Już po raz piąty we Wrocławiu – a po raz dziesiąty w ogóle – odbędzie się Międzynarodowy Festiwal Kryminału. Najlepsi polscy i zagraniczni autorzy kryminałów pojawią się w stolicy Dolnego Śląska. 12 października przyjedzie do Wrocławia Liza Marklund; nie zabraknie również czołówki polskich autorów kryminałów, a także, podobnie jak w latach ubiegłych, paneli dyskusyjnych, spotkań i wykładów otwartych, które wygłoszą pisarze i akademicy.
Liza Marklund – świetnie znana polskim czytelnikom szwedzka dziennikarka i autorka powieści kryminalnych, których bohaterką jest dziennikarka-detektyw Annika Bengtzon. Pisarka przyjeżdża do Wrocławia na zaproszenie Instytutu Książki, członków Dyskusyjnych Klubów Książki i organizatorów Międzynarodowego Festiwalu Kryminału, a spotkanie z nią odbędzie się w ramach imprezy Dobre książki i kawa z… Autorka angażuje się w kampanie przeciw przemocy wobec kobiet, aktywnie uczestniczy w debatach dotyczących problemów demograficznych. Większość jej powieści została sfilmowana. Tego samego dnia stolicę Dolnego Śląska odwiedzi również inna zagraniczna gwiazda – jej nazwisko zostanie ujawnione niebawem.
W zeszłym roku na zaproszenie klubowiczów przyjechali: Eric-Emmanuel Schmitt, Corinne Hofmann, Janusz L. Wiśniewski, Krzysztof Varga, Richard Paul Evans, Etgar Keret, Stephen Clark, Camilla Läckberg, Manuela Gretkowska oraz Sylwia Chutnik. Wśród zaproszonych gości są również m.in.: Julian Barnes, Janusz Głowacki, Wojciech Mann, Ewa Stachniak.
Oczywiście we Wrocławiu nie zabraknie również czołówki polskich autorów kryminałów, a także, podobnie jak w latach ubiegłych, paneli dyskusyjnych, spotkań i wykładów otwartych, które wygłoszą pisarze i akademicy. Wśród nich między innymi: prof. Jacek Dąbała, prof. Anna Gemra, Jan Gondowicz, prof. Zbigniew Mikołejko czy Zygmunt Miłoszewski. Odbędzie się także następna edycja Kryminalnej Konferencji Bibliotekarzy, której uczestnicy będą mogli posłuchać wykładów dotyczących historii literatury kryminalnej i obecnych trendów gatunku, wymienić się doświadczeniami.
Konferencja odbędzie się w dwuetapowo – pierwsze dwa dni będą poświęcone wykładom dla bibliotekarzy i pracy wokół interesujących ich zagadnień, pozostałe dwa szkoleniu z zakresu organizacji imprez, zakończonemu przygotowaniem wzorcowego projektu imprezy. Udział w szkoleniu zostanie potwierdzony certyfikatem podpisanym przez Dyrektora Instytutu Książki Grzegorza Gaudena oraz Dyrektora Międzynarodowego Festiwalu Kryminału Wrocław 2013 Irka Grina.
Konferencja będzie miała charakter zamknięty. Uczestnicy wysłuchają dwóch wykładów dziennie w cyklach 45-minutowych. Wśród wykładowców znajdą się: Borys Lankosz, Zygmunt Miłoszewski, Wojciech Orliński, Irek Grin. Wykłady będą dotyczyć zarówno historii literatury kryminalnej, jak i obecnych trendów gatunku, zagadnień adaptacji filmowej i wątków literackich w kinie gatunkowym. Po każdym wykładzie przewidziano rozmowę z wykładowcą i dyskusję. Szkolenie zostanie przeprowadzone w dwóch grupach po 10 osób i poprowadzą je organizatorzy i pracownicy najważniejszych festiwali literackich w Polsce, których zadaniem będzie praca z uczestnikami zarówno w zakresie oceny ich aplikacji konkursowych, jak i stworzenia wspólnego projektu modelowego wydarzenia.
