Tytuł wystawy Zuzanny Szarek i Hanny Śliwińskiej nawiązuje do wiersza Czesława Miłosza Piosenka o końcu świata, który – jak przestrzega poeta – może się skończyć nagle, bez biblijnych znaków na niebie. Artystki łączy obawa przed schyłkiem, upadkiem i finałem świata.
„Obserwujemy rzeczywistość, która kroczy ku zagładzie. Nie jest to proces linearny, są zwroty akcji, chwilowe odrodzenia, są momenty wiosny i pozornej nadziei. Jednak gdzieś zawsze usychają drzewa, znikają budynki, rzeki zmieniają bieg, a ludzie zamykają oczy. Każda z nas na swój sposób próbuje uporządkować i zaakceptować taki stan rzeczy”. Wizja niestałości i zmienności życia staje się przyczyną kolekcjonowania widoków z różnych regionów geograficznych, naturalnych krajobrazów, miejskiej architektury, czasem postaci ludzkiej. Obawa przed „końcem” kieruje obiektyw artystek na barwne monumentalne panoramy gór, morza czy pustyni, jak również zwyczajny krajobraz miejski. Skoro świat jest tak zmienny, a los niepewny, to należy utrwalać jego pamięć w formie obrazów dokumentujących teraźniejszy czas.
Zuzanna Szarek starannie dobiera kadry, nie fotografuje wielkich wydarzeń, imponujących widoków czy pięknych ludzi. Jest dokumentalistką szarej rzeczywistości, chce upamiętnić tzw. przeciętność, pozorne „nic”. Ma wtedy wrażenie, że nie ulega iluzjom świata, nie popada w zachwyt ani rozpacz. Ta stoicka postawa jest więc sumą zysków i strat.
Hanna Śliwińska w wyborze kadrów kieruje się intuicją. Nie jest buntowniczką, ale nie do końca godzi się z nieuchronnym schyłkiem. Traktuje egzystencję jako przerwę w nieistnieniu. Stara się zapamiętać świat, zobaczyć to, co jest w jej zasięgu, i zachować wrażenie chwili. Głównym tematem jej fotografii są przyroda i jej nieprzenikniona siła. Ważny jest również człowiek, jego cielesność w relacji z naturą.
Wystawa spaja dwie perspektywy postrzegania przemijania. O ile fotografie Hanny Śliwińskiej są bardziej osobiste, częściej pojawia się postać ludzka, a przedstawienia natury cechuje głęboka nostalgia, to w pracach Zuzanny Szarek zostaje zachowany dystans do przedstawianych motywów. Artystki nie sięgają po bezpośrednie przedstawienia zmienności świata i kruchości ludzkiego życia. Brak jest dokumentacji miejsc objętych konfliktami i wojną, nie reprezentują worholowskich serii przedstawień katastrof i śmierci. Wykorzystując neutralne motywy, stworzyły wizualny zapis, który odzwierciedla ich emocje: od lęku po zachwyt. Koncepcja świata, w którym nie ma zła i śmierci, wydaje się równie trudna. Obietnica raju jest kusząca, jednak może rozczarować: skoro piękno trwać może zawsze i nie jest zagrożone, to może nie warto utrwalać otoczenia, a te same motywy niczym „widokówki z raju” stają się w tej sytuacji banalne.
Zgromadzone przez obie artystki obrazy dokumentujące urodę świata, jak również jego przeciętność powinny kierować widza ku afirmacji życia. Cywilizacja oparta na strachu nie gwarantuje postępu społeczeństw. Mimo że czasami przeczuwamy nadejście Apokalipsy, to chcemy wierzyć, że najbliższa przyszłość przyniesie coś lepszego. Przesłaniem tej wystawy staje się sentencja zaczerpnięta z Horacego Carpe diem: chwytaj dzień, czyli żyj tak, jakby jutro miało nie zdarzyć się nigdy.
Mariola Balińska
Zuzanna Szarek (ur. 1984) – mieszka i pracuje w Warszawie. Zajmuje się fotografią i malarstwem, w 2007 uzyskała licencjat w zakresie animacji na Wydziale Grafiki ASP w Warszawie. W 2010 kontynuowała studia na Wydziale Sztuki Mediów warszawskiej ASP, gdzie za dyplomowy cykl fotografii Stan rzeczy uzyskała wyróżnienie rektorskie. Od 2011 jest doktorantką na ASP w Warszawie w Pracowni Kreacji Fotograficznej. W 2013 otrzymała wyróżnienie honorowe – Grand Prix De La Decouverte – International Fine Art Competition. Jej prace były prezentowane w Niemczech, Czechach i Stanach Zjednoczonych.
Hanna Śliwińska (ur. 1983) – zajmuje się malarstwem, ceramiką, animacją oraz sztuką performance. Studiowała w ASP we Wrocławiu na Wydziale Projektowania Graficznego (2002–2003) i Wydziale Malarstwa (2006–2008). W 2005–2006 przebywała na rocznym stypendium naukowym w Maryland Institute College of Art w Baltimore (USA) na Wydziale Malarstwa i Designu. W 2015 otrzymała tytułu doktora w zakresie sztuk wizualnych na Wydziale Sztuki Mediów ASP w Warszawie. Brała udział w licznych wystawach indywidualnych i zbiorowych w kraju i za granicą, m.in. w Niemczech, Litwie i na Białorusi.
Zuzanna Szarek, Hanna Śliwińska. Innego końca świata nie będzie
Kuratorka: Mariola Balińska
Współpraca: Maja Bieńkowska, Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka
Od 25 marca do 17 czerwca 2017 roku
Wernisaż: 24 marca 2017 roku, godz. 18.00
Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama) ul. Długi Targ 24,
Oddział Muzeum Narodowego w Gdańsku
