Wystawa Czarno-biały Gdańsk lat 60. stworzona została ze zbiorów Działu Fotografii Muzeum Narodowego w Gdańsku autorstwa związanych twórczo z miastem dokumentalistów powojennego Trójmiasta, takich jak: Janusz Uklejewski, Jerzy Dygasiewicz, Janusz Rydzewski, Edmund Zdanowski, Bolesława Zdanowska i Tadeusz Link – wszyscy oni tworzyli wybitne środowisko artystyczne skupione wokół powstałego w 1947 roku Związku Polskich Artystów Fotografików Okręgu Pomorskiego. Wielu z nich angażowało się w działania teatralne (T. Link), tworzyło struktury edukacji fotograficznej (B. i E. Zdanowscy, J. Dygasiewicz), ilustrowało wielki przemysł portowy (J. Uklejewski).
Przywołany czarno-biały świat Gdańska z jego kwitnącym przemysłem stoczniowym i modernistyczną, właśnie powstającą architekturą (J. Rydzewski) ukazuje niezwykły rozwój miasta i przypomina specyfikę czasu minionego. Fotografie te to swoisty przegląd krajobrazu industrialnego, architektonicznego i społecznego miasta odrodzonego po II wojnie światowej. Oryginalne fotografie po raz pierwszy były prezentowane na trójmiejskich wystawach W XV-lecie wyzwolenia. Sopot w Fotografice Bolesławy i Edmunda Zdanowskich (1960) oraz Gdańsk i morze. Wystawa fotografiki w ramach obchodów X wieków Gdańska (1962). Dla poszerzenia kontekstu twórców do 41 zdjęć dodane zostały inne, reprezentatywne dla twórców dzieła wybrane ze zbiorów Pracowni Fotografii Gdańskiej MNG.
Siłą prezentowanych fotografii jest związek ich twórców z Trójmiastem. Potrafili oni uchwycić swoistego ducha Wybrzeża. Wśród krajobrazów stoczniowych (J. Dygasiewicz W stoczni), ludzi przy pracy (J. Uklejewski Beczki), nowoczesnego budownictwa (J. Rydzewski Gdańskie osiedle, E. Zdanowski Gdańsk – Nowe domy) rejestrowali życie mieszkańców i turystów korzystających z uroków Trójmiasta (Regaty Linka, Spacer Zdanowskiej). Fotografie przez nich wykonane stanowią nie tylko dokument tamtych czasów, ale dodatkowo charakteryzują się dużym walorem artystycznym, w klasycznej formule, wrażliwością na światło, świadomym i konsekwentnym wykorzystaniem fotograficznych środków wyrazu (E. Zdanowski Gdańsk – Jabłoniowy ażur, B. Zdanowska Morskie snopy, J. Uklejewski Port w nocy).
W latach 60. XX wieku w katalogach do wystaw podkreślano, że fotografie pokazują przeszłość i teraźniejszość. Ukazują ówczesny entuzjazm i optymizm społeczeństwa, które „stało na progu realizacji szeroko zakrojonego rozwoju”. Tamtejsza teraźniejszość stała się już przeszłością. Budynki, porty, miejsca rekreacji, które blisko 60 lat temu były szczytem nowoczesności, dziś są już częścią historii Trójmiasta, często nie do poznania. Wystawa nasuwa więc refleksję na temat spełnionych przepowiedni i niespełnionych oczekiwań. Czy entuzjazm nowoczesności wzmacniany przez ówczesną propagandę socjalistyczną miał konsekwencje w twórczości artystów? W specyficznie konstruowanych kadrach, czasem w nieco przekornych ujęciach kontrastów lokalnej rzeczywistości artyści opowiedzieli o fragmencie rozwijającej się aglomeracji. I choć dziś to spojrzenie może być nieco retro, warto przywołać estetykę z lat, kiedy analogowa fotografia czarno-biała święciła triumfy, a środowiska fotograficzne w Polsce i konkretnie w Trójmieście rozkwitały.
Czarno-biały Gdańsk lat 60. Janusz Uklejewski, Bolesława i Edmund Zdanowscy, Jerzy Dygasiewicz, Janusz Rydzewski, Tadeusz Link
Od 07 lipca do 30 września 2017 roku
Wernisaż: 06 lipca 2017 roku, godz. 18.00
Kuratorki: Maja Bieńkowska, Małgorzata Taraszkiewicz-Zwolicka
Współpraca: Mariola Balińska
Muzeum Narodowe w Gdańsku, Gdańska Galeria Fotografii (Zielona Brama)
