jeśli zatem obrazy opisujące ówczesną rzeczywistość trafiały do międzynarodowego obiegu kinowego, to głównie za sprawą twórców z zewnątrz, napiętnujących w swoich filamach skutki segregacji rasowej (Wróć Afryko L. Rogosina /1958/, Świat na uboczu Ch. Mengesa /1987/, Krzyk wolności R. Attenborough /1987/, A Dry White Season E. Palcy /1989/).
Za nieliczne wyjątki, które jakimś cudem umknęły uwadze cenzury, mimo zawartego ładunku krytyki społecznej, mogą uchodzić Dingaka J. Uysa (1965) czy Złodziej O. Schmitza (1988). Po przełomie politycznym kino z RPA nadrabia stracony czas i podbija świat (Oscar dla Tsotsi, Złoty Niedźwiedź w Berlinie dla Carmen). Kiedy dziś możemy już patrzeć na kino stamtąd bez uprzedzeń, warto na nowo spojrzeć w Zwierzyńcu na jego historię: od kina niemego, po produkcje z ostatnich lat.
De Voortrekkers – reż. Harold Shaw (1916)
Bou van’n nasie – reż. Joseph Albrecht, A.A. Pienaar (1938)
Kimberley Jim – reż. Emil Nofal (1963)
Jannie Totsiens – reż. Jans Rautenbach (1967)
Katrina – reż. Jans Rautenbach (1969)
Land apart – reż. Sven Persson (1974)
Gość (The Guest) – reż. Ross Devenish (1980)
Fiela se kind – reż. Katinka Heyns (1988)
The stick – reż. Darrell Roodt (1988)
Złodziej (Mapantsula) – reż. Oliver Schmitz (1988)
Historia Klary Viljee (Die Storie van Klara Viljee) – reż. Katinka Heyns (1992)
Droga do Mekki (The Road to Mecca) – reż. Athol Fugard, Peter Goldsmid (1992)
Sarafina! – reż. Darrell Roodt (1992)
Płacz ukochany kraju (Cry the Beloved Country) – reż. Darrell Roodt (1995)
Hearts and minds- reż. Ralph Ziman (1996)
Paljas – reż. Katinka Heyns (1998)
Rozsądny człowiek (A Reasonable Man) – reż. Gavin Hood (1999)
Carmen (U-Carmen e-Khayelitsha) – reż. Mark Dornford-May (2004)
Wybaczenie (Forgiveness) – reż. Jan Gabriel (2004)
Zulu love letter – reż. Ramadan Suleman (2004)
Tsotsi – reż. Gavin Hood (2005)
Pogawędki w niedzielne popołudnie – reż. Khalo Matabane (2005)
Izulu lami – reż. Madoda Neaciyana (2009)
Demon piasków (Dust Devil) – reż. Richard Stanley, RPA 1992
Jerusalema – reż. Ralph Ziman, RPA 2008
Zwycięstwo (Amandla) – reż. Lee Hirsch, RPA 2002
Shirley Adams – reż. Oliver Hermanus, RPA 2009
Więcej niż gra (More then just a game) – reż. Ahmed, RPA
Drum – reż.: Zola Maseko, RPA
Urodziny Pana Czechowa
Wielbiciele talentu znakomitego rosyjskiego pisarza i dramaturga będą je obchodzić po raz 150-ty. Jego zasług dla teatralnej sceny nie sposób wprost przecenić. Ale i kino ma mu wiele do zawdzięczenia. Jest bodaj drugim, po Szekspirze, najczęściej filmowanym autorem. Te ekranizacje – nakręcone nie tylko w Rosji, ale w róznych stronach świata – zamykają się imponującą liczbą 245 filmów (w tym dziesięciu animowanych)! A przenosili Czechowa na ekran nie tylko czołowi twórcy rosyjskiego kina: Jutkiewicz, Chejfic, Konczałowski, Michałkow. Genialnemu autorowi nie mogli się również oprzeć wielcy światowego kina: Wojciech Has, Sidney Lumet, Anthony Hopkins, Louis Malle. Bez dwóch zdań, ten jubileusz zasługuje na wielką filmową ucztę.
