Mało kto zdaje sobie sprawę, w jak dużym stopniu na współczesny wygląd dwóch historycznych symboli Krakowa – Rynku Głównego i Wawelu – wpływ miały realizacje architektoniczne i konserwatorskie Adolfa Szyszko-Bohusza (1883-1948). To właśnie jemu – jednemu z najważniejszych polskich architektów XX wieku – przypadły w udziale najbardziej prestiżowe stanowiska, zamówienia i realizacje II Rzeczpospolitej.
Złośliwy przydomek – Adolf Wszystko Bohusz, nadany mu przez współczesnych wiele mówi o wszechstronności, umiejętności godzenia kilku ról i prominentnej pozycji tego wybitnego projektanta. Szyszko-Bohusz, pomimo swoich zasług i ikonicznych realizacji, pozostaje jednak postacią nieznaną poza kręgiem specjalistów.
Wystawa Reakcja na modernizm. Architektura Adolfa Szyszko-Bohusza jest pierwszą tak szeroką prezentacją dorobku architekta, wykraczającą przy tym znacznie poza ramy typowej monograficznej ekspozycji. Jej celem jest zbadanie, w jaki sposób Szyszko-Bohusz – architekt, ale także badacz historii architektury i konserwator najważniejszych narodowych zabytków – asymilował w swoich projektach modernizm. W Polsce międzywojennej nowoczesność była symbolem rozwoju i aspiracji rodzącego się państwa, a modernizm awansował do rangi stylu oficjalnego. Jednocześnie jednak interpretacje stylu modernistycznego obejmowały zarówno propozycje awangardowe, jak i bardziej konserwatywne przykłady tzw. modernizmu umiarkowanego, czy wreszcie reakcyjne monumentalne gmachy w duchu zmodernizowanego klasycyzmu. Adolf Szyszko-Bohusz swobodnie wypowiadał się w każdej z tych formuł – w jego twórczości zderzają się tak pozornie opozycyjne nurty jak konserwatywny, związany z oficjalną propagandą władzy czy elitą finansową, oraz awangardowy, wzbudzający kontrowersje swoją formalną radykalnością.
Na wystawie, objętej Honorowym Patronatem Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Bronisława Komorowskiego, udostępnione zostaną unikatowe fotografie i projekcje z zasobów Narodowego Archiwum Cyfrowego, a także oryginalne rysunki architekta ze zbiorów Archiwum Narodowego w Krakowie, Archiwum Zamku Królewskiego na Wawelu, Muzeum Narodowego w Krakowie i Muzeum Architektury we Wrocławiu. W ramach ekspozycji zobaczyć będzie można także siedem specjalnie wykonanych modeli architektonicznych budynków zaprojektowanych przez Szyszko-Bohusza, które nie zostały zrealizowane lub zostały zmienione. W aranżacji wystawy najsilniejszy akcent stanowić będzie interwencja architektoniczna polegająca na radykalnym oczyszczeniu jednej z sal wystaw zmiennych Muzeum Narodowego w Krakowie z późniejszych przebudów. Autorzy chcą odsłonić oryginalne elementy dekoracji, podziały architektoniczne, ujawnić charakter zaprojektowanego w latach 30. XX wieku gmachu. Typowa dla epoki, monumentalna i elegancka architektura Muzeum stanie się zatem integralnym elementem ekspozycji.
Wystawa Reakcja na modernizm – architektura Adolfa Szyszko-Bohusza i publikacja zostały dofinansowane ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Organizatorzy wystawy: Fundacja Instytut Architektury, Muzeum Narodowe w Krakowie
Kurator: Michał Wiśniewski, współpraca: Dorota Jędruch, Dorota Leśniak-Rychlak, Agata Wiśniewska
Aranżacja: Biuro Projektów Lewicki i Łatak
Opracowanie graficzne: Joanna Sowula
Reakcja na modernizm – architektura Adolfa Szyszko-Bohusza
23 października 2013 r. – 22 lutego 2014 r.
Muzeum Narodowe
Kraków
