Tegoroczny Festiwal Filmu Niemego to kolejna odsłona cyklicznej imprezy, mającej na celu propagowanie kina niemego. Impreza ta powstała jako jedna z pierwszych na świecie i doczekała się obecnie wielu kontynuatorów w całym kraju. Od kilku lat organizuje ją Kino Pod Baranami. Bieżącej edycji Festiwalu, która rozpocznie się 2 grudnia, przyświecać będzie hasło Spotkanie kultur – odległych i bliskich, znanych i mniej znanych, a w równej mierze wartych ukazania. Organizatorzy pragną połączyć teoretycznie często nieprzystawalne kultury i ukazać ich komplementarność oraz potencjał artystyczny.
Na okres kina niemego składają się poza pierwszymi filmami fabularnymi, także produkcje dokumentalne traktujące o dalekich krainach; poza filmami europejskimi, to także opowieści chociażby z krajów Dalekiego Wschodu. Organizatorzy pokażą filmy obrazujące kultury tak odległych miejsc jak Japonia i Indie. Będą też wątki mongolskie, żydowskie i arabskie.
Festiwal Filmu Niemego to nie tylko ważne wydarzenie filmowe, ale też muzyczne. Każdemu filmowi towarzyszyć będzie muzyka na żywo, wykonywana przez twórców polskiej i zagranicznej sceny elektronicznej i jazzowej.
W ramach tegorocznej edycji Festiwalu organizatorzy sięgną po filmy prezentujące mity rozmaitych obszarów kulturowych, przedstawią dokumentacje egzotycznych cywilizacji, wraz z widzami zagłębią się w opowieści, w których zderzają się różnorodne tradycje.
Zaprezentowane zostaną filmy z wątkami żydowskimi (Golem), arabskimi (Szejk), japońskimi (The Dragon Painter). W programie pojawią się obrazy życia eskimoskiego plemienia Inuitów (Nanuk z Północy) i rosyjskich Mongołów (Burza nad Azją). Pokazane zostanie także zderzenie kultur w filmach Piccadilly i Ostatni Mohikanin oraz w polskim obrazie Szlakiem hańby.
Festiwal otworzy projekcja znakomitego czeskiego filmu Erotikon. Kontrowersyjny jak na owe czasy obraz, oddaje erotyczny klimat w sposób nader subtelny i poetycki. Międzynarodowa obsada filmu stanowi natomiast niezwykły tygiel kulturowy – grają tu aktorzy z Czech, Słowenii, Norwegii oraz Włoch.
Wydarzeniem będzie projekcja indyjskiego filmu niemego z 1929 roku, Gra w kości (A Throw of Dice), opartego na epizodzie pochodzącym ze słynnego eposu Mahabharata oraz pokaz dokumentu pt. Trawa (Grass. A Nation’s Battle for Life) z 1925 r., śledzącego wędrówki perskiego (dzisiejszy Iran) plemienia Bachtiarów.
Inną ciekawą pozycją będzie magiczny film, obrazujący kulturę japońską: The Dragon Painter z 1919 r. z japońskim aktorem Sessue Hayakawa, późniejszą gwiazdą filmu Most na rzece Kwai.
Projekcji Erotikonu towarzyszyć będzie występ czeskiego zespołu F O R M A. Ich muzykę, krytycy sytuują pomiędzy dziełami Amona Tobina i The Cinematic Orchestra. Film Piccadilly zostanie muzycznie zilustrowany przez polski zespół Contemporary Noise Sextet, który łączy energetyczny jazz, z elementami muzyki filmowej. Do projekcji Szejka zagra hiphopowy kolektyw Napszykłat, a do Trawy nu jazzowy projekt Stealpot. Klasycznemu Golemowi towarzyszyć będą elektroniczne eksperymenty Dawida Szczęsnego (połówka zespołu Niwea), a z propagandową Burzą nad Azją zmierzy się kwartet jazzowy: ZIMPEL/KUGEL/TOKAR/KUSIOŁEK.
W podróż do Arktyki wraz z Nanukiem z Północy zabierze widzów eklektyczna muzyka The Band of Endless Noise, a do indyjskiego filmu Gra w kości (A Throw of Dice) zagra zespół Indialucia, łączący elementy muzyki indyjskiej i flamenco. Do polskiego filmu Szlakiem hańby muzykę wykona kompozytor muzyki filmowej Adrian Konarski, wraz z perkusistą Sławomirem Bernym. Wśród muzyków nie zabraknie najlepszego klasycznego tapera w Polsce, mistrza z Krakowa, Lesław Lica, który akompaniować będzie do filmu Ostatni Mohikanin. Finałowa projekcja rozgrywającego się w Japonii filmu The Dragon Painter zostanie zilustrowana muzyką na dwa fortepiany niezwykłego duetu: Nils Frahm & Dustin O’Halloran.
W ramach festiwalu będzie można zobaczyć następujące filmy:
EROTIKON | EROTIKON
reż. Gustav Machatỳ, Czechosłowacja 1929, 85’
Jeden z najlepszych czeskich filmów niemych, kontrowersyjny jak na owe czasy, choć buduje erotyczny klimat w sposób nader subtelny i poetycki. Opowiada historię córki dróżnika, uwiedzionej przez jednego z podróżnych. Niedługo potem ucieka z domu do miasta, gdzie wychodzi za mąż i o mało nie ulega uwodzicielowi po raz kolejny.
