20.10-21.40 Świat oswojony
The shaman, his nephew… and the capitan, reż. Pierre Boccanfuso, Francja, 87 min., 2006
Wyspa Palawan na Filipinach: w żyjącej w lesie wspólnocie wybrany zostaje nowy szaman – Medsinu. Ma on szczególne zadanie – nie tylko leczenie ale również ochronę tradycyjnie żyjącej społeczności przed w pływami now oczesnego świata. Problem pojawia się, gdy chorować zaczyna jego bratanek Isaad. Dolegliwości zdrowotne nie pozwalają mu pracować tak, jak do tej pory, w lesie. Aby zdobyć pieniądze na operację dołącza więc do lokalnej milicji, której szefem jest kapitan…
Isaad staje przed trudnym wyborem – posłuchać w uja szamana, który kategorycznie sprzeciwia się medycynie konwencjonalnej czy zdecydować się na operację w szpitalu, która może uratow ać mu życie.
21.40- 22.40 Świat oswojony
Shooting with Mursi, reż. Ben Young, Et iopia, Wielka Brytania, 54 min., 2009
Olisarali Olibui w jednej ręce trzyma karabin, w drugiej kamerę wideo. Jest byłym wojownikiem Mursi – jego oczyma widz zobaczycodzienne życie plemienia Mursi, to, co dla niego i jego braci jest najw ażniejsze. Mursi to pasterski lud zamieszkujący w Etiopii obszar wielkości Walii. Otacza je 14 innych plemion, z którymi często prowadzą w alki. Zagrożeniem są również plany tw orzenia now ych parków narodowych i drogi, dzięki której pojawią się turyści. Olisarali dokumentuję kulturę, która, według niego, może w najbliższym czasie zniknąć.
Niedziela, 28 listopada
14.00- 15.10 Świat oswojony
My place in the dance, reż. Marianna Economou, Grecja, 52 min., 2005
Trzy kobiety, po trzydziestu latach ciężkiej pracy w niemieckich fabrykach, wracają do swojej małej greckiej wsi. Chcą spełnić swoje marzenie o spokojnym życiu w dobrobycie. W nowej rzeczyw istości czują się samotne. Największą bolączką, do tej pory aktywnych kobiet, staje się nuda. Jedynym w yjściem z tej sytuacji w ydaje się być taniec, który prowadzi jednak do pow ażnych zakłóceń w życiu tej nielicznej społeczności.
Mantra, reż. Łukasz Dębski, Polska, 17 min., 2008
Służba i oddanie Bogu, proste życie, niechęć do cywilizacji, śpiew i codzienna mantra… – historia grupy wielbicieli Kryszny, którzy mają jeden cel: porzucić błędne koło narodzin i śmierci, zrzucić z siebie krępującą ich cielesność, na zaw sze opuścić pełen cierpień świat materialny i połączyć się z Bogiem w krainie duchowego szczęścia. Droga do Kryszny to dla nich pełna w yrzeczeń próba odkrycia własnego ja, to św iadoma wędrówka w poszukiwaniu prawdziwej wolności oraz przyjemności istnienia.
15.15- 15.55 Tradycja w nowoczesnych kontekstach
Forsaken paths, reż. Ruya Koksal, Turcja, 36 min., 2005
Film opowiada historię plemienia Çepni, żyjącego nad Morzem Czarnym w Turcji. Każdego roku w czerwcu, mieszkańcy wsi wyruszali z bydłem na dwudniową wyprawę do położonych wyżej pastw isk.
Fatma i Sonnur mieszkają w Stambule. Przeprowadziły się tutaj w poszukiwaniu pracy, jednak tęsknią za w ioską i życiem, jakie zostawiły za sobą. Z kolei ci, którzy pozostali w wiosce, opowiadają o zmianach, jakie zachodzą w życiu jej mieszkańców oraz zanikaniu lokalnych zwyczajów. Starsza kobieta z plemienia Çepni wspomina tradycyjny w ypas bydła – yayla – w którym z roku na rok bierze udział coraz mniej osób ze wsi.
16.00- 17.40 W kręgu tradycji
When dedi shake it up, reż. I vo Kuzmanić, Chorwacja, 42 min., 2005
Donji Kosinj znajduje się w Lika, górzystym regionie w centralnej Chorwacji. Co roku, w podczas karnawału, ludzie zbierają się w grupy kolędnicze. W czasie zapustów , jako dedi , składają wizytę każdej zamieszkującej w okolicy rodzinie. Zw yczaj ten polega na tym, iż w momencie zobaczenia dedi należy próbować uciec. Dedi łapią uciekiniera, osadzają na specjalnie przygotowanych słupkach i zanoszą do domu, otrzymując za to zapłatę.
Zwyczaj ten w Donji Kosinj wciąż jest z chęcią kultywowany. Przynosi wiele radości zarówno młodym, jak i starszym mieszkańcom w si. Jest okazją do spotkania, dobrej zabaw y a także oderwania się od codziennych trosk choć na jeden dzień w roku.