Celem konferencji i szkolenia jest poszerzanie wiedzy bibliotekarzy o historii powieści kryminalnej, a także jej obecnym stanie, najpopularniejszych trendach, najważniejszych nazwiskach. Nie mniej ważnym celem jest wymiana doświadczeń oraz próba uświadomienia, że działalność proczytelnicza zarówno w trakcie pracy z użytkownikami bibliotek, jak i podczas organizacji imprez literackich może i powinna być realizowana poprzez promowanie literatury popularnej.
Co roku przyznawana jest także Nagroda Wielkiego Kalibru dla najlepszej polskiej powieści kryminalnej lub sensacyjnej. Ośmiu jurorów nominuje do niej siedem powieści. Nominowani autorzy pojawią się wspólnie na publicznym spotkaniu z jurorami, a następnego dnia jeden z nich otrzyma Nagrodę Wielkiego Kalibru w wysokości 25 tys. zł, tradycyjnie ufundowaną przez Prezydenta Miasta Wrocławia, Rafała Dutkiewicza. Laureatami dotychczasowych edycji nagrody byli: Marek Krajewski (Koniec świata w Breslau, 2004), Paweł Jaszczuk (Foresta Umbra, 2005), Marek Harny (Pismak, 2006), Marcin Świetlicki (Dwanaście, 2007), Zygmunt Miłoszewski (Uwikłanie, 2008), Mariusz Czubaj (21:37, 2009), Joanna Jodełka (Polichromia, 2010), Gaja Grzegorzewska (Topielica, 2011) i ponownie Zygmunt Miłoszewski (Ziarno prawdy, 2012). W tym roku wręczymy również Nagrodę Czytelników Wielkiego Kalibru – trafi ona do rąk pisarza, który zdobędzie najwięcej głosów od czytelników, razem z nagrodą pieniężną w wysokości 2,5 tys. zł, ufundowaną przez Izbę Adwokacką we Wrocławiu. Co warto podkreślić: w tym roku po raz pierwszy zwycięzcom zostaną wręczone statuetki.
Tegoroczne nominacje do nagrody:
- Wojciech Chmielarz, Podpalacz (Wydawnictwo Czarne, Wołowiec 2012)
- Agnieszka Chodkowska-Gyurics, Tomasz Bochiński, Pan Whicher w Warszawie (Instytut Wydawniczy Erica, Warszawa 2012)
- Mariusz Czubaj, Zanim znowu zabiję (W.A.B., Warszawa 2012)
- Piotr Głuchowski, Umarli tańczą (Agora, Warszawa 2012)
- Marta Guzowska, Ofiara Polikseny (W.A.B., Warszawa 2012)
- PM Nowak, Ani żadnej rzeczy (Czarna Owca, Warszawa 2012)
- Marcin Wroński, Skrzydlata trumna (W.A.B., Warszawa 2012)
Od 2009 roku podczas Międzynarodowego Festiwalu Kryminału organizowane są również Kryminalne Warsztaty Literackie, w których biorą udział laureaci konkursu na opowiadanie kryminalne z Wrocławiem w tle. Kandydatów na pisarzy fachu uczą literaci i krytycy. W tym roku będą to Mariusz Czubaj, Marta Mizuro i Marcin Świetlicki. Podczas czterech poprzednich edycji zostało nagrodzonych już 88 uczestników, Wydawnictwo Dolnośląskie w 2011 roku opublikowało tom Zaułki zbrodni z najlepszymi opowiadaniami z lat 2009 i 2010, a kilku uczestników ma już za sobą debiuty powieściowe: Marta Guzowska opublikowała powieści Ofiara Polikseny i Głowa Niobe, Agnieszka Krawczyk – Morderstwo niedoskonałe oraz Dziewczynę z aniołem i kilka powieści obyczajowych; jako autorzy kryminałów debiutowali także Anna Trojan (Jak makiem zasiał) oraz Bartłomiej Biesiekirski (Jasnowidz).
