Nad krótką historią XXI wieku ciążą doświadczenia XX wieku. Bez próby ich rozeznania nie sposób poruszać się w teraźniejszości, zrozumieć naszą tożsamość. Czym ten miniony wiek był, jaką wiedzę o człowieku odsłonił? Po cezurze milenium i końca wieku, przyszedł czas na podsumowanie pierwszego dwudziestolecia posolidarnościowej Polski. Do głosu dochodzą pokolenia, które wyrosły poza tą historią – poczynając od Generacji X, kończąc na Oburzonych. Chcemy ocalać proste historie, rejestrować ginące ślady przeszłości, które determinują teraźniejszość, dać sobie czas na zrozumienie tych doświadczeń, na rozpoznanie własnych historii.
Oprócz spektakli opartych na literaturze faktu, reportażach, pamiętnikach, Wrocławski Teatr Współczesny planuje w cyklu prosta_historia także inne działania: spotkania, projekcje filmów, wystawy, koncerty czy wykłady – po prostu zapisy ludzkich losów, historie pojedynczych ludzi wpisujące się w Historię.
Tomasz Hynek przygotowuje na 17 maja prapremierę sztuki Marka Kocota pt. Pomarańczyk. Kostiumy zaprojektowała Maryna Wyszomirska. W spektaklu występują Aleksandra Dytko, Elżbieta Kozak oraz – gościnnie – Marek Kocot.
Tytuł jest złożeniem dwóch słów: pomarańczowy i Stańczyk. Pomarańczowy, bo Pomarańczowa Alternatywa, wrocławski ruch happeningowy z lat 80. minionego wieku ośmieszający panujący wtedy system i prowokujący reakcję władzy, a Stańczyk, bo…
Bohaterem jest czterdziestokilkulatek o bardzo niskim poczuciu własnej wartości. Taki Pan Nikt, który staje się uzurpatorem, bo chcąc wypełnić własną pustkę i poczuć się Kimś, przywłaszcza sobie osobowość przywódcy Pomarańczowej Alternatywy.
Pomarańczyk dotyka ważnej sprawy braku ideałów we współczesnym świecie, mówi o karkołomnym zabiegu kradzieży osobowości człowieka, który takie ideały posiadał, o braku stałych wartości, braku szacunku dla tego, co w niedalekiej przeszłości było jeszcze w naszym życiu ważne i cenne, i dla tych, którzy niedawno byli naszymi bohaterami. To również rzecz o dramacie byłych bohaterów.
Tomasz Hynek – reżyser, kompozytor, dyrygent, absolwent Akademii Muzycznej oraz Akademii Teatralnej w Warszawie. Twórca muzyki do blisko 30 spektakli realizowanych między innymi przez Macieja Wojtyszkę, Zbigniewa Zapasiewicza. Od 2000 r. współpracuje jako kompozytor Markiem Fiedorem [m.in. Anioły w Ameryce, Matka Joanna od Aniołów, Baal]. Jako reżyser zadebiutował w 1999 r. w Teatrze im. Węgierki w Białymstoku inscenizacją Małego księcia Antoine’a de Saint-Exupéry’ego z własną muzyką. Zrealizował kilkanaście spektakli, wśród nich A ja, Hanna z ostrą muzyką rockową do trenów Jana Kochanowskiego (2011), Nienasycenie Witkacego (2009), God.com na podstawie Czekając na Godota Samuela Becketta (2006), Piaskownica Michała Walczaka (2005), Czarujący korowód Wernera Schwaba (2002), Spokój w głowie wg Tymona Feusette (2002), Suburbia Erica Bogosiana (2001). Pracował w teatrach Studio i Współczesnym w Warszawie, w Teatrze im. Kochanowskiego w Opolu, w Teatrze Horzycy w Toruniu, w Teatrze Polskim w Poznaniu. Jego najnowszy spektakl A ja, Hanna przyniósł mu 4 nagrody: Grand Prix za reżyserię na XXXVI Opolskich Konfrontacjach Teatralnych, I nagrodę na IX Wałbrzyskich Fanaberiach Teatralnych (2011) oraz dwie Złote Maski – za najlepsze widowisko roku 2011 oraz za muzykę (2012).
Równolegle do pracy nad Pomarańczykiem Tomasz Hynek komponuje muzykę do Zamku wg Franza Kafki w reżyserii Marka Fiedora we Wrocławskim Teatrze Współczesnym.
Maryna Wyszomirska – scenograf, kostiumograf, pracuje dla teatru i filmu. Ukończyła Wydział Malarstwa i Rysunku Akademii Sztuk Pięknych w Poznaniu. W teatrze współpracowała jako asystent scenografa m.in. z Agnieszką Zawadowską, Justyną Łagowską, Izabelą Toroniewicz oraz Janem Kozikowskim przy spektaklach Agnieszki Glińskiej, Mai Kleczewskiej i Marka Fiedora. Autorka scenografii i kostiumów do przedstawień Szczepana Szczykno i Julii Kowen.
