Wystawa pokazuje projekty designerów z Wielkiej Brytanii i Polski, którzy szukają sposobu na ratowanie planety, skupiają się na budowaniu samowystarczalnych społeczności, poprawie efektywności infrastruktury lub rozwoju nowych materiałów. Na wystawie zostaną zaprezentowane projekty określane mianem designu zrównoważonego (ang. sustainable design), który ma zapewnić rozwój, nie prowadząc przy tym do zniszczeń.
Malejące zasoby naturalne, wzrastające koszty energii oraz rosnąca populacja zmuszają nas do myślenia o tym, jak żyjemy. Design od zawsze był stosowany w celu zwiększenia atrakcyjności produktu, równocześnie jednak stał się narzędziem do tworzenia lepszej przyszłości. Charakterystyczną cechą designu zrównoważonego jest między innymi stosowanie zasobów odnawialnych oraz eliminowanie negatywnego wpływu na środowisko naturalne.
Wystawa skupia się wokół czterech tematów:
- metoda – projektowanie, produkcja, dystrybucja, sprzedaż, użytkowanie;
- wspólnota – projekty społeczne, przestrzeń publiczna, dobroczynność, DoItYourself design;
- materiał – poszukiwanie nowych materiałów, odnawialność, innowacja, zmniejszanie ilości odpadów;
- zasoby – źródła energii, wydajność, nauka i design
Celem wystawy jest uświadomienie widzom, że design daje narzędzia i metody potrzebne do tworzenia nowego, zrównoważonego społeczeństwa, żyjącego w zgodzie ze środowiskiem naturalnym.
W ostatnich latach projektanci zmienili podejście do idei projektowania zrównoważonego. Obecnie traktują je już nie jako problem, ale raczej jako naturalną kolej rzeczy oraz szansę, by przemyśleć, co i w jaki sposób produkujemy oraz jak możemy zorganizować nasze życie w bardziej efektywny i korzystny sposób. Designerzy i inżynierowie są najbardziej niedocenianą grupą na świecie, jeżeli chodzi o rozwiązywanie istotnych problemów, a przecież mają oni dar nieszablonowego myślenia, który pomaga im zastosować nowe mechanizmy do starych produktów i systemów. Niniejsza wystawa ilustruje te innowacje i nowe podejście do projektowania zrównoważonego, które proponują współcześni projektanci i architekci.
Zielona technologia, eko, przyjazne dla środowiska – te wszystkie terminy opisują tę samą ideę, ale co tak naprawdę oznacza projektowanie zrównoważone? Do tej pory życie w harmonii z planetą przypominało ostrą dietę – musieliśmy ograniczyć naszą konsumpcję, aktywność i zużycie zasobów. Tymczasem nowoczesne innowacje pokazują, że istnieją o wiele bardziej pozytywne i inspirujące sposoby na życie w zgodzie z naturą.
Po raz pierwszy przyjazne dla środowiska pomysły mogą być seksowne, wciągające, ambitne i zaawansowane technologicznie. Wszyscy tego pragniemy, ale chcemy również, by tego typu produkty były trwałe. A może oczekujemy zbyt wiele?
Dzięki inteligentnemu projektowaniu, nowym technologiom i materiałom możemy opracować zrównoważone rozwiązania, które w naturalny sposób zwracają środowisku równowartość własnej konsumpcji (czasem nawet z nadwyżką). Nowe pokolenie projektantów widzi ekologię jako integralną część każdego zadania. Dlatego też opracowują oni technologie oraz techniki, które mogą poprawić stan środowiska, bez głoszenia kazań czy cynicznej pogoni za ekopieniądzem.
Niezależnie od tego, czy chodzi o projektowanie trwałych rozwiązań, budowanie samowystarczalnych społeczności, poprawę wydajności infrastruktury, czy tworzenie innowacyjnych materiałów, nowa gwardia ekoprojektantów obiecuje nam jedną rzecz: że będziemy mogli naprawić i pogłębić nasze relacje ze środowiskiem. Od teraz na zawsze.
