Wystawa prezentowana w Muzeum Architektury we Wrocławiu została przygotowana we współpracy z Galerie výtvarného umění w czeskiej Ostravie. Ekspozycja obejmuje rysunki i szkice Plečnika – głównie projekty architektoniczne przeznaczone dla rodzinnej Lublany – oraz przykłady rzemiosła artystycznego i mebli jego autorstwa. Prezentowane obiekty pochodzą z prywatnych zbiorów doktora Damjana Prelovšeka.
Słoweński architekt Jože Plečnik urodził się w 1872 roku w Lublanie. Wykształcony w wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych, w pracowni Otto Wagnera, ukończył uczelnię jako jeden z jej najlepszych uczniów oraz – według opinii samego mistrza – jeden z najzdolniejszych rysowników. Naukę kontynuował we Włoszech i we Francji, a następnie wrócił do Wiednia, by tu rozpocząć pracę na własny rachunek.
W 1911 roku opuścił jednak Wiedeń i objął katedrę w Szkole Rzemiosła Artystycznego w Pradze. Po zakończeniu I wojny światowej został nominowany na architekta Praskiego Zamku, które to stanowisko piastował do 1935 roku. Przeprowadzona przez Plečnika rekonstrukcja Zamku uważana jest za jedno z jego najważniejszych osiągnięć artystycznych.
Do rodzinnej Lublany architekt powrócił w 1921 roku, kiedy zaproponowano mu objęcie katedry na ponownie otwieranym tu uniwersytecie. Cztery lata później rozpoczyna pracę nad pierwszymi projektami rozbudowy miasta, a dzięki przyjaźni z inżynierem Matko Prelovšekiem, wieloletnim dyrektorem miejskiego biura budowlanego, wkrótce otrzymuje większość miejskich zleceń. Projektuje nieustannie aż do wybuchu II wojny światowej, zmieniając wizerunek Lublany z austriackiego, prowincjalnego miasteczka w prawdziwą słoweńską metropolię. Tworzy głównie budynki instytucji finansowych i publicznych, place miejskie, domy jedno- i wielorodzinne, hale targowe i mosty.
Pod koniec lat trzydziestych poświęca swą uwagę zwłaszcza architekturze sakralnej, a po wojnie opracowuje plany odbudowy zniszczonych świątyń. Ta działalność oraz głęboko religijna postawa Plečnika nie przysparza mu sympatii wśród powojennych urzędników i architekt szybko traci swoją wysoką pozycję. Jedyne zlecenia, jakie w tym czasie otrzymuje, dotyczą pomników, które projektuje dla wielu miast w całej Słowenii.
Jože Plečnik umarł w 1957 roku w Lublanie. Szybko został zapomniany, a jego dorobek był skutecznie pomijany w opracowaniach dotyczących słoweńskiej architektury. Dopiero w latach osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych minionego stulecia twórczość Plečnika ponownie wzbudziła zainteresowanie i zyskała uznanie architektów na całym świecie. Doceniono jego umiłowanie klasycznego piękna, wyrażające w zrównoważonych proporcjach, symetrii oraz relacjach między ornamentem a strukturą budowli, a Praga i Lublana stały się celem podróży wielu architektonicznych sław pragnących oddać hołd dziedzictwu Plečnika.
Wystawie towarzyszy trójjęzyczny katalog Josip Plečnik. Szkice, wydany przez Galerie výtvarného umění, Ostrava 2013.
Jože Plečnik. Szkice. Lublana w szkicach architektonicznych Plečnika z prywatnej kolekcji Damjana Prelovšeka
Wernisaż: 27 marca 2014 roku, godz. 17.00
Wystawę można oglądać do 15 czerwca 2014 roku
Muzeum Architektury we Wrocławiu
ul. Bernardyńska 5
Wrocław
