29 sierpnia 2010 roku o godzinie 17.30 odbędzie się otwarcie wystawy PROJEKT PRÓŻNA 2010. Ulica Próżna jest jedyną ocalałą z getta ulicą Warszawy. Projekt artystyczny Ulica Próżna odbywa się tam od 2005 roku. Związany jest z Festiwalem Kultury Żydowskiej — Warszawa Singera. Jest projektem autonomicznym stworzonym i prowadzonym przez kuratorkę Krystynę Piotrowską.
Celem projektu jest pokazanie jak sztuka współczesna odnosi się do problemów, które ulica Próżna przywołuje: polsko-żydowskiej pamięci indywidualnej i masowej, wspólnej historii, problemu antysemityzmu i braku tolerancji, a także stosunku do miejsca i budynków, w których wystawa się odbywa a które w stanie postępującej ruiny są świadectwem niemieckiej zbrodni wojennej i powojennej obojętności..
W roku 2010 w Projekcie Próżna udział wezmą: Adam Adach, Jan Brzuszek, Janusz Byszewski, Ola Cieślak, Aleksandra Czerniawska, Marta Deskur, Vardi Kahana, Ivo Krankowski, Agata Michowska, Krystyna Piotrowska, Olga Stanisławska, Barbara Szymczak, Jan Śpiewak.
Próżna otrzymała swoją nazwę w roku 1770. W roku 1880 zaczęto wzdłuż Próżnej budowę czterech piętrowych kamienic. (Próżna nr 5, 7, 9 i 10). Zaprojektował je Franciszek Brauman, jeden z najwybitniejszych polskich architektów końca XIX wieku. Pierwszymi właścicielami budynku nr 9 był Naftali Perlman i fundator synagogi Zalman Nożyk. Ulica Próżna od jej powstania do drugiej wojny światowej była w większości zamieszkana przez ludność żydowską. Mieszkali tu rzemieślnicy, właściciele fabryk i sklepów, a także przedstawiciele wolnych zawodów. W parterach domów usadowiły się sklepy, przede wszystkim z wyrobami metalowymi ale również takie jak Magazyn Mód B. Krakowskiej, Dom Handlowy J. Lipszyca, Skład Piór Strusich Szewacha Batawii i słynna restauracja Icka Blumenfelda, której drewniany wystrój wnętrza przetrwał od 1910 roku do lat 90 XX wieku, kiedy to zniknął bez śladu wraz z ostatnim podnajemcą lokalu.
Koncentracja sklepów i bliskość ulicy Marszałkowskiej powodowała, że ulica Próżna tętniła życiem. W czasie II wojny światowej bombardowania niemieckie zniszczyły wiele zabudowań wokół placu Grzybowskiego. Ulica Próżna została prawie nietknięta. W granicach getta Próżna znalazła się na krótko między listopadem 1940 roku a końcem marca 1941 roku. Wtedy to do opuszczonych przez Żydów mieszkań wprowadzili się Polacy. Prawdziwej dewastacji uległa ulica w czasach powojennych na skutek działań Biura Odbudowy Stolicy. Wiele kamienic poszło pod kilof. Pozostałe pozbawiono elementów dekoracyjnych. Nie odbył się tu po wojnie żaden remont. Przeciekały dachy, grzyb atakował wnętrza.
Mimo komunizmu Próżna była nadal ostoją prywatnego handlu. W 1987 roku cztery kamienice Próżnej zostały wpisane do rejestru zabytków. W latach 90 wyprowadzono stąd lokatorów. Kamienice na Próżnej zamieniły się w puste rudery. Ulica odżywa raz w roku w czasie Festiwalu Kultury Żydowskiej – Warszawa Singera. Tekst na podstawie książki Janusza Sujeckiego: Próżna, ocalona ulica żydowskiej Warszawy
Projekt Próżna 2010 planowany na przełom sierpnia i września 2010 roku zakłada realizację wystawy, która skupi się wokół tematu uwikłania człowieka w procesy historyczne, zarówno te globalne jak i osobiste, wokół problemu manipulowania historią i pamięcią o historii. Filmy, zdjęcia, obrazy i instalacje artystów skupiają się na przeżyciach pojedynczych ludzi, ich rodzin i środowisk.