Romans z kontrabasem reż. Kaj Ganzen, Rosja 1911 (8 min)
Kasztanka reż. Michaił Cechanowski, ZSRR 1952
Dama z pieskiem (Dama s sobaczkoj) reż. Josif Chejfic, ZSRR 1959
Temat na niewielkie opowiadanie (Siuziet dla niebolszogo rasskaza/ Un amour de Tchekhov) reż. Siergiej Jutkiewicz, ZSRR/Francja 1969
Czajka reż. Jurij Karasik, ZSRR 1970
Wujaszek Wania (Diadia Wania) reż. Andriej Konczałowski, ZSRR 1971
Zły dobry człowiek (Płochoj choroszyj cziełowiek) reż. Josif Chejfic, ZSRR 1973
Kasztanka reż. Roman Bałajan, ZSRR 1975
Dramat na polowaniu (Drama na ochotie) reż. Emil Lotianu, ZSRR 1978
Niedokończony utwór na pianolę (Nieokonczennaja pjesa dla mechaniskogo pianino) reż. Nikita Michałkow, ZSRR 1976
Nieciekawa historia reż. Wojciech J. Has, Polska 1982
Oczy czarne (Oczi cziornyje) reż. Nikita Michałkow, Rosja/Włochy 1987
Sala nr 6 reż. Krzysztof Gruber, Polska 1987
Mała Lili (La Petite Lili) reż. Claude Miller, Francja/Kanada 2003
Kasztanka reż. Natalia Orłowa, Rosja 2004
Kino duńskie na bis
Nie bój się mnie (Dendu frygter) reż. Kristian Levring, Dania 2008 (95 min)
O czym nie wie nikt (Det som ingen ved) reż. Sørena Kragh-Jacobsen, Dania 2008 (99 min)
Płomień i cytryna (Flammen & Citronen) reż. Ole Christian Madsen, Dania 2008 (130 min)
Kandydat (Kandidaten) reż. Kasper Barfoed, Dania 2008 (94 min)
Dwa światy (To Verdener) reż. Niels Arden Oplev, Dania 2008 (108 min)
Roskilde reż. Ulrik Wivel, Dania 2008 (99 min)
Elegia dla konia
Towarzyszył człowiekowi od zawsze. To dzięki niemu człowiek przemierzał przestrzenie, podbijał nowe terytoria, uprawiał ziemię i toczył wojny. Wydawałoby się, że koń i człowiek są po prostu na siebie skazani. Rozwój cywilizacji stopniowo zmniejszał rolę zwierzęcia. Koń okazywał się człowiekowi coraz mniej potrzebny. Z czasem został zredukowany do funkcji rozrywki, rekreacji, hazardu. Przestał inspirować artystów. I tylko koni żal…
Biała grzywa (Crin-Blanc) reż. Albert Lamorisse, Francja 1952 (47 min)
Lotna reż. Andrzej Wajda, Polska 1959 (88 min)
Skłóceni z życiem (The Misfits) reż. John Huston, USA 1961 (124 min)
Equus reż. Sidney Lumet, USA/Anglia 1977 (137 min)
Pograbek reż. Jan Jakub Kolski, Polska 1992 (75 min)
Idź – reż. Grzegorz Królikiewicz, Polska 1989
Ładny dzień – reż. Jan Jakub Kolski, Polska 1988
Kostka cukru – reż. Jacek Bławut, Polska 1987
Koń – reż. Witold Giersz, Polska 1967
Gianni Amelio
(ur. 20 stycznia 1945r. we włoskim San Pietro) – reżyser i scenarzysta. Ukończył filozofię na Uniwersytecie Rzymskim. Jest jednym z najczęściej nagradzanych współczesnych reżyserów włoskich. W początkach swojej kariery pracował jako asystent reżysera z Vittorio de Seta oraz Lilianą Cavani. Uważany jest (razem z Tornatore, Benignim, Avatim oraz Rubinim) za jednego z czołowych twórców włoskiego kina lat 90-tych.
Zadebiutował filmem Koniec gry zrealizowanym w 1970r. Renomę międzynarodową przyniosły mu takie obrazy jak Miasto słońca, Śmierć przy pracy i Mały Archimedes. Uznanie krytyki zdobył po zrealizowaniu nawiązującego do neorealizmu filmu Złodziej dzieci, nagrodzonego na MFF Cannes. Z kolei nominację do Oskara oraz Europejską Nagrodę Filmową przyniosły mu Otwarte drzwi, zaś kolejne trofea wywiózł aż trzykrotnie z Wenecji za Lamericę, Klucze do domu i Tak się śmiali.
