6 grudnia 2010 roku w Miejskim Punkcie Kultury w Łodzi PREXER-UŁ, odbędzie się wykład Tomasza Majewskiego Hanibal ante portas? Szkoła frankfurcka i kultura popularna.
Punktem wyjścia do refleksji nad teorią przemysłu kulturowego będą teksty Theodora Adorno poświęcone muzyce popularnej: Pożegnanie jazzu (1933) i O jazzie (1936) stanowiące najbardziej kontrowersyjną część dorobku myśliciela. Z jednej strony szkice te
stanowią laboratorium, w którym wykształcają się zręby teorii przemysłu kulturowego, z drugiej ujawniają przesłanki tego myślenia, później staranie maskowane. Adorno nazywa jazz muzyką niewolników, widzi w nim stupor nadmiaru tolerancji (sic!) i zamiast podjąć tę myśl w ramach refleksji nad społeczno-estetycznymi uwarunkowaniami praktyki kulturowej grupy zmarginalizowanej, przechodzi od owej kulturowej praxis do reifikacji właściwej dla kultury towaru.
W eseju O jazzie Adorno pisał W jazzie pozbawiona praw subiektywność wyskakuje ekstatycznie ze świata towaru wprost w świat towaru, gdyż system nie dopuszcza żadnej drogi wyjścia. To monadyczne domkniecie systemu nie jest jednak niczym innym, jak teoretyczną fikcja, wynikającą z mocno dyskusyjnych przesłanek: struktura domykającego się szczelnie świata przemysłu kulturowego dosyć dokładnie odpowiada starej, gnostyckiej wizji świata upadłego.
Ten moment teologiczny warto wziąć pod uwagę przy próbie scalenia bulwersujących tekstów o jazzie z główna częścią spuścizny teoretycznej Adorna. On sam traktował Über Jazz jako odpowiedź na Dzieło sztuki w dobie reprodukcji technicznej Walter Benjamina, w którego afirmatywnym ujęciu destruktywnego i katartycznego charakteru zjawisk z pola kultury masowej widział dialektyczną przesadę. Ponieważ według Benjamina reprodukcja wyrywa reprodukowany obiekt z tradycji, ma ona charakter analogiczny do mesjanicznego wyrywania określonej epoki z homogenicznego biegu historii, a więc, podobnie jak u Adorna, argumentacja ta wypływa ze źródeł teologicznych.
Tomasz Majewski – kulturoznawca, adiunkt w Zakładzie Teorii Kultury Katedry Mediów i Kultury Audiowizualnej UŁ, autor tekstów poświęconych reprezentacjom Zagłady, filmowi dokumentalnemu i teorii kultury popularnej publikowanych w Tekstach
Drugich, Przeglądzie Kulturoznawczym, Dialogu, Estetyce i Krytyce.
Organizatorem wykładu jest Klub Krytyki Politycznej w Łodzi.
6 grudnia, poniedziałek, godz. 18.
Miejski Punkt Kultury PREXER-UŁ
ul. Pomorska 39/41, Łódź