Prawdziwą ozdobą ekspozycji poświęconej jubileuszowi 1050-lecia Chrztu Polski, a zorganizowanej w przededniu Światowych Dni Młodzieży, jest jedno z czołowych dzieł warsztatu malarskiego Stanisława Samostrzelnika. To Żywoty arcybiskupów gnieźnieńskich Jana Długosza, zdobione wielobarwnymi portretami prymasów i biskupów krakowskich, a przede wszystkim patronów Królestwa Polskiego, wśród nich – świętego Wojciecha. Bez tego patrona Polski opowieść o początkach chrześcijaństwa w naszym kraju byłaby niepełna, podobnie jak bez prezentowanego na wystawie Rocznika Świętokrzyskiego dawnego, najstarszego zachowanego w naszym kraju dzieła historiograficznego. To w nim znajduje się słynny wpis informujący o przyjęciu chrztu przez księcia Mieszka I w 966 r.
Wystawa jest przystępną prezentacją wątków i zjawisk związanych z początkami państwa polskiego i jego chrystianizacją. Ich ilustracją są wyjątkowe obiekty o znacznej wartości historycznej i artystycznej. Publiczność będzie miała okazję podziwiać prawdziwe skarby, niektóre rzadko eksponowane, a wśród nich Sakramentarz tyniecki o kilkudziesięciu kartach barwionych purpurą i pisanych złotem. Okazale zdobiony kodeks to najstarszy rękopis liturgiczny znajdujący się nieprzerwanie w polskich zbiorach od XI stulecia.
Z wprowadzeniem nowej religii i budową organizacji kościelnej jest związana wyjątkowa czara włocławska. Wykonana w X wieku należy do najstarszych naczyń liturgicznych zachowanych w naszym kraju.
Oś wystawy stanowi świetna replika słynnych drzwi gnieźnieńskich, które zostały stworzone w 2. połowie XII wieku do katedry w Gnieźnie. To jedno z najsłynniejszych dzieł sztuki romańskiej, przedstawiające żywot św. Wojciecha.
Zwieńczeniem ekspozycji jest zaś replika kopii włóczni św. Maurycego, jednego z najważniejszych insygniów władzy cesarskiej, podarowana przez cesarza Ottona III księciu Bolesławowi Chrobremu w 1000 roku. Dzieło to pozostaje pierwszoplanowym symbolem suwerenności państwa polskiego.
Obiekty prezentowane na wystawie pochodzą ze zbiorów: Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie, Biblioteki Narodowej w Warszawie, Muzeum Narodowego w Krakowie, Muzeum Okręgowego w Toruniu i Zamku Królewskiego w Warszawie.
Komisarze wystawy: dr hab. Przemysław Mrozowski i dr Przemysław Deles
Sacrum Poloniae Iubileum 966–2016
Od 23 czerwca do 7 sierpnia 2016 roku
Izba w Wieży Grodzkiej
Zamek Królewski w Warszawie