Gianni Amelio z powodzeniem sięga po różne gatunki filmowe – równie chętnie tworzy obrazy metafizyczne, dramaty psychologiczne czy współczesne moralitety.
Ugodzić w serce (Colpire al cuore) – 1982
Chłopcy z ulicy Panisperna (I ragazzi di via Panisperna) – 1989
Otwarte drzwi (Porte aperte) – 1990
Złodziej dzieci (Il ladro di bambini) – 1992
Lamerica – 1994
Klucze do domu (Le chiavi di casa) – 2004
Zaginiona gwiazda (La stella che non c’e’) – 2006
Echa dzieciństwa (Cosi rideverano) – 1998
Miasto słońca (Latta del sole) – reż. Gianni Amelio, Włochy 1973
Bertolucci według kina (Bertolucci secondo il cinema) – reż. Gianni Amelio, Włochy 1976
Śmierć przy pracy (La morte al lavoro) – reż. Gianni Amelio, Włochy 1978
Efekty specjalne (Effetti speciali) – reż. Gianni Amelio, Włochy 1978
Mały Archimedes (Il Picollo Archimede) – reż. Gianni Amelio, Włochy 1979
Koniec gry (La fine del gioco) – reż. Gianni Amelio, Włochy 1970
Festiwalowe remanenty
Tradycyjnie już, sięgniemy po filmy z programów zaprzyjaźnionych festiwali filmowych. Zarówno po te nagrodzone festiwalowymi trofeami, jak i te, które przypadły do gustu publiczności. Zaprezentowane zostaną filmy z Festiwalu Mediów Człowiek w zagrożeniu, Planet Doc Review, Krakowskiego Festiwalu Filmowego, Etiudy&Animy oraz Festiwalu Żydowskie Motywy.
Filmy w Sieci
Filmy w Sieci to blok programowy zwierzynieckiej Akademii podsumowujący to co udało się organizatorom– wspólnie z dystrybutorami filmów – złowić w ciągu ostatnich miesięcy do sieci kin studyjnych i lokalnych w całej Polsce. Jest ich już ponad setka, zlokalizowanych zarówno w największych ośrodkach kulturalnych i akademickich jak mi w małych miejscowościach, w których kino pełni często rolę jedynej lub wiodącej instytucji krzewiącej kulturę. Stąd wynika ogromne zróżnicowanie kin w Sieci zarówno pod względem wyposażenia technicznego jak i poziomu programowego. Filmy, które tym razem zostały zebrane w omawianym bloku programowym, dają świetną okazję do przyjrzenia się programowemu obliczu kin Sieci.
Białe szaleństwo (Nord), reż. Rune Denstad Langlo
Boso, ale na rowerze (De helaas-heid der dingen), reż. Felix van Groeningen
Chinka (She, a Chinese), reż. Xiaolu Guo
Co wiesz o Elly (Darbareye Elly), reż. Asghar Farhadi
Dobre serce (The Good Heart), reż. Dagur Kari
Fish Tank, reż. Andrea Arnold
Gorzkie mleko (La teta asustada), reż. Caludia Llosa
Grubasy (Gordos), reż. Daniel Sanchez Arevalo
Ja też! (Yo, tambien), reż. Antonio Naharro, Alvaro Pastor
Ja, Don Giovanni (Jo, Don Giovanni), reż. Carlos Saura
Liban (Lebanon), reż. Samuel Maoz
Lourdes, reż. Jessica Hausner
Metropia, reż. Tarik Saleh
Mine Vaganti. O miłości i makaronach (Mine Vaganti), Ferzan Ozpetek
Myśliwy (Shekarchi), reż. Rafi Pitts
Nic osobistego (Nothing Personal), reż. Urszula Antoniak
Oczy szeroko otwarte (Einaym pkuhot), reż. Haim Tabakman
Ricky, reż. Francois Ozon
Wideokracja (Videocracy), reż. Erik Gandini
Wszyscy inni (Alle Anderen), reż. Maren Ade
Zagubieni w miłości (Persecution) reż. Patrice Chereau
Zatoka delfinów (The Cove), reż. Louie Psihoyos