Kurator: Krystyna Piotrowska
Współpraca: Anna Tomczak
Artyści zaproszeni do udziału w wystawie:
Adam Adach
Ur. w roku 1962 w Nowym Dworze Mazowieckim. Malarz. Studiował weterynarię w Warszawie, pod koniec lat 80. wyemigrował do Francji. Tam Ukończył Ecole Supèrieure des Beaux-Arts w Lyonie (1990) i podyplomowo Ecole Nationale Supèrieure des Beaux-Arts (ENSBA) w Paryżu (1995). W swych pracach podejmuje problem pamięci w wymiarze osobistym i historycznym. Inspiruje się wycinkami z gazet, anonimowymi fotografiami nadając im szerszy ¬– niż tylko dokumentacyjny – charakter. Jego praca „Ostatnie lato” znajduje się w kolekcji Centre Pompidou. Nominowany do nagrody Duchampa (2007), współpracuje z galeriami w Paryżu, Berlinie, Zurychu i Nowym Jorku.
Jan Brzuszek
Ur. w 1964 r. w Koszalinie. Ukończył ASP w Krakowie, dyplom uzyskał w 1991 r. w Katedrze Komunikacji Wizualnej na Wydziale Form Przemysłowych. Zajmuje się sztuką wideo, grafiką i fotografią. Jego prace były prezentowane i nagradzane na licznych festiwalach, m.in. na Biennale Sztuki Mediów WRO (’89, ‘90, ‘91, ‘93), Internationaal Audiovisuel Experimental Festival w Arnhem, Image Forum Festival w Tokio–Osace czy na Ostranenie Internationales Videofestival, Bauhaus Dessau. Od 1988 r. pracuje jako projektant komunikacji wizualnej i form przemysłowych.
Janusz Byszewski – kurator Laboratorium Edukacji Twórczej Centrum Sztuki Współczesnej w Warszawie. Od ponad 20 lat prowadzi warsztaty artystyczne, twórcze i zawodowe dla muzealników, ekologów, nauczycieli sztuki, psychologów, w kraju i za granicą. Razem z Marią Parczewską prowadzą Laboratorium Edukacji Twórczej w CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie; wspólnie zrealizowali kilkadziesiąt projektów edukacyjno – społecznych w Polsce i na świecie. Wykładowca Animacji Kultury w Instytucie Kultury Polskiej Uniwersytetu Warszawskiego. Autor książek “Tutaj jestem” i “Inne muzeum”, wielu projektów i filmów edukacyjnych.
Ola Cieślak
Ur. W 1981 roku w Częstochowie. Absolwentka wydziału grafiki ASP w Warszawie w Pracowni Projektowania Książki prof. Macieja Buszewicza i Grażki Lange, aneks w pracowni Grafiki Warsztatowej prof. Rafała Strenta. 1 Semestr w Staatliche Akademie der Bildenden Kuenste w ramach stypendium Sokrates-Erasmus. Projektuje książki, plakaty, tworzy rysunki, grafiki i instalacje. Ma już na swoim koncie kilka wystaw indywidualnych i zbiorowych m.in. w Centrum Komunikacji Kultur w Kłajpedzie (2010), WizyTUjącej GALERII w Warszawie, Galerii Olympia w Krakowie (2008).
Marta Deskur
Ur. w 1962 r. w Krakowie. Ukończyła Ecole des Beaux-Arts, Aix-en Provence, gdzie przez dwa lata prowadziła zajęcia z rysunku. Jako artist-in-residencje przybywała na stypendiach m.in. w Altos de Chavon, Dominikana, w Bonn oraz Nowym Jorku. Obecnie mieszka i pracuje w Krakowie. Zajmuje się malarstwem, fotografią, wideo oraz tworzeniem instalacji interaktywnych. Współpracuje z grupą COMMBO. Jej prace znajdują się m.in. w zbiorach Muzeum Narodowego w Warszawie, Muzeum Narodowego we Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, CSW Zamek Ujazdowski w Warszawie, Zachęty Narodowej Galerii Sztuki w Warszawie, Muzeum Bochum, Sonje Museum of Contemporary Arts Collection w Korei, białostockiej Galerii Arsenał.
Aleksandra Czerniawska
Ur. W 1984 roku, pochodzi z Białegostoku Studia na Wydziale Malarstwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie (prof. L. Tarasewicz, prof. W. Szymański, prof. M. Duchowski). W ramach programu Socrates-Erazmus studia na Staatliche Akademie der Bildenden Künste Stuttgart w Niemczech (2007). Zajmuje się malarstwem, fotografią, grafiką i instalacjami. Jej prace stanowiące refleksję nad losem jednostki, wychodzą poza ramy doświadczenia osobistego stając się wypowiedzą o ogólnonarodowym zakresie. Otrzymała nagrodę w konkursie Samsung Art Master (2008), stypendium państwa Gieryńskich (2008), stypendium firmy Ericsson (2008), nagrodę im. Prof. Józefa Szajny (2008), stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego Młoda Polska (2010).
