W tym roku mija 46. rocznica antysemickiej nagonki, której szczyt przypadł w okresie protestów młodzieży w marcu 1968 roku. Muzeum Historii Żydów Polskich zaprasza na cykl filmów dokumentalnych poświęconych temu wydarzeniu.
Zaczęło się od czystek w aparacie partyjnym, Służbie Bezpieczeństwa i wojsku. Niedługo później represje rozprzestrzeniły się, obejmując tysiące osób. Byli wśród nich wykładowcy akademiccy i ludzie kultury, często nieświadomi swego pochodzenia. Zwolniono ich z pracy i zmuszono do emigracji. Odjeżdżające z warszawskiego Dworca Gdańskiego pociągi wracały puste… Aby przypomnieć te wydarzenia pokażemy cztery dokumenty opisujące osobiste historie świadków i uczestników zajść marca ’68. Dodatkowym komentarzem do filmów będzie debata, na którą zapraszamy 13 marca o godz. 18.00. Będzie ona okazją do bezpośredniego spotkania z tymi, którzy emigrowali i tymi, którym udało się zostać. Na wszystkie seanse wstęp wolny
- 5 marca, godz. 19.00
Siedmiu Żydów z mojej klasy, reż. Marcel Łoziński, 1991, 40 min.
Jeden z pierwszych filmów poświęconych wydarzeniom marca 1968. Reżyser rozmawia z ludźmi zmuszonymi wówczas do opuszczenia kraju, którzy spotykają się po latach na koleżeńskim zjeździe. Bohaterowie dokumentu opowiadają o żydowskości, polskości, ciężarze marcowych doświadczeń, które całkowicie zmieniły ich życia.
Marcel Łoziński (ur. 1940) – ukończył wydział reżyserii PWSFTviT w Łodzi. Nakręcił kilkadziesiąt zaangażowanych społecznie dokumentów (w tym: Świadkowie, Las Katyński, Tonia i jej dzieci), wiele z nich zostało nagrodzonych na polskich i zagranicznych festiwalach. Jego 89 mm od Europy nominowany był do Oscara. Marcel Łoziński wykładał w Paryskiej Szkole Filmowej FEMIS, Instytucie Kultury Polskiej na Uniwersytecie Warszawskim i w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Od 1995 jest członkiem Amerykańskiej Akademii Filmowej.
- 12 marca, godz. 19.00
I naprawdę nie wiedzieliśmy…, reż. Andrzej Titkow, 1993, 50 min.
Film próbuje wskazać psychologiczne i etyczne motywacje pokolenia marca. Kontekstem są inne ruchy kontestacyjne w Europie i na świecie – Praska Wiosna, Paryski Maj – oraz muzyka Beatlesów. Titkow udziela głosu Adamowi Michnikowi, Wiktorowi Woroszylskiemu, Irenie Grudzińskiej-Gross i wielu innym uczestnikom tamtych wydarzeń, konfrontując ich wspomnienia z materiałami archiwalnymi, fragmentami oficjalnych artykułów prasowych, przemówień i migawek z wieców.
Andrzej Titkow (ur. 1946) – debiutował w roku 1971 filmem dokumentalnym W takim niedużym mieście. Ma w dorobku ponad siedemdziesiąt filmów dokumentalnych, kilka fabularnych filmów telewizyjnych, spektakle teatralne i telewizyjne oraz dwa tomy poezji. Jest laureatem wielu nagród filmowych. W latach 2004–2006 sprawował funkcję zastępcy kierownika Redakcji Form Dokumentalnych Programu 1 TVP SA. Jest członkiem Stowarzyszenia Filmowców Polskich, Stowarzyszenia Autorów ZAIKS, Stowarzyszenia Pisarzy Polskich oraz Polskiego PEN-Clubu. Został odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
- 19 marca, godz. 19.00
Dworzec Gdański, reż. Maria Zmarz-Koczanowicz, 2007, 55 min.
Prawie 40 lat po marcu 1968 emigranci, dla których symbolicznym miejscem wygnania stał się tytułowy dworzec Warszawa Gdańska, spotykają się w izraelskim mieście Aszkelon i wspominają przeszłość. Film zrealizowany wspólnie z Teresą Torańską, która stworzyła scenariusz i przeprowadziła wywiady z bohaterami.
Maria Zmarz-Koczanowicz (ur. 1954) – ukończyła Wydział Malarstwa PWSSP we Wrocławiu oraz Wydział Radia i Telewizji na Uniwersytecie Śląskim. Doktor sztuki filmowej, oznaczona Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Reżyseruje i tworzy scenariusze filmów dokumentalnych, fabularnych i spektakli Teatru Telewizji. Jest autorką m.in. Wiery Gran, Still Alive i Była wojna.
- 26 marca, godz. 19.00
Przystanek Dłużek, reż. Irit Shamgar, 2008, 53 min.
Zaprzyjaźnione rodziny Brodzkich, Baumritterów i Burginów, ideowych komunistów, w większości pochodzenia żydowskiego, od lat 60. spotykają się latem nad mazurskim jeziorem Dłużek. Część z nich po roku 1968 musiała opuścić kraj. Dłużek wiąż wiąże ich z Polską i przeszłością. Dokument wyreżyserowany przez mieszkającą w Izraelu córkę jednego z jego bohaterów, znanego dziennikarza Stanisława Brodzkiego, w ramach projektu Izrael–Polska. Nowe spojrzenie.
Irit Shamgar – ukończyła studia na wydziale architektury na Politechnice w Hajfie oraz studia dotyczące kina na Uniwersytecie w Tel Awiwie. W latach 1981–2003 pracowała jako krytyk filmowy w dzienniku Maariv i zasiadała w międzynarodowych jury na festiwalu filmowym w Amsterdamie, Hawanie i Wiedniu. Irsit Shamgar jest wykładowcą przedmiotu Kino na Otwartym Uniwersytecie, w kinotekach w Tel Awiwie i w Hajfie i regularnie uczestniczy w jury Fundacji Izraelsko-Amerykańskiej. Przystanek Dłużek jest jej reżyserskim debiutem.
Marzec 1968 roku w dokumencie
5, 12, 19, 26 marca 2014 roku, godz. 19.00
Muzeum Historii Żydów Polskich w Warszawie