Jednym ze stałych punktów Międzynarodowego Festiwalu Kryminału jest spotkanie Literaci kontra zawodowcy. Organizatorzy dokładają starań, by format ewoluował, więc co roku przybiera on nieco inną formę – policjanci komentowali już fragmenty polskich powieści kryminalnych, polskich seriali, a także przesłuchiwali pisarzy, by rozwiązać napisaną przez nich zagadkę. W tym roku szykuje się kolejna niespodzianka.
W piątkowy wieczór policjantom z Komendy Wojewódzkiej Policji Klossowi i Małej będzie towarzyszył jeden z czołowych polskich specjalistów w zakresie profilowania nieznanych sprawców przestępstw – Jan Gołębiowski. Na spotkaniu zostanie odtworzony wycinek prawdziwego życia komendy: profiler będzie miał za zadanie pomóc policjantom w śledztwie, którego scenariusz powstał we współpracy policji i pisarzy.
Ale to nie jedyny stały punkt MFK: jak co roku MFK odwiedzą naukowcy. Tym razem w ramach panelu Nauka w praktyce śledczej Kierownik wrocławskiej Pracowni Toksykologii Sądowej dr n. med. Marcin Zawadzki oraz dr hab. prof. nadzw. UWr. Maciej Szostak opowiedzą o zagadkach toksykologii. Spotkanie poprowadzi Sebastian Zakrzewski.
Dla pasjonatów nauki jest jeszcze jedna dobra wiadomość: we współpracy z Uniwersytetem Wrocławskim zostanie zorganizowana sesja naukowa Gatunki literatury kryminalnej: tradycja, współczesność, ewolucja, perspektywy rozwoju. Swoje wystąpienia wygłoszą na niej specjaliści ze świata nauki.
Program:
Codziennie od 7 do 11 października, godz. 14.30–15.30
Katedra Medycyny Sądowej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, ul. Jana Mikulicza-Radeckiego 4
Zwiedzanie Muzeum Medycyny Sądowej i Kryminalistyki
Codziennie od 9 do 12 października, godz. 10.00–14.00
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Kryminalne warsztaty literackie
Trenerzy: Mariusz Czubaj, Marta Mizuro, Marcin Świetlicki
Środa, 9 października
- godz. 10.00–14.10
Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Plac Biskupa Nankiera 15
Gatunki literatury kryminalnej: tradycja, współczesność, ewolucja, perspektywy
- Violetta Wróblewska: Gatunkowy synkretyzm czy eklektyzm? O nowej formule polskiego kryminału po 1989 roku. (Tezy)
- Adam Mazurkiewicz: Tendencje rozwojowe współczesnej polskiej literatury kryminalnej
- Elżbieta Pawlak-Hejno: Początki powieści kryminalnej w Polsce – casus Walery Przyborowski
- Jakub Z. Lichański: Współczesna powieść kryminalna: powieść sensacyjna czy powieść obyczajowa? Próba opisu zjawiska
- Anna Gemra: Diagnoza rzeczywistości: kryminalna powieść społeczno-obyczajowa
- Paweł Kaczyński: Kryminał historyczny – próba poetyki gatunku
- Bernadetta Darska: Czy kryminał feministyczny jest kryminałem kobiecym? Rozważania o gatunku i płci
- godz. 16.15
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Anna Gemra: Skąd się wziął Stieg Larsson? (wykład otwarty)
- godz. 17.15
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Wojciech Orliński: Miasto jako bohater literacki – garść refleksji ogólnych oraz analiza szczególnego przypadku Sztokholmu w thrillerach Stiega Larssona (wykład otwarty)