Vardi Kahana
Ur. w 1959 roku w Tel Avivie, mieszka i pracuje w Izraelu. Ukończyła Art Teacher Training College, Ramat Hasharon. Specjalizuje się w fotografii portretowej. Pracowała przy kampaniach wyborczych, przedstawieniach teatralnych i muzycznych oraz w telewizji i prasie. Jednocześnie wystawia swoje prace w USA i Izraelu oraz Berlinie. Jej portrety przedstawiają ludzi, ich indywidualne wybory życiowe, historie ich rodzin nie pomijając trudnych kwestii tożsamości żydowsko-izraelskiej.
Ivo Krankowski
Ur. W 1987 roku w New Brunswick (NJ, USA), później mieszkał we Florencji, od 1993 roku mieszka na stałe w Polsce. Niezależny reżyser, producent i operator, członek grupy artystycznej Defekt Masy. Reprezentował Polskę na festiwalu The Kids for Kids Festival (2003), wyróżniony 2 nagrodą w International up to 21 Film Festival (2003). Był operatorem zwycięskiego filmu 5 ciastek docenionego na Warszawskim Festiwalu Filmowym Szkół Średnich. Brał udział w Festiwalu Filmowym Żydowskie Motywy (2010).
Agata Michowska
Ur. W 1964 roku w Wysokiem Mazowieckim. Rzeźbiarka, autorka filmów, instalacji, fotografii i tekstów poetyckich, kuratorka wystaw. Studiowała rzeźbę na ASP w Poznaniu, od 2002 roku wykłada na Politechnice w Koszalinie, prowadzi poznańską Galerię ON. W pracach rzeźbiarskich tworzy proste przestrzenne formy, skupiając się na materii przedstawianych obiektów. W ostatnich latach poszerzyła swój dorobek o prace wideo instalacje multimedialne. Brała udział w licznych wystawach w CSW w Poznaniu, Galerii Arsenał w Białymstoku, BWA w Bielsku-Białej, CSW Zamek Ujazdowski czy Galerii Program w Warszawie.
Krystyna Piotrowska
Ur. w 1949 roku w Zabrzu. Absolwentka Akademii Sztuk Pięknych w Krakowie, Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych w Poznaniu oraz Grafikskolan Forum Malmoe. Tworzy grafiki, instalacje, filmy wideo i fotografie. Jej prace często dotykają problemu pamięci i identyfikacji. Jej dzieła znajdują się w kolekcjach Muzeów Narodowych w Warszawie, Poznaniu i Wrocławiu, Muzeum Sztuki w Łodzi, Victoria and Albert Museum w Londynie, w muzeach w Sztokholmie, Malmoe, Goteborgu i kolekcjach prywatnych. Jest pomysłodawcą i kuratorem projektu Ulica Próżna.
Olga Stanisławska
Ur. W 1967 w Warszawie, dziennikarka, reportażystka, freelancerka. Jej reportaże, publikowane w Gazecie Wyborczej i Tygodniku Powszechnym, poruszały kwestie tożsamości etnicznych, narodowych i religijnych w Afryce, na Bałkanach i na Bliskim Wschodzie. Jej książka Rondo De Gaulle’a, owoc rocznej podróży przez Afrykę, nagrodzona została w 2002 roku Nagrodą im. Kościelskich. Od trzech lat pracuje nad projektem poświęconym wielokulturowej pamięci miasteczka Sompolno na Kujawach. (Dokumentacja projektu SOMPOLNO/PAMIĘĆ została sfinansowana m.in. dzięki stypendium Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.)
Barbara Szymczak
Ur. w 1984 roku we Wrocławiu. Kończy Historię Sztuki na Uniwersytecie Wrocławskim, studentka Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu, wydziału Architektury Wnętrz, specjalizacji scenograficznej w pracowni prof. Michała Jędrzejewskiego.nZajmuje się związkami człowieka z przestrzenią i przedmiotem, śladami pamięci pozostawionymi w rzeczywistości.
Jan Śpiewak
Autor filmów dokumentalnych, przewodniczący Żydowskiej Organizacji Młodzieżowej. Koordynuje projekty edukacyjne (m.in. Poznaj Żyda na festiwalu Heineken Open’er w Gdyni). Stypendysta amerykańskiego programu Human In Action, mającego na celu pogłębianie wiedzy na temat praw człowieka i mniejszości. Wraz z Ivo Krankowskim jest autorem filmu 8 historii, które nie zmieniły świata będącego dokumentem dotyczącym młodości ośmiu Żydów i Żydówek żyjących przed II wojną Światową.
Projekt realizowany przez Fundację Krystiany Robb-Narbutt we współpracy z Fundacją Shalom.
Projekt współfinansowany jest przez Narodowe Centrum Kultury.
