Wystawa czasowa Tadeusz Pawlikowski i jego teatr, przygotowana przez zespół oddziału teatralnego Muzeum Historycznego Miasta Krakowa Dom pod Krzyżem, poświęcona jest osobie pierwszego dyrektora Teatru Miejskiego w Krakowie oraz Teatru Miejskiego we Lwowie. Choć ma wymiar przede wszystkim historyczny, jest również pretekstem i zaproszeniem do dyskusji nad rozwojem współczesnej sztuki teatru.
Tadeusz Pawlikowski, od którego śmierci w dniu otwarcia wystawy 28 września mija równo sto lat, to ciekawa osobowość okresu Młodej Polski, niezwykle zasłużona dla rozwoju sceny krakowskiej i lwowskiej. Dyrektor nazywany „księciem teatru”, „małym Napoleonem teatru”, a nawet „polskim Craigem”, był już za życia otoczony legendą i nimbem sławy. Był jednym z pierwszych, który do pracy nad spektaklem podchodził w bardzo nowatorski sposób i wprowadzał rozwiązania inscenizacyjne z powodzeniem wykorzystywane w teatrach do dziś. Kierując przygotowaniami do premiery dbał o najdrobniejsze szczegóły, realizując spójną i kompletną wizję spektaklu teatralnego.
Pawlikowski, pełniąc funkcję reżysera, był jednocześnie dyrektorem dwóch nowych Teatrów Miejskich: w Krakowie (1893–1899 i 1912–1914) oraz we Lwowie (1900–1906). Emocjonalnie zaangażowany i oddany sztuce kreator niejednokrotnie dokładał z rodzinnego majątku do prowadzonych przez siebie instytucji, przedkładając sukces teatru nad korzyść własną. „Pan z laseczką”, jak o nim mówiono, to również autorytet i przyjaciel zespołu aktorskiego, który nie wahał się zaufać debiutantom i powierzać im ambitne role. W jego zespole grali najwybitniejsi aktorzy ówczesnej sceny: Ludwik i Irena Solscy, Wanda Siemaszkowa, Ferdynand Feldman, Władysław Roman, Kazimierz Kamiński. Przyjaźnił się z wieloma młodopolskimi literatami, których utwory chętnie wprowadzał do teatralnego repertuaru. Za swojej dyrekcji wystawiał dzieła Stanisława Wyspiańskiego, Lucjana Rydla, Stanisława Przybyszewskiego, Gabrieli Zapolskiej, Jana Augusta Kisielewskiego, czy Leopolda Staffa.
Na wystawie Tadeusz Pawlikowski i jego teatr zgromadzono teatralia, które ukazują każdy z wymienionych aspektów działalności dyrektora-artysty oraz przedstawiają burzliwą historię jego życia prywatnego wplecioną w historię teatru krakowskiego z przełomu wieków. Fotografie ze spektakli wystawianych w teatrze Pawlikowskiego, wizerunki jego aktorów, makiety dekoracji, afisze teatralne, dokumenty związane z kontraktem dyrektorskim, autorskie egzemplarze sztuk, listy oraz pamiątki rodzinne tworzą wielowątkową opowieść o życiu artystycznym młodopolskiego Krakowa. Ekspozycję dopełnia projekt multimedialny prezentujący wielość ról i zadań jakich podejmował się Tadeusz Pawlikowski wznosząc fundamenty współczesnego teatru krakowskiego.
Ekspozycja prezentuje niemal trzysta obiektów, w tym prawie dwieście teatraliów ze zbiorów teatralnych Muzeum Historycznego Miasta Krakowa, stanowiąc okazją do obejrzenia teatraliów na co dzień nie dostępnych dla zwiedzających, ze względu na trwającą aktualnie w oddziale teatralnym MHK Dom pod Krzyżem reorganizację wystawy stałej.
Wystawie towarzyszą dwie publikacje poświęcone Tadeuszowi Pawlikowskiemu: katalog wystawy i monografia Tadeusz Pawlikowski. Legenda, człowiek, teatr autorstwa profesora Jana Michalika. W trakcie trwania wystawy 21 i 22 października odbędzie się konferencja naukowa współorganizowana przez muzeum i Uniwersytet Jagielloński. Miłośnicy historii krakowskiego teatru mogą również wziąć udział w teatralnych spacerach śladami dyrektora czy warsztatach edukacyjnych związanych z wystawą.
Wystawa Tadeusz Pawlikowski i jego teatr, przypominając jednego z najważniejszych twórców teatru krakowskiego, wpisuje się w program obchodów jubileuszu 250-lecia teatru publicznego w Polsce. Ekspozycja powstała przy finansowym współudziale Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Teatr 2015, priorytet: 250-lecie teatru publicznego w Polsce.