- godz. 19.00
Art Hotel, ul. Kiełbaśnicza 20
Nauka w praktyce śledczej: zagadki toksykologii – dyskusja panelowa
dr n. med. mgr chemii Marcin Zawadzki, specjalista medycyny sądowej, toksykolog (Zakład Medycyny Sądowej AM we Wrocławiu)
dr hab. prof. nadzw. UWr Maciej Szostak (Katedra Kryminalistyki Wydziału PAiE we Wrocławiu)
Prowadzący: Sebastian Zakrzewski
- godz. 21.00
Włodkowica21, ul. Włodkowica 21
Bestseller – spektakl grupy Improkracja
Czwartek, 10 października
- godz. 9.00–13.00
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Reja 1/3
III Kryminalna Konferencja Bibliotekarzy
- Wojciech Orliński: Miasto jako bohater literacki – garść refleksji ogólnych oraz analiza szczególnego przypadku Sztokholmu w thrillerach Stiega Larssona
- Borys Lankosz: Z powieści do filmu – utracone w tłumaczeniu
- godz. 10.00–13.40
Instytut Filologii Polskiej Uniwersytetu Wrocławskiego, Plac Biskupa Nankiera 15
Gatunki literatury kryminalnej: tradycja, współczesność, ewolucja, perspektywy
- Włodzimierz Bialik: Friedrich Dürrenmatt jako sędzia i kat powieści kryminalnej
- Dorota Wojda: (Post)kolonializm w powieściach kryminalno-podróżniczych Agathy Christie
- Justyna Czaja: Metamorfozy powieści kryminalnej – rozważania na marginesie kryminałów prowincjonalnych Borysa Akunina
- Barbara Giza: Jerzy Stefan Stawiński jako autor kryminałów. O niezrealizowanych projektach filmowych
- Dariusz Brzostek: Motyw zbrodni. Od chciwego dziedzica do seryjnego mordercy
- Ksenia Olkusz: Kryminalna literatura dla młodego czytelnika na przykładzie cyklu Biuro Detektywistyczne Lassego i Mai Martina Widmarka i Heleny Willis
- godz. 11.00–14.00
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Kryminalne warsztaty scenariuszowe Czytam scenariusz: aktor
Trenerzy: Arkadiusz Jakubik, Irek Grin
- godz. 17.15
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Jan Gondowicz: Czary mary i inne historie (wykład otwarty)
- godz. 19.00
Mediateka, Plac Teatralny 5
Czy akademia potrzebuje kryminału? – panel
Wojciech Browarny, Mariusz Czubaj, Bernardetta Darska
Prowadzący: Irek Grin
- godz. 21.30
Włodkowica 21, ul. Włodkowica 21
Bestseller – spektakl grupy Improkracja
Piątek, 11 października
- godz. 9.00–13.00
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Reja 1/3
III Kryminalna Konferencja Bibliotekarzy
- Zygmunt Miłoszewski: Trup dźwignią turystyki – dlaczego każda polska wieś powinna mieć swojego pisarza kryminałów
- Irek Grin: Czym jest dzisiaj Biblioteka?
- godz. 10.00–13.40
Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Wrocławski, Plac Biskupa Nankiera 15
Gatunki literatury kryminalnej: tradycja, współczesność, ewolucja, perspektywy rozwoju
- Bogdan Trocha: Między thrillerem religijnym a thrillerem teologicznym – artefakty mocy i podmioty mocy jako dominanty stylistyczne
- Mariusz Kraska: Skutki picia (nie tylko wódki)… w kryminale
- Michał Larek: Joe Alex i Stanisław Lem. Na przeciwległych krańcach polskiego kryminału
- Jan Gondowicz: Tuwimowskie cynamony
- Mariusz Czubaj: Jak uprawiać antropologiczną historię literatury kryminalnej?