Pomarańczowa Alternatywa – ruch happeningowy; wyłonił się z działającego od 1980 we Wrocławiu Ruchu Nowej Kultury, którego uczestnicy podczas strajku studenckiego XI 1981 wydawali gazetkę Pomarańczowa Alternatywa. Pierwsze happeningi P.A. odbyły się 1986, największy rozgłos zyskała 1987-88 dzięki zorganizowanym we Wrocławiu ulicznym akcjom, takim jak: Wigilia Wielkiej Rewolucji Październikowej (w przeddzień oficjalnych obchodów 50. rocznicy rewolucji), Referendum (1988), Święty Mikołaj, Dzień Tajniaka, Dzień Kobiet, Rewolucja Krasnali. Choć wyraźnie inspirowana ideami i pomysłami zachodniej kontrkultury, Pomarańczowa Alternatywa była zjawiskiem polskim. Happeningi odnosiły się do polskiej rzeczywistości, a ich tematem były głównie oficjalne hasła polityczne, rytuały obchodów rocznicowych, święta państwowe i wydarzenia polityczne. Happeningi miały ośmieszyć panujący system, wykazać, przez parodię, jego absurdalność, a wreszcie – sprowokować reakcję władz. Stąd w akcje happeningów było zawsze wpisane działanie milicji. Prawie wszystkie akcje Pomarańczowej Alternatywy kończyły się aresztowaniem uczestników po zarzutem zakłócania porządku publicznego. Działania Pomarańczowej Alternatywy dość powszechnie spotykały się z sympatią antykomunistycznej opozycji, głównie dlatego, że odczytywano je jako nową formę walki z systemem. Były jednak przede wszystkim wyrazem spontanicznej reakcji młodych ludzi na nie akceptowaną przez nich rzeczywistość. Wzór działania Pomarańczowej Alternatywy został przejęty przez młodych robotników ze Stoczni Gdańskiej, którzy urządzali happeningi podczas strajku VIII 1988; trafił także za granicę; podobne happeningi urządzano np. w Pradze.
Stańczyk – [ok. 1480 – ok. 1560], nadworny błazen trzech Jagiellonów, Aleksandra, Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta. O życiu jego nie wiadomo prawie nic, nawet daty urodzenia i śmierci są niepewne, nie wiadomo też, jak się nazywał; na dworze zwano go Stańczykiem albo Stasiem Gąską, ale Gąska znaczyło wówczas tyle, co błazen. Był ulubieńcem Zygmunta Starego, na którego panowanie przypada najlepszy okres błazeńskiego życia Stańczyka i jego najlepsze dowcipy dworskie i polityczne, choć nie wiadomo, które z nich pochodzą od niego, a które Marcin Bielski, Łukasz Górnicki, Mikołaj Rej, Klemens Janicki, Marcin Kromer i inni pisarze renesansowi przypisywali Stańczykowi, czyniąc z niego człowieka wykształconego, patriotę, znawcę arkanów polityki, umiejącego niewinnym z pozoru słówkiem wytknąć monarsze popełnione przez niego błędy. Legenda Stańczyka jako symbolu rozumnego sceptyka politycznego i zadumanego nad nieszczęsnym losem kraju patrioty żywa była w lit. i plastyce XIX i pocz. XX w., począwszy od Jana z Tęczyna (1825) J. U. Niemcewicza, pierwszej polskiej powieści hist., oraz powieści Król zamczyska (1842) Seweryna Goszczyńskiego, aż do obrazów Jana Matejki i dramatu Wesele (1901) St. Wyspiańskiego.
Marek Kocot – pochodzi z dobrego rocznika, poczęty w czasie tzw. zamieszek grudniowych, przyszedł na świat w 1971 roku, kiedy wybuchała dekada dobrobytu gierkowskiego. Obserwował rozwój najnowszej historii Polski, jednak nigdy nie miał na tyle odwagi, by aktywnie uczestniczyć w opozycji. W 1994 roku skończył wydział aktorski PWST we Wrocławiu i otrzymał tytuł maistra sztuki (pisownia oryginalna). Ta literówka zdeterminowała jego późniejsze życie zawodowe. Zatrudniony jako aktor charakterystyczny kolejno w: Państwowym Teatrze Wybrzeże w Gdańsku (1995-1997), Teatrze Miejskim im. Witolda Gombrowicza w Gdyni (1997-2001) i Wrocławskim Teatrze Współczesnym im. Edmunda Wiercińskiego (2002-2008) zawsze poszukiwał nowego pomysłu na siebie. Stąd pomysł na pisanie sztuk teatralnych: Ogród Rogaczy (Gdańsk 2000), Audiotele (Gdańsk 2001 – stypendium teatralne Miasta Gdańska), Weatherman (Wrocław 2009), bycie prezenterem telewizyjnym TVP Wrocław (2008, III miejsce w kat. Najlepszy Prezenter, Nagroda Prezesa TVP), czy stworzenie i prowadzenie cyklu spotkań artystyczno-kulturalnych Antykabaret, Dobry Wieczór We Wrocławiu (od 2011). Obecnie pracuje jako magazynier w hurtowni smarów i olejów, co daje mu stabilność finansową i możliwość realizowania swoich pasji. Sztuka Pomarańczyk powstała specjalnie dla Wrocławskiego Teatru Współczesnego w ramach cyklu prosta_historia i jest próbą rozliczenia z własną młodością.
Tomasz Hynek, Pomarańczyk
Wrocławski Teatr Współczesny
premiera: 17 maja 2013 roku
