XV Festiwal Szekspirowski

Tegoroczny Festiwal poszerzony zostanie o cykl spektakli spoza głównego nurtu szekspirowskiego. W myśl mistrza ze Stratfordu, że świat jest teatrem, prezentowane wydarzenia odbywać się będą w niekonwencjonalnych przestrzeniach. Ideą SzekspirOFFu jest ukazanie sztuki w jej różnorodności.

Anatomia Ensemble - Anatomia Lear, reż. Mikaela Hasán, fot. Stefan Bremer

Spektakle odbiegać będą od tradycyjnych form scenicznych. Widzowie będą świadkami Szekspira wyczytanego, wytańczonego oraz przerysowanego grubą kreską kabaretu. Sztuka wyjrzy przez okna, odwiedzi gdyński park Kolibki oraz zawita na kameralne sceny trójmiejskich teatrów, by zadziwić widzów nie tylko Szekspirem.

Teatr w Oknie

Część festiwalowych spektakli widzowie będą mogli zobaczyć w działającym przy ul. Długiej 50/51 Teatrze w Oknie. TwO jest inicjatywą Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego, który w ten sposób postanowił przybliżyć kulturę wysoką tym, którzy na co dzień nie mają z nią kontaktu. Poprzez wyjście w przestrzeń miejską, TwO przełamuje bariery komunikacyjne na linii artysta-odbiorca, inicjując dwukierunkowy dialog o sztuce. Dzięki TwO, w samym centrum miasta można natknąć się na teatralne etiudy, koncerty, performance lub happeningi.

Teatr w Oknie, oprócz nagłaśniania wydarzeń instytucjonalnych (teatry, ośrodki kultury), promuje wydarzenia z obiegu alternatywnego, które odbywają się w przestrzeniach niszowych, niedostępnych dla przeciętnego widza. Prezentuje miejsca, w których tętni życie artystyczne, mimo, że nie znajdują się w centralnych punktach miasta. TwO realizuje także własne produkcje teatralne i performatywne. W 2010 roku odbyło się tu 230 wydarzeń (spektakle, performance, koncerty, występy mimów, instalacje plastyczne, wykłady, pokazy filmowe itp.).

Złoty Yorick

Zgodnie z tradycją, podczas Festiwalu Szekspirowskiego, zostanie zaprezentowana sztuka nagrodzona Złotym Yorickiem. Jest to nagroda za najlepszą polską inscenizację dramatu szekspirowskiego w danym sezonie teatralnym przyznawana przez Fundację Theatrum Gedanense corocznie od 1994 roku. Tym razem widzowie Festiwalu będą mogli zobaczyć wyróżnionego (nagrody głównej w tym roku nie przyznano) Hamleta w reżyserii Radosława Rychcika z Teatru im. Żeromskiego w Kielcach.

Według Moniki Żółkoś, jurorki konkursu, przedstawienie Rychcika jest prawdziwie przekorne: niektóre sceny reżyser rozgrywa niespiesznie, akcentując emocjonalne niuanse pomiędzy bohaterami, inne załatwia teatralnym skrótem lub błyskotliwym pomysłem, jak sekwencję teatru w teatrze, gdzie inscenizację Zabójstwa Gonzagi oddają tytuły filmów osnutych wokół motywu zbrodni, miłości i zdrady.

Cytatowość spektaklu wzmacnia manifestacyjna niespójność tonacji, ironia miesza się tu z powagą, dystans z nadmierną emocjonalnością. Rychcika trudno przyszpilić jednoznacznym rozpoznaniem, wciąż zmienia stylistyki i tropy, mnożenie cytatów nie wyklucza u niego sytuacji serio, rozwibrowana uczuciowo scena może obrócić się w reżyserski żart.

