Projekt Bajki i baśnie japońskie został przygotowany z myślą o najmłodszej publiczności Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha. Nowe funkcje muzeów, nastawione na pozyskanie i wykreowanie nowego odbiorcy sztuki wysokiej, potrzebują wsparcia w działaniach poza tradycyjnym zwiedzaniem. Dodatkowe programy i projekty – a nie tylko sama wystawa – stają się atrakcyjnym towarem do sprzedania: zachęcają rodziny do spędzenia ciekawych i rozwijających godzin na zajęciach w muzeach i galeriach. Odczarowane zostało również miejsce, gdzie nawet dwu i trzylatki mają swoje specjalne miejsca do eksploracji i zabawy. Opowiadanie i czytanie bajek spoza naszego kręgu kulturowego ma za zadanie otworzyć dzieci (a także towarzyszących im dorosłych) na nowe, zupełnie inne doświadczenia, uczy również tolerancji i pozwala na obserwację innego systemu wartości.
Wymyślony i przeznaczony umownie „dla dzieci od lat 3 do 103” projekt polega na prezentacji literatury japońskiej – bajek, baśni i legend. Na początku tych wydanych już w Polsce, ale projekt ten ma szerszy kontekst. Równolegle Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha zwróciło się do japonistów polskich i polonistów w Japonii o tłumaczenie nowych, mało znanych japońskich opowieści. Dzięki temu apelowi udało się zgromadzić spory zbiór ciekawych utworów.
Początkowo na spotkaniach bajki czytały dzieciom znane osoby: aktorzy i prezenterzy z całej Polski (wystarczy wymienić choćby Annę Polony, Annę Dymną, Magdę Umer, Roberta Makłowicza, Krzysztofa Globisza, Bronisława Maja, Krystynę Zachwatowicz – Wajdową, Iwonę Bielską, Macieja Orłosia, Grzegorza Turnaua i wielu innych).
Sam projekt, prowadzony od 2006 roku ewaluował w 2012 roku i zyskał całkiem nową odsłonę. W każdą ostatnią niedzielę miesiąca, a od 2016 roku w pierwszą niedzielę miesiąca (z wyjątkiem miesięcy wakacyjnych) zapraszaliśmy naszych najmłodszych zwiedzających wraz z opiekunami na japońskie bajki. Po przeczytaniu kilku tekstów, dzieci wraz z opiekunami brały udział w dopasowanych do tematu bajek warsztatach: origami, kaligrafii, tworzenia pieczątek, zabawy w oparciu o japońskie techniki plastyczne. Prace powstałe w czasie warsztatów dzieci zabierały ze sobą do domu. Spotkania odbywały w różnych przestrzeniach Muzeum Manggha – holu głównym, galerii, sali wystaw zmiennych – na specjalnie przygotowanych dywanach lub matach japońskich wraz z kolorowymi poduszkami. Miejsce było zawsze tak pomyślane, by rodzice mogli usiąść wraz z dziećmi lub obok nich. Po spotkaniu zapraszaliśmy na czarkę japońskiej herbaty i słodycze.
Tematem przewodnim spotkań były już święta i zwyczaje japońskie, zwierzęta, japońscy super bohaterowie, japońskie cztery pory roku, elementy japońskiego krajobrazu.
Całość projektu znalazła swoje zakończenie w trzech książeczkach dla dzieci:
- Bajki i baśnie japońskie. Doroczne święta i uroczystości,
- Bajki i baśnie japońskie. Zwierzęta duże i małe,
- Bajki i baśnie japońskie. Superbohaterowie.
Książeczki te prezentując japońskie baśnie i baki, wprowadzają małych czytelników do niezwykłego świata, znanego japońskim dzieciom od najmłodszych lat.
Drzwi do tej krainy zostały już nieznacznie uchylone – piszą we wstępie do pierwszej z nich koordynatorki projektu, Wioletta Laskowska-Smoczyńska i Katarzyna Nowak – gdy w marcu 2006 roku rozpoczęłyśmy w Muzeum Manggha cykl comiesięcznych spotkań z japońskimi bajkami. W każdą ostatnią niedzielę miesiąca można przyjść do muzeum, usiąść na kolorowej poduszce, albo nawet położyć się na wykładzinie – i zanurzyć w klimat japońskich opowieści.
W pierwszym okresie bajki były czytane przez znakomitych polskich aktorów – wspominają. – Z czasem kiedy nasi Mali Goście poznali najważniejsze z nich, postanowiłyśmy nadać spotkaniom nieco inny kształt, a słuchaczom wyznaczyć nową rolę: aktywnych uczestników. Nasze spotkania zostały uzupełnione o część warsztatową, podczas której poznajemy elementy kultury japońskiej i wykonujemy rozmaite przedmioty i dekoracje.
(…) Z ogromną radością obserwujemy, z jakim zaangażowaniem całe rodziny słuchają czytanych bajek, a potem wspólnie wykonują powierzone zadania. I to podsunęło nam kolejny pomysł; dlaczego nie opowiedzieć tych baśni wszystkim dzieciom, także tym, które nie mogą brać udziału w naszych spotkaniach?
Tak się narodziła idea serii książeczek, w której – oprócz baśni i opowieści – znajdą się krótkie informacje dotyczące kultury japońskiej i elementy do samodzielnego wykonania – dodają autorki projektu. – Każdy kolejny tomik będzie miał inną tematykę i inny typ zadań. Części pierwszej patronują doroczne święta i uroczystości. Opowiadamy w niej o japońskich świętach, a w części warsztatowej proponujemy układanie figurek z origami. W przygotowaniu są kolejne części, w których spotkamy różne zwierzęta, postaci fantastyczne, superbohaterów i wiele, wiele innych. Liczymy na to, że nam nie zabraknie pomysłów, a czytelnikom wrażeń.
