W czerwcu nakładem Oficyny Literackiej Noir sur Blanc ukaże się drugi tom autobiograficznej powieści Odcięta ręka autorstwa Blaise’a Cendrarsa.
Odcięta ręka to druga część czterotomowego cyklu autobiograficznego. Tytuł nawiązuje do tragicznej okoliczności, gdy podczas pierwszej wojny światowej, walcząc jako ochotnik w Legii Cudzoziemskiej, Cendrars został ciężko ranny i stracił rękę. Książka powstała między 1944 a 1946 rokiem. Trzeba było trzydziestu lat, by pisarz znalazł sposób na opisanie bezlitosnej i anonimowej maszynerii konfliktu światowego; uczynił to w formie opowieści o żołnierzach z jego oddziału, o każdym z osobna, bardzo szczegółowo i z męską czułością. To wielka proza pacyfistyczna: opis bezsensownego cierpienia, okrutnych, poniżających śmierci, wreszcie bezgranicznej głupoty tych, którzy kierują wojną zza biurek.
Odcięta ręka po raz pierwszy została wydana w Polsce w 1965 r. Oficyna Noir sur Blanc wznowiła ją w roku 1999, sukcesywnie wydając także inne książki Cendrarsa, wcześniej niepublikowane po polsku. Drugie wydanie Odciętej ręki znacznie różni się od poprzedniego. Książka, poprzedzona przedmową Miriam Cendrars, córki pisarza, to zbiór wszystkich tekstów prozatorskich Blaise’a Cendrarsa poświęconych I wojnie światowej. Otwiera ją podpisany przez autora w roku 1914 Apel do cudzoziemców mieszkających we Francji. Oprócz tytułowej Odciętej ręki (1946), znalazły się tu opowiadania Kanalarz z Londynu (1937) i W ciszy nocnej (otwierające powieść Rażony gromem z 1945 roku), a także mało znany i niepublikowany w Polsce pierwszy tekst Cendrarsa o wojnie, ekspresyjna nowela Zabiłem, opublikowana już w roku 1918, oraz opowiadanie Krwawiłem (1938), jedyny tekst pisarza, w którym mówi on o amputacji swojej prawej ręki. Obszerne przypisy znawców przedmiotu, Claude’a Leroy, wydawcy Dzieł zebranych Cendrarsa, oraz Michèle Touret, rzucają nowe światło na biografię i twórczość pisarza.
Blaise Cendrars (1887−1961), francuski pisarz pochodzenia szwajcarskiego, uchodzący za jednego z najwybitniejszych twórców naszego wieku. Urodzony jako Frédéric-Louis Sauser-Hall, jako piętnastolatek uciekł z domu i wyruszył na pierwszą włóczęgę po świecie. Podróżuje po Rosji, Chinach, Indiach, Persji i Ameryce Północnej. W trakcie kolejnego pobytu w Paryżu publikuje swój pierwszy wielki poemat Wielkanoc w Nowym Jorku, który wprawił w zdumienie i zachwyt paryskie środowiska literackie, a niedługo potem Prozę transsyberyjskiej kolei, poemat ujawniający w pełni jego poetycki talent i nowatorstwo. W 1914 roku wstępuje do Legii Cudzoziemskiej, a rok później, ranny w bitwie pod Roye w Szampanii, traci prawą rękę. Podróżuje po najdalszych zakątkach globu, w tym do krajów Ameryki Południowej − Argentyny, Brazylii i Paragwaju. Dopiero w 1940 roku, osiadłszy w Aix-en-Provance, zabiera się do pisania Kronik, czterech tomów fascynującej prozy (Rażony gromem, Odcięta ręka, Od portu do portu i Gwiezdna Wieża Eiffla), składających się na autobiograficzny cykl, w którym zbudował własną legendę poety-obieżyświata, a zarazem stworzył porywający mit przygody, podróży jako sposobu istnienia, z czym wiązał się także wybór określonych wartości: odrzucenia mieszczańskiej kultury, jej sztywnych form i pozorów oraz kultu pieniądza.
Blaise Cendrars Odcięta ręka
Premiera: czerwiec 2014 roku
Oficyna Literacka Noir sur Blanc