Pracownie WWAA i 137kilo zaprojektowały nową siedzibę Służewskiego Domu Kultury w Warszawie.
Na ostateczną formę projektowanego Domu Kultury decydujący wpływ miały dwa elementy: po pierwsze sytuacja i kontekst urbanistyczny, po drugie funkcja zapisana w programie. Inspiracją był również istniejący dom kultury połączony z ekologicznym gospodarstwem edukacyjnym, a także zachowane siedlisko wiejskie przy ul.Tarniny 7. Siedliskowa zabudowa dominowała na terenie Służewia do początku lat 70. Wtedy tu, gdzie jeszcze niedawno były pola uprawne, łąki i sady, a widok pasących się krów nikogo nie dziwił, w ciągu kilku lat wyrosły bloki osiedla Służew nad Dolinką, z których najwyższe mają 11 kondygnacji. Projektantom udało się zachować zielony wąwóz wzdłuż potoku, mimo planów przeznaczenia terenu pod zabudowę jednorodzinną. Dziś ta strefa jest cennym dla mieszkańców i ekosystemu stolicy pasem zielonej, otwartej przestrzeni.
Logiczne więc, że pierwszą projektową decyzją było uszanowanie kontekstu miejsca i wybór form zabudowy nieinwazyjnych i kulturowo uzasadnionych. Ważne w projekcie jest także osadzenie budynku w planie w taki sposób, by ułatwić okolicznym mieszkańcom kontakt z parkiem, przy okazji zachęcając do korzystania z obiektu.
Projekt, trawestując tradycyjną formę siedliska, nie tylko jest mocno osadzony w tradycji i kulturze miejsca, przy okazji szanując granice stref urbanistycznych i funkcjonalnych, ale także wpisuję się w pewną konwencję dziecięcej ikonografii.
Dzięki schowaniu zasadniczej części funkcji na poziomie -1 w projekcie został uwolniony parter – potraktowany jako otwarta ogólnodostępna przestrzeń w której pojawiają się niewielkie, tradycyjne w formie i materiale, domki. Każdy ma dostęp bezpośrednio z poziomu terenu i mieści jedną funkcje – n.p. pracownię plastyczną lub klub literacki. Przeszklone w całości ściany patrzące z jednej strony na park, z drugiej na ul. Bacha, pozwalają spacerującym wokół Domu Kultury obserwować prowadzone w nim zajęcia, jednocześnie cały czas widząć zieleń Potoku Służewieckiego. Takie ukształtowanie budynku pozwoliło także na maksymalne powiązanie jego wnętrza z otoczeniem. Dzięki temu przestrzeń obiektu staje się niejako przestrzenią publiczną miasta, pozwala na rozszerzenie jego działalności poza granice budynku.
Architektura obiektu z założenia jest powściągliwa i przyjazna, stara się w możliwie współczesny sposób łączyć ze sobą tradycyjne elementy układu urbanistycznego i naturalnych, prostych wykończeń. Kameralny budynek zatopiony w zieleni ma być tłem dla mających w nim miejsce wydarzeń. Projekt bazuje na założeniu, że architektura obiektu pełniącego tego typu funkcje ma ogromne znaczenie edukacyjne i kulturowe, kształtując świadomość m.in. estetyczną i ekologiczną. Stąd też decyzje o wprowadzeniu zwierzętarni i jej wybiegu w samo serce budynku, propozycja elektrowni wiatrowej i solarów jako alternatywnych źródeł energii, w końcu samo kształtowanie zabudowy na planie siedliska, jako etyczne i szanujące kontekst, podejście do urbanistyki. Wartością wybranego charakteru architektury i nawiązania do pewnego toposu wiejskiego siedliska, jest także osadzenie go w centrum miasta. Dzieci odwiedzające Dom Kultury, w większości spędzające wolny czas w typowo miejskich wnętrzach, na ulicy lub w galeriach handlowych, mają szansę na bezpośredni kontakt z przyrodą, przebywanie wsród zwierząt, mogą się nimi opiekować lub pracując w edukacyjnym ogródku pielęgnować warzywa i owoce.
Zasadnicza część programu i główne wejście do budynku znajduje się na poziomie -1, gdzie dostajemy się po zejściu amfiteatralnymi schodami z placu wejściowego. Ta zagłębiona niecka pełni funkcję sceny w czasie plenerowych przedstawień. Jej ciepła, drewniana posadzka zachęca do zabaw i relaksu w przerwach między zajęciami. Jednocześnie może zostać łatwo rozebrana w przypadku konserwacji kanału deszczowego przebiegającego pod spodem. Całość programu została podzielona tak, by stworzyć dwa powiązane, ale mogące funkcjonować oddzielnie budynki.
Służewski Dom Kultury
Autorzy: WWAA + 137Kilo (Marcin Mostafa, Natalia Paszkowska, Jan Sukiennik, Maciej Kleszczewski, Wojciech Piwowarczyk, Anna Zawadzka)
Michał Nocuń BURO HAPPOLD
Kuba Morkowski i Adam Perka (model)
2008-2012 r.