Teatr im. Żeromskiego, Kielce - Hamlet, reż. Radosław Rychcik, fot. Jerzy Borkiewicz

Rekonstrukcja pierwszego publicznego teatru na terenie Rzeczpospolitej

W 1991 roku Fundacja Theatrum Gedanense zapoczątkowała ideę rekonstrukcji teatru elżbietańskiego, który istniał w Gdańsku od początku XVII wieku i funkcjonował przez blisko dwa stulecia. Od początku jego istnienia ton działalności teatralnej nadawali zawodowi aktorzy angielscy (jeszcze za życia Szekspira grano tu jego sztuki). Budynek ten bez wątpienia stanowił istotne świadectwo kultury artystycznej i umysłowej miasta w okresie jego największego rozkwitu.

Budowa Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego to jedno z największych przedsięwzięć kulturalnych na Pomorzu w ciągu ostatnich lat. Autorem projektu jest wenecjanin, architekt Renato Rizzi. Projekt Rizziego zakłada połączenie dwóch odmiennych typów sceny: elżbietańskiej i pudełkowej (włoskiej), dzięki czemu w nowo powstałym teatrze będzie można wystawiać sztuki bardzo zróżnicowane inscenizacyjnie.

Honorowym patronem idei Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego jest książę Walii Karol, a przedsięwzięcie popiera wielu polskich artystów, m.in. Andrzej Wajda, który we wrześniu 2009 roku, z okazji wmurowania kamienia węgielnego pod budowę Teatru, zorganizował happening Aktorzy przyjechali. Widowisko odbyło się na Długim Targu w Gdańsku, gdzie na 20 scenach ponad 70 artystów teatralnych i filmowych przedstawiało fragmenty szekspirowskich sztuk i sonetów.

Wystąpili m.in. Mirosław Baka, Agata Buzek, Andrzej Chyra, Magdalena Cielecka, Krzysztof Globisz, Krzysztof Kolberger, Olgierd Łukaszewicz, Anna Mucha, Cezary Pazura, Jerzy Radziwiłowicz, Anna Romantowska, Dorota Segda, Andrzej Seweryn, Wojciech Siemion, Jerzy Stuhr i Zbigniew Zamachowski. Happening rozpoczęła i zakończyła odegrana w trzech miejscach Długiego Targu fanfara Oskar skomponowana przez Wojciecha Kilara i dedykowana w 2000 roku Andrzejowi Wajdzie. Plenerowe widowisko obejrzało około dziesięć tysięcy osób.

Top Edge Productions - Macbeth - Sliced to the, reż. Simon Rea, fot. Jon Spira

Budowa Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego rozpoczęła się 5 marca 2011 roku happeningiem artystycznym pt. Triumf ognia, ciał i maszyn, według pomysłu i reżyserii Roberta Florczaka. Na placu budowy pojawiły się dwie koparki tańczące synchronicznie do muzyki zmiksowanej z tekstami Szekspira, tancerze: Krzysztof Leon Dziemaszkiewicz i Julia Mach oraz Wojtek Mazolewski wraz z kontrabasem i gitarą basową.

Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich

4 marca 2010 r. w Gdańsku zarejestrowana została Europejska Sieć Festiwali Szekspirowskich. W jej skład wchodzą Festiwale Szekspirowskie z Polski, Rumunii, Węgier, Niemiec, Wielkiej Brytanii, Hiszpanii, Czech i Armenii. Inicjatywa powołania Sieci zawiązała się w 2006 roku, od tego czasu obecni fundatorzy rozwijają współpracę polegającą na konsultacjach i wzajemnej wymianie informacji, umiejętności i know-how.

Celem współpracy jest między innymi: wspieranie organizacji i realizacji festiwali szekspirowskich na terenie całej Europy, szczególnie zaś w miastach-siedzibach Fundatorów, wspólne działania na rzecz promocji dzieł Williama Szekspira, ścisła współpraca we wspólnych działaniach edukacyjnych oraz w pozyskiwaniu zewnętrznych środków finansowania, wymiana informacji i podejmowanie wspólnych inicjatyw artystycznych, wspieranie twórczości artystów, tłumaczy i naukowców w szczególności dyscyplin związanych ze sztuką.

Efektem współpracy jest podnoszenie jakości oferty kulturalnej Festiwali Szekspirowskich w Europie oraz rozwijanie międzynarodowych projektów artystycznych przyczyniających się do zwiększania uczestnictwa w kulturze.