GOLEM | DER GOLEM, WIE ER IN DIE WELT KAM
reż. Paul Wegener, Niemcy 1920, 85’
Rabin Loew w proteście przeciw cesarzowi, który rozkazał Żydom opuszczenie swoich domostw, powołuje do życia Golema, pozbawionego duszy humanoida. W roli Golema wystąpił sam reżyser filmu, znany już jako aktor z roli tytułowej w Studencie z Pragi (1913), uważanym za pierwszy, prawdziwy film grozy w historii kina.
NANUK Z PÓŁNOCY | NANOOK OF THE NORTH
reż. Robert Flaherty, USA/ Francja 1922, 79’
Pierwszy pełnometrażowy film dokumentalny w dziejach światowej kinematografii. Zrealizowany na wschodnim wybrzeżu Zatoki Hudsona, wśród zmagających się z naturą Innuitów. Bohaterem filmu jest mężczyzna o imieniu Nanuk – kamera towarzyszy jemu i jego rodzinie w ich codziennym życiu (najsłynniejszym epizodem filmu jest scena budowania igloo). Film zawiera fragmenty inscenizowane, które posłużyły udramatyzowaniu walki o przetrwanie na dalekiej Północy.
GRA W KOŚCI | A THROW OF DICE | PRAPANCHA PASH
reż. Franz Osten, Wielka Brytania/Indie/Niemcy 1929, 74’
Film nawiązuje do jednego z epizodów słynnego indyjskiego eposu pt. Mahabharata. Ranjit oraz Sohan kochają się w córce pustelnika. Postanawiają zagrać w kości, aby ustalić, któremu z nich oddana zostanie ręka Sunity. Dziewczyna pragnie poślubić Ranjita, który jednak przegrywa w nieuczciwej grze, a sam zostaje niewolnikiem Sohana. Wkrótce Sunita odkrywa niecne czyny swojego męża…
SZLAKIEM HAŃBY | SZLAKIEM HAŃBY
reż. Mieczysław Krawicz, Polska 1929, 100’
Egzotyczny sensacyjny melodramat, opowiadający o losach wiejskiej dziewczyny Marysi, która za chlebem płynie do Brazylii. Zamiast uczciwej pracy czeka ją tam miejsce w domu publicznym w Rio de Janeiro. Z opresji ratują ją polscy marynarze umożliwiający dziewczynie powrót do rodzinnej wsi i ukochanego. Piękna, niemal dokumentalna sekwencja żydowskiego ślubu, zrealizowana w scenerii Kazimierza nad Wisłą.
BURZA NAD AZJĄ | POTOMOK CZINGIS CHANA
reż. Wsiewołod Pudowkin, ZSRR 1928, 90’
Akcja filmu toczy się w latach 20. Mongolia znajduje się pod panowaniem Anglików. Mongoł Bair znajduje amulet zgubiony przez buddyjskiego lamę. Wzięty do niewoli przez Anglików, staje się oczkiem w głowie niedawnych prześladowców, gdy ci odkryją ukryty w amulecie dokument stwierdzający, iż jego właściciel jest potomkiem Czingis Chana. Anglikom bardzo by się przydał marionetkowy władca okupowanego państwa…
PICCADILLY | PICCADILLY
reż. Ewald André Dupont, Wielka Brytania 1929, 92’
Prekursor filmu noir. Kiedy menager nocnego klubu Piccadilly odkrywa niezwykły taneczny talent jednej z chińskich pomocnic, czyni z niej główną atrakcję klubu, co wzbudza zazdrość dotychczasowej gwiazdy…
Piccadilly to film opowiadający o ambicjach, pożądaniu i zazdrości, ale podejmujący także ryzykowny temat związków międzyrasowych. Dzięki roli tancerki Shosho, Anna May Wong stała się pierwszą amerykańską gwiazdą azjatyckiego pochodzenia.
SZEJK | THE SHEIK
reż. George Melford, USA 1921, 45’
Angielka Diana Mayo podczas swojej wędrówki przez Saharę zostaje uprowadzona przez szejka Ahmeda, nie chce jednak mu ulec. Zdobywa ją Omar, którego Ahmed zabija, ale sam jednak zostaje w walce ciężko ranny. Widząc go cierpiącym Diana zdaje sobie sprawę, że go kocha. Jedna z najsłynniejszych kreacji Rudolpha Valentino – Wielkiego Latynoskiego Kochanka.
OSTATNI MOHIKANIN | LAST OF MOHICIANS
reż. Clarence Brown, Maurice Tourneur , USA 1920, 45’
W XVIII w. na terenie brytyjskiej kolonii w Ameryce Północnej trwa wojna angielsko. Rdzenni Indianie sprzymierzają się z jedną lub drugą stroną. W czasie działań Fort Henry zostaje zaatakowany i doszczętnie zniszczony, nie zostają oszczędzone nawet kobiety i dzieci. Córką dowódcy tego fortu jest Cora, ukochana Mohikanina Uncasa. Kiedy Corę porywa zły Magua, Unkas rusza jej na ratunek…
