Nazywane „skarbami”, „skarbcami”, „matkami” bądź „ladami”, stanowiące wyposażenie domów cechowych i służące do przechowywania najcenniejszych przedmiotów, takich jak statuty, insygnia władzy, klejnoty – Muzeum Narodowe we Wrocławiu po raz pierwszy zaprezentuje swoją kolekcję skrzynek cechowych. Zostanie pokazanych 50 eksponatów pochodzących z okresu od XVI do XX w.
Kolekcja skrzynek cechowych Muzeum Narodowego we Wrocławiu należy do największych w polskich zbiorach i liczy prawie 100 zabytków. Są wśród nich przepięknie zdobione wyroby ceremonialne używane podczas ważnych spotkań i uroczystości, a także skrzynki o skromnej dekoracji, które służyły rzemieślnikom do prowadzenia kancelarii cechów. Obiekty te należą do wyjątkowych sprzętów stanowiących wyposażenie izb lub domów cechowych. Pełniły funkcję symboliczną, otaczano je niezwykłym szacunkiem i przechowywano w nich najcenniejsze akta i skarby cechowe, takie jak statuty, listy, przywileje, księgi, tłoki pieczętne, insygnia władzy, klejnoty, miary wzorcowe oraz pieniądze.
Ranga zgromadzonych w ladach przedmiotów i dokumentów była tak duża, że ich zaginięcie mogło doprowadzić do wielkich problemów w funkcjonowaniu cechów. Dlatego musiały być szczególnie dobrze chronione. Zwyczajowo nad bezpieczeństwem skrzynek cechowych czuwali starsi cechu, przechowując je we własnych domach bądź w izbach cechowych. W razie wyboru nowego starszego cechu skrzynkę przenoszono uroczyście do nowej siedziby – domu cechmistrza – wyjaśnia Małgorzata Korżel-Kraśna, kuratorka wystawy.
Lada odgrywała ważną rolę w posiedzeniach cechu, zwanych schadzkami. Podczas nich rozstrzygano wszystkie sprawy bieżące, spory, decydowano o zakupach surowców i materiałów, omawiano kwestie kontroli jakości wyrobów i ich cen, a także sprawy personalne, jak przyjęcia nowych uczniów, czeladników, nadania tytułów mistrza. Podczas obrad skrzynkę stawiano w centralnym miejscu. Otwarcie jej przez starszego cechu oznaczało przystąpienie do obrad, wtedy dopiero podejmowane decyzje stawały się ważne wobec prawa. Zamkniecie pokrywy było sygnałem, że posiedzenie zostało zakończone.
Skrzynki cechowe były fundowane z okazji różnych ważnych wydarzeń, na przykład jubileuszy. Zwykle zawierały stosowne zapisy informacyjne, nazwiska lub inicjały ich fundatorów, którzy w ten sposób przechodzili do historii korporacji. Skrzynki te są nie tylko świadectwem dawnej świetności cechów śląskich, ale też zabytkami sztuki stolarskiej najwyższej klasy.
Dla prestiżu i potomnych. Śląskie skrzynki cechowe
Od 4 kwietnia do 25 czerwca 2017 roku
Kuratorka: Małgorzata Korżel-Kraśna
Muzeum Narodowe we Wrocławiu