- godz. 11.00–14.00
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Kryminalne warsztaty scenariuszowe Czytam scenariusz: reżyser
Trener: Borys Lankosz
- godz. 16.15
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Zygmunt Miłoszewski: Igraszki z biskupem (wykład otwarty)
- godz. 17.15
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Borys Lankosz: Chinatown. Arcydzieło filmu noir (wykład otwarty)
- godz. 19.00
Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19/23, sala 8
Literaci kontra zawodowcy
Prawdziwi żywi policjanci z Komendy Wojewódzkiej Policji we Wrocławiu kontra prawdziwy żywy profiler. Jan Gołębiowski kontra podinspektor Mała i nadinspektor Kloss
Prowadzący: Irek Grin
- godz. 20.30
Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19/23, sala 8
Nagroda Wielkiego Kalibru 2013. Jurorzy kontra nominowani
Marcin Baran, Witold Bereś, Piotr Bratkowski, Marcin Maruta, Zbigniew Mikołejko, Janina Paradowska, Marcin Sendecki, Grzegorz Sowula kontra Tomasz Bochiński, Wojciech Chmielarz, Agnieszka Chodkowska–Gyurics, Mariusz Czubaj, Piotr Głuchowski, Marta Guzowska, PM Nowak, Marcin Wroński
Sobota, 12 października
- godz. 8.00–13.00
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Reja 1/3
III Kryminalna Konferencja Bibliotekarzy
- godz. 10.00–13.50
Instytut Filologii Polskiej Uniwersytet Wrocławski, Plac Biskupa Nankiera 15
Gatunki literatury kryminalnej: tradycja, współczesność, ewolucja, perspektywy rozwoju
- Bogusław Bednarek: W kręgu literatury popularnej, czyli o powieściach kryminalnych Marka Krajewskiego
- Tomasz Bielak: Wspólne kryminały Czubaja i Krajewskiego – charakterystyka gatunkowa, wartości dodane
- Joanna Kokot: Niejaki doktor Thorndyke. Utwory R. Austina Freemana i detektyw naukowiec
- Thomas Anessi: Powieść milicyjna we współczesnym odbiorze
- Martyna Steckiewicz: Czas przeszły? Obraz międzywojnia w kryminałach retro
- Wojciech Browarny: Ale historia! Gatunkowy trójkąt w powieściach Wojciecha Korycińskiego
- godz. 11.00–14.00
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Kryminalne warsztaty scenariuszowe Czytam scenariusz: producent
Trenerzy: Witold Bereś, Irek Grin
- godz. 14.00
Mediateka, Plac Teatralny 5
Pisarze-dziennikarze – panel
Piotr Głuchowski, Paweł Goźliński, Tomasz Sekielski
- godz. 16.00
Okręgowa Rada Adwokacka, ul. Sądowa 4
Zbigniew Mikołejko: Porażająca medycyna (o bólach porodowych frankensteina) (wykład otwarty)
- godz. 17.45
Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19/23, sala 9
Dobre książki i kawa z… Lizą Marklund – spotkanie autorskie
Prowadzący: Szymon Kloska
Współorganizatorzy: Instytut Książki, Dyskusyjny Klub Książki, Dolnośląska Biblioteka Publiczna
- godz. 19.30
Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19/23, sala 8
Walter Mosley – spotkanie autorskie
Prowadzący: Irek Grin i Marcin Świetlicki
- godz. 21.30
Mleczarnia, ul. Włodkowica 5
Uroczysta gala wręczenia nagrody Wielkiego Kalibru 2013
Galę uświetni występ Stanisława Tyma
Niedziela, 13 października
- godz. 10.00–15.00
Miejska Biblioteka Publiczna, ul. Reja 1/3
III Kryminalna Konferencja Bibliotekarzy
- godz. 10.00
Rynek przy fontannie
Kryminalny wrocław. Mroczne przechadzki po mieście – spacer (impreza towarzysząca)
Organizator: Zbrodnicze Siostrzyczki
- godz. 11.00
Rynek przy skrzynce bookcrossingu
Kryminalna akcja bookcrossingowa – autorzy kryminałów uwalniają swoje książki
- godz. 12.00
Kino Nowe Horyzonty, ul. Kazimierza Wielkiego 19/23, hol
Tajemnica szkarłatnej maski – gra miejska
Międzynarodowy Festiwal Kryminału
Od 9 do 13 października 2013 roku
Wrocław