Sainth Death, reż. Cinzia D’Auria, Włochy, 38 min., 2005
Na przełomie października i listopada w prawie całym Meksyku obchodzony jest Dzień Śmierci. Synkretyczny charakter święta, łączącego tradycje przedhiszpańskie z elementami wiary katolickiej, wydaje się być bardzo interesujący. W nocy z 31 października na 1 listopada, w miejscowości Atzompy, położonej kilka kilometrów od Oaxaca, mieszkańcy udają się na cmentarz, zabierając ze sobą żyw ność, zdjęcia, papierosy oraz rzeczy przez zmarłych szczególnie lubiane. Spędzają na cmentarzu całą noc, czekając na dusze ukochanych przodków. Podążając drogą wytyczoną przez dym z kopalu i płatki kw iatów, duchy krewnych przybyw ają i odpoczyw ają po długiej podróży.
Anything but black, reż. Ausra Linkeviciute, Litwa, Wielka Brytania, 20 min., 2009
Urodziłeś się i umrzesz – poufnie zdradza osiemdziesięcioletnia kobieta, przymierzając swoją pogrzebową sukienkę. Film prezentuje niekonwencjonalne podejście do śmierci – zgodę na nią, oczekiwanie oraz przygotowania do pogrzebu. Własnego pogrzebu. Powszechnym zwyczajem w śród starszych osób na litewskiej wsi jest przygotowywanie stroju, w którym zostanie się pogrzebanym. Zw yczaj ten nie jest popularny wśród osób młodszych. W filmie poznajemy osoby, które z dumą prezentują przygotowane dla siebie pogrzebowe kreacje. Do głosu dochodzą również ci, którzy traktują ten zwyczaj z dezaprobatą a także tacy, dla których praktyka ta jest zupełnie nieznana.
17.50- 21.10 Świat oswojony
Ghosts of the Capital, reż. Laura von Bierbrauer, Niemcy, Argentyna, 50 min., 2008
Od załamania gospodarczego w 2001 r. ponad 6000 rodzin musi przetrw ać, segregując odpady mieszkańców Buenos Aires. Do centrum miasta przybyw ają po zmroku ciężarówkami i pociągami z biedniejszych części miasta. Pomimo ich codziennej obecności, tzw . cartoneros, pozostają ukryci przed wzrokiem innych mieszkańców miasta.
The Hope, reż. Elinor Burnett , Loli & Rex, Zimbabwe, USA, 70 min., 2009
Film zabierze nas w podróż do Afryki nieznanej, niedostępnej dla kogoś z zewnątrz. Nie jest to kolejny film o afrykańskiej biedzie, mimo iż akcja rozgrywa się w ogarniętym inflacją Zimbabwe, gdzie jeden posiłek kosztuje kilka trylionów dolarów. Przeciwnie, to w zruszająca, często zabawna opowieść o grupie młodych ludzi, uczniów szkoły muzycznej dla niepełnosprawnych. Znajdują oni sposób na ucieczkę od rzeczywistości – swoich nie w pełni sprawnych ciał, uprzedzeń wobec osób niepełnosprawnych, epidemii cholery oraz trudnych warunków materialnych. Zakładają muzyczny zespół, mając nadzieję, że uda się im zobaczyć kraj bez uprzedzeń – USA, gdzie nikt nie nazwie ich przeklętymi.
Old man Peter, reż. Ivan Golovnev, Rosja, 20 min., 2008
Dialog pomiędzy ludźmi, naturą i bogami oparty jest na świętej wiedzy oraz mitologii. We współczesnym św iecie tylko kilka kultur opartych o mitologię jest w stanie przetrwać. Film zabiera widza w świat Starego Piotra, ostatniego szamana z rejonu rzeki Kazym, samotnie mieszkającego w głębi syberyjskiej tajgi.
W Nowicy na końcu świata, reż. Nat asza Ziółkowska-Kurczul, Polska, 68 min., 2009
Ok. 21.30 Ogłoszenie wyników
Kilka słów o ubiegłorocznym zwycięzcy
The Bagyeli Pygmies at the Fringes of the World
Przedtem, byliśmy biedni, ale nie wiedzieliśmy o tym, ponieważ żyliśmy zadowoleni w lesie…
Odkrywając świat zewnętrzny Pigmeje Bagyeli zauważyli, że w społeczeństwie zdominowanym przez farmerów postrzegani są jako zwierzęta lub niewolnicy. Budowa rurociągu Exxon, wspierana finansowo przez Bank Światowy, zmienia ich życie jeszcze bardziej. Stawia na ich drodze biurokrację, choroby oraz nowe, nieznane dotychczas problemy. Ukazując punkt widzenia trójki Pigmejów, film prezentuje uniwersalną historię o małej społeczności, która nie chce zniknąć.
Festiwal od czterech lat tworzy Fundacja Fabryka UTU. Jego pomysłodawcami są należący do niej antropolodzy kultury – Dominika Rypa i Łukasz Jakielski. Od 3. edycji współpracują z Żanetą Kopczyńską (Katedra Etnologii i Antropologii Kulturowej UMK) i z Kubą Kopczyńskim (Muzeum Etnograficzne w Toruniu).
Partnerem Festiwalu jest Muzeum Etnograficzne im. Marii Znamierowskiej-Prüfferowej w Toruniu. W tworzenie Festiwalu zaangażowani są także studenci Katedry Etnologii i Antropologii Kulturowej Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu.
4. Festiwal Antropologii Wizualnej Aspekty
26 – 28 listopada 2010 r., Toruń
Muzeum Etnograficzne
