Od 25 września do 22 listopada 2009 roku w Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Czerwony Spichrz na Wyspie Młyńskiej będzie można zobaczyć wystawę Wielość w jedności. Drzeworyt polski po 1900 roku.
Wystawa została włączona do programu Międzynarodowego Triennale Grafiki w Krakowie na 2009 rok. Towarzyszące krakowskiej wystawie głównej ekspozycje stanowią istotne dopełnienie pokazu konkursowego w szerokim kontekście sztuki graficznej. Przygotowana w bydgoskim Muzeum ekspozycja obrazuje fragment z dziejów najstarszej techniki graficznej – drzeworytu, zawężonego terytorialnie i czasowo do drzeworytu polskiego XX i XXI stulecia. Zmiany zachodzące w grafice światowej, rozwój nowych technologii skłaniają do refleksji nad źródłami sztuki graficznej, tradycją i nowatorstwem warsztatu współczesnego grafika.
Na ekspozycji zaprezentowano zespół ponad 300 plansz graficznych, autorstwa wybitnych twórców, dla których główną formą artystycznej wypowiedzi od strony warsztatowej był wypukłodruk (drzeworyt, linoryt, gipsoryt). Różnorodność formalno-stylistyczna i tematyczna dzieł – widoczna dla odbiorcy – jest adekwatna do bogactwa rozwiązań warsztatowych, często niezauważalnych.
Zespoły grafik, obejmujące zagadnienia problemowe przedstawiają najważniejsze zjawiska w historii i współczesności, ujęte tematami: Malarskość i linearyzm modernizmu (1900-1917), Ekspresja czerni i bieli awangardy (1917-1925), W kręgu Rytu – nowoczesny drzeworyt w Warszawie (1925-1939), Drzeworyt barwny w twórczości grafików warszawskich, Drzeworyt w innych środowiskach (1925-1939), Tradycja i nowatorstwo (lata 50.-60. XX w.), Drzeworyt a linoryt, mistrzowie techniki (lata 60.-70. XX w.), Dominacja linorytu (od lat 60. XX w.), Odrodzenie drzeworytu? (od lat 90. XX w.), Najnowsze tendencje – techniki mieszane – matryca.
Tak szerokie ujęcie tematu stanowi okazję do prezentacji dzieł polskich mistrzów drzeworytu, m.in. Władysława Skoczylasa, Stanisława Ostoja-Chrostowskiego, Tadeusza Cieślewskiego syna, Wiktorii Goryńskiej, Stefana Mrożewskiego, Tadeusza Kulisiewicza, Bogny Krasnodębskiej-Gardowskiej, Krystyny Wróblewskiej, Marii Hiszpańskiej-Neumann i Jerzego Panka oraz arcymistrza linorytu – Józefa Gielniaka. A jednocześnie umożliwia pokazanie plansz graficznych twórców mniej znanych, czy też uprawiających wypukłodruk równolegle z innymi technikami graficznymi lub innymi dziedzinami sztuki, a wnoszących nowatorskie lub interesujące rozwiązania, m.in.: Wojciecha Weissa, Stefana Szmaja, Karola Mondrala, Władysława Bieleckiego, Aleksandra Laszenki i Stanisława Jukowicza.
Rozwój technik wypukłodruku w grafice polskiej ostatnich dziesięcioleci zaprezentowano w oparciu o przegląd dzieł twórców działających w różnych ośrodkach artystycznych Polski. W tej części ekspozycji pojawiają się plansze artystów, laureatów i uczestników renomowanych konkursów graficznych, organizowanych w Europie: Międzynarodowego Biennale Drzeworytu w Bańskiej Bystrzycy i Międzynarodowego Triennale Drzeworytu Xylon w Wintherthur oraz w Polsce: Quadriennale Drzeworytu i Linorytu Polskiego w Olsztynie i Konkursu Graficznego im. Józefa Gielniaka w Jeleniej Górze. Prezentowane są gipsoryty Ryszarda Otręby i gipsografie Andrzeja Kaliny, linoryty Stanisława Fijałkowskiego, Teresy Jakubowskiej, Jerzego Jędrysiaka i Janusza Akermanna, drzeworyty Stanisława Wójtowicza, Zbigniewa Lutomskiego, Zygmunta Czyża, Jadwigi Smykowskiej i Ryszarda Grazdy, a także prace w technikach mieszanych, m.in. autorstwa Ryszarda Gieryszewskiego, Bogdana Migi i Sybilli Skałuby. Najnowsze tendencje w dziedzinie wypukłodruku przybliżają dzieła artystów tworzących grafiki-matryce-obiekty, lokujące się w nurcie działań interdyscyplinarnych, m.in. Andrzeja Bobrowskiego, Marka Jaromskiego i Jarosława Sierka.
Zarówno w części historycznej, jak i współczesnej odnaleźć można prace twórców regionu kujawsko-pomorskiego, m.in. Stanisława Brzęczkowskiego, Bronisława Zygfryda Nowickiego, Zygmunta Kotlarczyka, Marii Wąsowskiej, Ryszarda Krzywki, Józefa Słobosza, Łukasza Płotkowskiego, Jana Baczyńskiego, Jana Gordona, Jacka Solińskiego i Marka Basiula.
W formie prezentacji multimedialnej przedstawione zostały zagadnienia dopełniające tematykę wystawy: dawne i współczesne pracownie grafików oraz pracownie działające w strukturach uczelni artystycznych. Charakter nieco tajemniczego i skomplikowanego warsztatu grafika przybliżą filmy ukazujące pracę wybitnych twórców – Ryszarda Gieryszewskiego i Marka Jaromskiego. Znaczenie dwóch cyklicznych konkursów graficznych, organizowanych od lat siedemdziesiątych XX w. w Olsztynie i Jeleniej Górze, a zawężonych od strony warsztatowej do technik wypukłodruku, na wystawie podkreślone zostało prezentacją wybranych dzieł laureatów i uczestników.
23 października odbędzie się sesja popularno-naukowa wraz z panelem dyskusyjnym, poświęcona zagadnieniom historii i współczesności polskiego drzeworytu. Do udziału w sesji zaproszono artystów grafików, historyków sztuki i krytyków. Uczestnictwo w sesji zapowiedziało także znaczne grono twórców zajmujących się technikami wypukłodruku, których prace będą obecne na ekspozycji.
Wielość w jedności. Drzeworyt polski po 1900 roku
Od 25 września do 22 listopada 2009 roku
Muzeum Okręgowe im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, Galeria Sztuki Nowoczesnej, Czerwony Spichrz na Wyspie Młyńskiej
komisarz: Barbara Chojnacka
aranżacja: Jan Gordon