Henrietta Thompson, kurator brytyjskiej części wystawy, Wszystko, na zawsze – dziś. Projektowanie zrównoważonej przyszłości
Magda Kochanowska, kurator polskiej części wystawy, Design, równowaga i troska o człowieka:
Zrównoważenie (sustainability) jest kluczowym hasłem wytyczającym kierunek rozwoju współczesnego projektowania. W myśl tej teorii postęp ekonomiczny nie powinien powodować zniszczeń w środowisku naturalnym, powinien natomiast skutkować pozytywnymi efektami społecznymi. Trzy elementy: planet, people, profit (planeta, ludzie, zysk) koegzystować mają w równowadze. Podejście to wymaga rezygnacji z gospodarki jednokierunkowej, przetwarzającej surowce w odpady, na rzecz gospodarki cyklicznej, w której surowce krążą w sposób zbliżony do ciągłego. Projektanci muszą stawić czoła tym założeniom.
(…)Wnioski nasuwają się same: coraz większa populacja oznacza coraz intensywniejszą eksploatację zasobów naturalnych oraz zwiększające się zanieczyszczenie środowiska – nieprzebrane masy odpadów oraz trudną do redukcji emisję dwutlenku węgla. Planety nie można wykorzystywać bez końca, trzeba liczyć się z konsekwencjami.
Tymczasem design jest tą gałęzią działalności człowieka, która może mieć istotny wpływ zarówno na model produkcji przemysłowej, jak i na postawy użytkowników. Odpowiedzialne projektowanie ma szansę spowodować pozytywną zmianę zarówno w gospodarowaniu zasobami naturalnymi, jak i w kreowaniu zachowań konsumentów. (…)
W krajach wysoko rozwiniętych sustainability staje się normą. Unia Europejska wspiera inicjatywy zgodne z tymi założeniami, jednocześnie naciska na stopniowe, ale radykalne ograniczanie emisji dwutlenku węgla, promowanie zasad recyklingu, budowanie świadomości konsumentów. Jednak decyzje w skali makro – podejmowane na poziomie państw, kontynentów, a nawet całego globu – nie są przedmiotem tej wystawy. Jej esencją jest działalność indywidualnych postaci – 16 brytyjskich i 12 polskich projektantów (grup projektowych), którzy realizują założenia zrównoważonego rozwoju w sposób całkowicie osobisty, filtrując je przez własne doświadczenia, projektując zgodnie ze swoim sumieniem. Wystawa mówi o tym, jak górnolotne hasła nabierają realnych kształtów poprzez osobowości twórców, ich poglądy, wrażliwość, postawy.
Pomiędzy obiektami polskimi i brytyjskimi nawiązuje się ciekawy dialog. Ekspozycja zderza ze sobą dwie różne kultury, dwa odmienne światy projektowe, a pomiędzy nimi, mimo ogromnych różnic, rozciąga się delikatna pajęczyna powiązań, cytatów, wspólnych idei. Najbardziej charakterystycznymi cechami polskiego projektowania może być poszukiwanie podstawowych materiałów, ograniczanie wykorzystania zasobów, ponowne użycie odpadów, budowanie poczucia odpowiedzialności. Ciekawe jest to, że są to tendencje bardzo dobrze ugruntowane i obecne w polskim projektowaniu od dekad. (…)
Projektanci brytyjscy: Bill Amberg Studio, Paolo Bombelli & Alex Driver & Carlos Peralta, Fabien Cappello, Neil Conley, EADS UK Ltd, Raw Edges and Oscar Narud, Yu Jordy Fu, Grimshaw Architects & WindPower Ltd, JamesPlumb, Markus Kayser, Julia Lohmann, Priestmangoode, Florie Salnot, Studiomama, Unreal, Hulger & Samuel Wilkinson, Bethan Laura Wood, Wayward Plants
Projektanci polscy: Natalia Bieńkowska, Daria Burlińska, Jan Lutyk, Ania Łyszcz, Karina Marusińska, Knockout Design, Kompott Studio, Katarzyna Koprowska, Jarosław Kozakiewicz, Marta Niemywska, Robert Pludra, Magda Rychard, Jakub Sobiepanek, Maja Szczypek, Fundacja TRANSFORMACJA, WellDone.
Koordynatorzy po stronie British Council: Ewa Ayton (Head, Arts & Culture British Council Poland), Evonne Mackenzie (Design Adviser Architecture, Design, Fashion British Council London), Agnieszka Wrycza (Partnerships and projects Manager, British Council Poland
Koordynator po stronie MOCAK-u: Monika Kozioł
Wszystko, na zawsze – dziś. Polski i brytyjski design zrównoważony
15 lutego – 28 kwietnia 2013 r.
Muzeum Sztuki Współczesnej MOCAK
Kraków
