Muzeum Historyczne Miasta Krakowa zaprasza na wystawę czasową zatytułowaną Żegota. Ukryta pomoc. Wystawa jest poświęcona ludziom zaangażowanym w działalność Rady Pomocy Żydom, którzy na rozmaite sposoby pomagali Żydom zamkniętym w gettach i obozach koncentracyjnych na terenie Generalnego Gubernatorstwa, a także ukrywającym się na tzw. aryjskich papierach.
Żegota była podziemną organizacją, finansowaną w głównej mierze przez Rząd Polski na Uchodźstwie, skupiającą setki osób. Byli wśród nich m.in. lekarze, pracownicy opieki społecznej, kurierzy, łączniczki, konspiracyjni drukarze. Choć wywodzili się z różnych środowisk łączył ich wspólny cel: uratowanie przed Zagładą możliwie jak największej liczby Żydów. Współpracownicy Żegoty dostarczali fałszywych dokumentów, organizowali ucieczki z gett i obozów, znajdowali bezpieczne kryjówki, zajmowali się transportem osób zagrożonych, w tym także poza granice Generalnego Gubernatorstwa, zaopatrywali potrzebujących w żywność, leki i środki finansowe.
Wystawa, której kuratorem jest Bartosz Heksel, jest opowieścią o bohaterstwie i poświęceniu, ale także o zdradzie i podłości, o odwadze i strachu, o nadziei i bezsilności, o ludzkiej godności i poniżeniu, o dokonywaniu wyborów, od których zależało życie innych, czyli o tym wszystkim, co towarzyszyło ludziom starającym się ratować Żydów przed losem, jakim przygotowali im Niemcy, którzy eksterminację tej grupy ludności uczynili jednym z celów III Rzeszy.
Ekspozycja jest podzielona na trzy zasadnicze części. Pierwsza jest wprowadzeniem w tematykę Zagłady Żydów. Przedstawia postawy społeczeństwa polskiego wobec Zagłady, różne formy pomocy, zarówno indywidualnej jak i zorganizowanej. Szczególnie istotnym elementem tej części jest historia krakowskiej Rady Pomocy Żydom, jej metody działania oraz strategie ratowania ludzkiego życia. Zakres terytorialny i tematyczny tej części nie ogranicza się tylko do Krakowa, ze względu na obszar, jaki znajdował się pod opieką krakowskiej komórki Rady Pomocy Żydom, obejmujący południową część Polski w granicach przedwojennych – od Śląska po Lwów oraz na ścisłe związki z centralą w Warszawie i innymi miastami w Generalnym Gubernatorstwie.
Druga część wystawy skupia się na indywidualnych historiach pomocy z Krakowa i Małopolski, a także prezentuje warunki życia w ukryciu. Jej narracja jest prowadzona z perspektywy osób udzielających i szukających schronienia, jej celem jest inspirowanie odwiedzających do stawiania własnych pytań i poszukiwania odpowiedzi odnośnie ludzkich postaw w sytuacjach ekstremalnych. Ostatnia część w formie podsumowania prezentuje historię lat powojennych aż do czasów współczesnych, stawia pytania dotyczące uniwersalnego przesłania Żegoty, przedstawi podejmowane próby upamiętnienia działalności Rady Pomocy Żydom, a także szkicuje spory, jakie wokół tematu ratowania narosły w ostatnich dziesięcioleciach.
Integralną częścią wystawy jest katalog, w którym przedstawiona jest m.in. historia krakowskiej Rady Pomocy Żydom, a także niepublikowane dotąd indywidualne historii ukrywania się i ratowania. Publikacja ma charakter pracy naukowo-badawczej, gdyż działalność krakowskiej RPŻ nie doczekała się dotąd szczegółowego opracowania, a także popularyzatorski. Głównym odbiorcą wystaw organizowanych w oddziale Fabryka Schindlera są turyści zagraniczni, ale niezwykle istotnym elementem wystawy będą również wydarzenia dodatkowe, w tym program edukacyjny, skierowany do mieszkańców Krakowa, studentów oraz młodzieży szkolnej z województwa małopolskiego.
Żegota. Ukryta pomoc
Od 16 listopada 2017 roku do lipca 2018 roku
Wernisaż : 15 listopada o godzinie 18.00
Fabryka Emalia Oskara Schindlera w Krakowie
