Dwóch artystów, dwa kraje, dwa punkty widzenia. Jeden temat: miasto postrzegane oczami obcego. Miasto pełne śladów ludzi, którzy tworzą je na co dzień. O ile obraz nie może zastąpić bezpośredniego, zmysłowego poznania budynku, o tyle dobre zdjęcia potrafią wiele opowiedzieć o tym, czego nie jesteśmy w stanie uchwycić wzrokiem nawet wtedy, gdy stoimy przed danym obiektem – Fernando Serapião, brazylijski krytyk architektury, dziennikarz i pisarz.
Zdjęcia i film to czas utrwalony, chwila, która w czyjejś wyobraźni rozciąga się wstecz i naprzód. To obrazy biegnące we własnym czasie. Zdjęcia i film określają podróżowanie między Brazylią a Polską – między życiem a pracą, pracą a przestrzenią życiową. Ilu w nich musiało być ludzi! Wciąż jeszcze widzimy ich ślady, domy i miasta, wnętrza odzwierciedlające ówczesne tęsknoty i warunki społeczne. Wszystkie te ślady wskazują na osoby, które wyłoniły się skądeś żeby szukać pracy, żeby w jakimś miejscu żyć albo przeżyć.
Cristiano Mascaro i Sławomir Rumiak to wielcy podróżnicy, badacze i dziecięco zdumieni odkrywcy. Wspólnie tworzą kosmos ruchu i bezruchu, wspomnienie strefy śmierci między dniem jutrzejszym a wczorajszym. Obaj poruszają się w całym polu napięć między różnymi kulturami i wokół gatunku artystycznego używanego w danej chwili.
Przez swój sposób widzenia i formy artystyczne – pomiędzy fotografią a wideo – obaj tworzą odbicia kraju własnego i tego drugiego, chcąc je dla siebie odkrywać. Swoimi obrazami prowadzą zastępczy dialog między dwoma krajami, a dzięki temu widzowie w jednym i drugim mogą poznawać kraj własny i cudzy.
Cristiano Mascaro w trakcie trzech podróży skoncentrował się na czterech polskich miastach: Gdańsku, Warszawie, Łodzi i Krakowie. Za punkt wyjścia brał pracę w dawnych ośrodkach przemysłu ciężkiego, żeby następnie powiązać je z mieszkaniami ludzi, którzy tam pracowali. W Polsce miejsca te odzwierciedlają rozmaite epoki i wpływy kulturowe. Mascaro szukał śladów ludzi w drodze z miejsca pracy do miejsca zamieszkania, śladów ich codziennego życia.
Sławomir Rumiak stawił z kamerą czoło miejscu ekstremalnemu, jakim jest São Paulo. W mieście tym, gdzie żyje do 25 milionów ludzi, ludzka obecność zaznacza się na każdym kroku. Sławomir Rumiak tymczasem próbuje uchwycić je jako miasto bez ludzi – w samych śladach niegdysiejszych niezliczonych przybyszów szukających pracy. Morze betonowych domów po horyzont, szkielety opustoszałych wysokościowców z lat od 20. do 50. przypominają, że w połowie XIX wieku żyło tu tylko 400 tysięcy osób.
Cristiano Mascaro. Jego zdjęcia oddychają. Mają swój ton. Dają się słyszeć. Rozprzestrzeniają się i skupiają. Między czernią a bielą, w odcieniach szarości żyją ślady ludzi. Bezruch objawia ruch. Światło powoduje zaostrzenie i zagęszczenie, definiuje przestrzeń, a ona daje ludziom, krajobrazom i przedmiotom opowieść o ich życiu.
Sławomir Rumiak. Ruch jego kamery, jego obrazów jest bezruchem – kamera wstrzymuje dech. Ruch objawia bezruch. Czas wstrzymany zapisem wideo staje się refleksyjną przestrzenią. Zdjęcia te nie są dokumentacją, raportem socjologicznym, ale cytatem z rzeczywistości.
Polskę i Brazylię określają przeciwstawne regiony klimatyczne, przedzielone równikiem. Kraj tropikalny w zestawieniu z północnym morzem. Zapowiadana zmiana klimatu każe nam śnić przemieszanie miejsc – Polskę będącą jak São Paulo. Co będzie? W roku 2016 wystawa zostanie pokazana w Instytucie Tomie Ohtake w São Paulo.
Cristiano Mascaro – urodził się w 1944 roku w Catanduva, fotograf, architekt, wykładowca. Ukończył architekturę i urbanistykę na Uniwersytecie w São Paulo (dyplom 1968). Tam też obronił pracę doktorską (1995). W latach 1978–1988 wykładał na państwowych i prywatnych uczelniach. Obecnie jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych brazylijskich fotografików. Karierę fotografa rozpoczął w latach sześćdziesiątych minionego stulecia jako reporter pisma „Veja”; obecnie pracuje jako fotograf niezależny. Centralnym motywem jego twórczości niezmiennie pozostaje miejski krajobraz. Ostatnio w ramach swoich prac dokumentacyjnych sfotografował rzeźby Richarda Serry na zlecenie autora. Mascaro jest jednym z najważniejszych fotografów São Paulo i dziedzictwa kulturowego Brazylii. W swoim dorobku ma również cykle poświęcone największym światowym metropoliom. Wykonał dokumentację takich miejsc jak: Buenos Aires, Hawana, Berlin, Paryż, Nowy Jork czy Tokio. Jego prace prezentowane były na wielu wystawach indywidualnych oraz zbiorowych i znajdują się w licznych kolekcjach prywatnych i publicznych (m.in. Centre Pompidou).
Sławomir Rumiak – urodził się w 1972 roku w Bielsko-Białej, fotograf, autor instalacji wideo, rysownik. Absolwent katowickiej filii Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie (1999). Uznanie przyniosły mu cykle fotograficzne – m.in. projekt Prêt-à-Porter (2004), na który złożyła się seria obrazów kobiet pełna odniesień zarówno do historii sztuki, jak i do skomercjalizowanego, uprzedmiotowionego wizerunku kobiety w kulturze masowej. W 2007 roku w ramach pracy Wyjazd przejechał na rowerze trasę z Polski do Wenecji, sypiając podczas postojów na kempingach wewnątrz wykonanej przez siebie miniatury pawilonu polskiego na Biennale Sztuki w Wenecji. Rumiak jest doskonale rozpoznawalny w Japonii – współpracował między innymi z tokijskimi Il Tempo Gallery oraz Zeit Foto Salon, publikował swoje prace w japońskich magazynach fotograficznych i wykładał na tamtejszych uczelniach. Był też kuratorem dwóch wystaw sztuki japońskiej w Polsce: Simon Yotsuya i przyjaciele, czyli Bellmer w Japonii (2010, Centrum Sztuki Współczesnej Kronika w Bytomiu, Muzeum Śląskie w Katowicach) oraz Atokata (2012, Galeria Sztuki Współczesnej BWA w Katowicach).
Wystawa Ślady ludzi. Cristiano Mascaro/ Sławomir Rumiak
Kuratorzy: Stephan Stroux, Natalia Żak
Wernisaż 27 marca 2015 roku, godz. 18.00
Wystawa czynna od 28 marca do 7 czerwca 2015 roku
Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie
