Akropolis, jeden z najważniejszych i zarazem najbardziej hermetycznych dramatów Wyspiańskiego, którego akcja rozgrywa się na Wawelu w noc Wielką Zmartwychwstania, pojawił się w krakowskich księgarniach w Wielki Piątek 1904 roku, w pięć tygodni po ukończeniu go przez autora. Wyspiański widział w nim domknięcie trylogii, której dwa pierwsze ogniwa stanowiły Wesele oraz Wyzwolenie.
Wyspiański marzył o zobaczeniu Akropolis na scenie, gdzie – jak wierzył – jego sens wybrzmi najpełniej. Wyspiański ożywił w nim wawelskie Anioły i postaci z arrasów – Helenę i Parysa, Priama, Hekubę i Kasandrę, Izaaka i Rebekę, Jakuba i Ezawa. Niestety, śmiertelnie chory poeta nie doczekał inscenizacji dramatu, który spotkał się z niezrozumieniem, a nawet oburzeniem. Zwłaszcza finał, w którym Harfiarz wieszczy nadejście wolności, słychać głos Salwatora, na rydwanie wjeżdża Apollo, a katedra, symbol tradycji, pada w gruzy…
Jeden z najbardziej wieloznacznych tekstów Wyspiańskiego zostaje odczytany jako fragmentaryczny świat danych, w którym granice między rzeczywistym i wirtualnym uległy całkowitemu zatarciu, a kopia nie potrzebuje już oryginału jako punktu referencyjnego – deklarują twórcy spektaklu.
Tę nową rzeczywistość tworzą piksele i krzem, skorupy człowieka, śladowe pierwiastki emocjonalności i obniżone rejestry odczuwania świata. Zaciera się granica między tkanką organiczną i tym, co syntetyczne, a wirus – uniemożliwiający prawidłowy odczyt danych z tekstu Wyspiańskiego – powiela wciąż pytanie o granice i marginesy człowieka.
Twórcy inscenizacji, przygotowywanej w Starym Teatrze w ramach tematycznego sezonu: Swinarski, chcą spojrzeć na słynny dramat Wyspiańskiego jak na rodzaj twardego dysku z danymi z przeszłości, rodzaj skamieliny, w której zapisane są najistotniejsze, fundamentalne dla kultury europejskiej toposy – wątki i motywy mitologiczne i biblijne – które współcześnie poddane zostają swoistemu kulturowemu recyclingowi.
Twórcy:
Piotr Choromański (1978) – artysta wizualny, architekt i scenograf. Absolwent Wydziału Architektury Politechniki Wrocławskiej. Autor koncepcji wystawienniczych. Od 2009 roku prowadzi Pracownię Architektoniczną IA. W 2010 roku zadebiutował jako scenograf w Teatrze Polskim we Wrocławiu. W swoich pracach bada przestrzeń architektoniczną w relacji do ruchu, dźwięku i obrazu.
Anka Herbut (1983) – dramaturg i krytyk sztuki, recenzentka teatralna. Absolwentka dramatologii UJ i dramaturgii IT, doktorantka w Instytucie Europeistyki UJ. Radykalna bajkopisarka i słowotwórczyni w zakresie copyleftu. Główny obszar jej badań to performatyka, polityka tożsamości i dramaturgia ciała. O sztuce i teatrze pisze dla Dwutygodnika, Art&Business, Didaskaliów, Notatnika Teatralnego i Chimery.
Jakub Lech (1978) – operator filmowy, vj, twórca animacji, krótkich form filmowych i instalacji interaktywnych. Absolwent Wydziału Grafiki ASP we Wrocławiu. Dyplom uzyskał w 2003 roku w pracowni Grafiki Artystycznej i Rysunku Zawodowego oraz w pracowni Grafiki Intermedialnej. Wykładowca w Dolnośląskiej Szkole Wyższej.
Bogumił Misala (1980) – producent i kompozytor, autor aranżacji dźwiękowych do performansów, spektakli teatralnych, filmów i instalacji multimedialnych. Soundscape designer. Freelancer związany z polską sceną muzyki elektronicznej i eksperymentalnej. Absolwent Filozofii na Uniwersytecie Wrocławskim.
Łukasz Twarkowski (1983) – reżyser teatralny i filmowy, scenograf i artysta wizualny. Studiował reżyserię w Państwowej Akademii Sztuki Teatralnej w Sankt Petersburgu i filologię rosyjską na Uniwersytecie Wrocławskim. Działając w rejonach performansu, filmu, teatru i site-specific, swoje projekty sytuuje w kontekście multimedialnego poszerzania realności.
Karol Rakowski (1983) – artysta multimedialny, reżyser, producent i muzyk. Z wykształcenia filozof. Realizuje projekty wideo angażujące nowoczesne technologie, w których demontuje granice między mediami i formami artystycznej wypowiedzi. Zajmuje go w szczególności zagadnienie światła i jego rola w dramaturgii przedstawienia. Współtworzy kolektyw muzyczny 2MUCH.
Marta Stoces MizBeware (1984) – absolwentka Architektury Wnętrz wrocławskiej ASP, stypendystka Central St. Martin’s College of Art & Design oraz London College of Fashion. Tworzy kostiumy, scenografię, grafikę i wideo do spektakli teatralnych. Współpracowała m.in. z Łukaszem Twarkowskim, Eweliną Marciniak i Radkiem Rychcikiem. Czaruje z Jaśminą Polak w duecie psychomagicznym Fantasma y Gloria. Emituje fale z Tomkiem Wódkiewiczem w projekcie Titanus & Lady Hri Matka akcji Love. Revolution i agencji House of Love.
Julia Porańska (1980) – graficzka, scenografka, projektantka kostiumów teatralnych i tanecznych. Ukończyła Wydział Architektury Politechniki Gdańskiej. Tworzy projekty interdyscyplinarne z pogranicza mody, kultury popularnej i sztuki. Prowadzi autorską pracownię projektowania ubioru Manual.
Akropolis
Stanisław Wyspiański
Reżyseria: Łukasz Twarkowski
Dramaturgia: Anka Herbut
Scenografia: Piotr Choromański
Kostiumy: Marta Stoces, Julia Porańska
Muzyka: Bogumiła Misala
Światło: Bartosz Nalazek
Wideo: Karol Rakowski, Jakub Lech
Inspicjent: Zbigniew S. Kaleta
Sufler: Marta Baster-Górecka
Występują: Iwona Budner, Małgorzata Gałkowska, Małgorzata Hajewska-Krzysztofik, Marta Ojrzyńska, Małgorzata Zawadzka
Bogdan Brzyski, Zbigniew W. Kaleta, Paweł Kruszelnicki, Zbigniew Ruciński
Premiera: 30 listopada 2013 roku na Dużej Scenie DS#HELENA
Kolejne spektakle: 1, 3, 4 oraz 5 grudnia 2013 roku
ul. Jagiellońska 5, Narodowy Teatr Stary im. Heleny Modrzejewskiej
Kraków
