Tadeusz Pankiewicz pracował i mieszkał przez dwa i pół roku w getcie. Przeżył wszystkie etapy jego istnienia: od zamknięcia bram i pierwszych szykan, poprzez wysiedlenia, coraz groźniejsze i okrutniej przeprowadzane, aż po zupełną likwidację. W ciągu tego czasu apteka Pod Orłem pełniła – oprócz normalnych swych funkcji, które z czasem coraz bardziej się kurczyły – rolę azylu i punktu kontaktowego dwu światów: zamkniętej w murach ludności żydowskiej i wolnej, żyjącej poza nimi; jej personel zaś stał się łącznikiem między tymi dwoma światami. Tu można było przeczytać ostatnie wiadomości z frontu, zapoznać się z treścią prasy podziemnej, znaleźć schronienie podczas nocnych aresztowań. Tu zostawiano listy i paczki dla osób mieszkających po stronie aryjskiej jak również odbierano od nich wiadomości i przesyłki. Ci nieliczni mieszkańcy getta, którzy zdołali przeżyć okrutny czas wojny, zachowali do dziś we wdzięcznej pamięci aptekę Pod Orłem i jej właściciela.
Bazą scenariusza wystawy Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim są wspomnienia Tadeusza Pankiewicza, właściciela apteki i świadka wydarzeń, opublikowane po raz pierwszy tuż po wojnie w książce Apteka w getcie krakowskim. Ekspozycja zajmuje wszystkie pomieszczenia dawnej apteki, a pierwotne funkcje użytkowe poszczególnych sal stanowią bazę do analizy wątków z historii getta, postaci Tadeusza Pankiewicza oraz pracujących z nim Ireny Droździkowskiej, Aurelii Danek-Czortowej i Heleny Krywaniuk. W izbie ekspedycyjnej zwiedzający poznają historię miejsca i ludzi, w sali recepturowej odkryją różnorodne recepty na przeżycie w rzeczywistości getta, w pokoju dyżurnym spotkają Tadeusza Pankiewicza, świadka i kronikarza Zagłady, w materialni poczują atmosferę Apteki jako miejsca spotkań i schronienia dla mieszkańców getta. Wreszcie w laboratorium zmierzą się z powojenną historią pamięci i niepamięci o krakowskich Żydach.
Personel apteki był w latach 1941–1943 świadkiem dokonywanego przez okupanta aktu niszczenia wielowiekowej historii krakowskich Żydów. Zasługą Pankiewicza i jego współpracownic jest to, że nie pozostawali obojętni na ludzkie cierpienie, udzielali pomocy potrzebującym, a po wojnie świadczyli o tragicznych wydarzeniach, które rozegrały się w krakowskim getcie. Nowa wystawa w Aptece Pod Orłemto także program badawczy, wydawniczy i edukacyjny realizowany przez muzeum. W jego ramach wydany został komiks o historii apteki, a ponadto będą opracowane m.in. biografia Tadeusza Pankiewicza i historia medycyny w getcie. Apteka pod Orłem stanowi wreszcie bardzo ważny element muzealnej Trasy Pamięci 1939–1956, którą rocznie zwiedza kilkaset tysięcy osób z całego świata.
Apteka była – według określenia większości ludzi – ambasadą, placówką dyplomatyczną, reprezentującą świat swoiście wolny w obmurowanym i zakratowanym mieście. Stała się codziennym punktem zbornym wielu miłych i bardzo ciekawych ludzi. Tutaj to o stałych godzinach przychodziły najrozmaitsze osoby różnego stanu i wieku, tutaj od wczesnych godzin rannych czytało się gazety niemieckie, prasę podziemną, komentowało najnowsze komunikaty wojenne, oceniało sytuację polityczną, tutaj wreszcie omawiano codzienne kłopoty i zmartwienia, tutaj do późnych godzin nocnych toczono dyskusje, snuto rozważania i przewidywania. Niech już coś się dzieje – mówiono. Wydawało się, że ten nieludzki czas zatrzymał się, że zegar dziejów stanął na fatalnej godzinie… zagłady. (…)
Fragment książki Apteka w getcie krakowskim, Tadeusz Pankiewicz
Wystawa Apteka Tadeusza Pankiewicza w getcie krakowskim
Od 16 marca 2013 roku
Muzeum Historyczne Miasta Krakowa
Apteka pod Orłem
pl. Bohaterów Getta 18
Kraków
