W październiku nakładem Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Muzeum Historii Polski w Warszawie wydany został album Powstanie styczniowe w europejskiej ilustracji prasowej. Grafiki z kolekcji Krzysztofa Kura wieńczący obchody 150. rocznicy powstania.
Ponad 400 XIX-wiecznych grafik zostało podzielonych tematycznie. Prace odnoszą się do konkretnych wydarzeń, portretują różne postacie (np. kilka ujęć słynnej Henryki Pustowójtówny, powstańca-kobiety w męskim przebraniu), ale są też grafiki o charakterze alegorycznym, symbolicznym oraz satyrycznym. Jak pisze we wstępie do publikacji minister Omilanowska, podstawą publikacji stała się prywatna kolekcja rycin z prasy francuskiej, angielskiej, niemieckiej oraz szwedzkiej, tworzona od lat przez Krzysztofa Kura.
[…] praca stanowi pionierską próbę usystematyzowania i omówienia europejskiej ilustracji prasowej związanej z powstaniem styczniowym w aspekcie historyczno-artystycznym. O znaczeniu tego wydarzenia dość powiedzieć, że tak pomyślana publikacja jest pierwszą tego rodzaju w Polsce i w skali powszechnej, łączy bowiem zawartą w eseju faktograficzną historię o powstaniu styczniowym, a w zasadzie o kontekstach, zależnościach, uwikłaniach i reperkusjach politycznych, społecznych i opiniotwórczych w Europie (z położeniem nacisku na Anglię i Francję) z katalogiem patriotyczno-artystycznej kolekcji, wypełnionym arcyciekawym i zarazem trudnym do opracowania materiałem ikonograficznym. […]Układ ikonograficzny wskazał na zainteresowanie zagranicznych odbiorców konkretnymi postaciami i wydarzeniami, wydobył pewne tendencje i różnice w prezentowaniu sprawy polskiej, zwłaszcza w satyrze politycznej.
(z recenzji dr hab. Jolanty Talbierskiej)
Każda z 416 grafik opatrzona jest szczegółową informacją o prezentowanym wydarzeniu, miejscu oraz o samej grafice. Dodatkową wartością merytoryczną albumu jest szczegółowe opracowanie, przydatne dla badaczy tematu i hobbystów: biogramy autorów ilustracji, pełna bibliografia oraz indeks ilustracji w czasopismach.
Grafiki prezentowane w albumie podzielone są tematycznie na:
- Wydarzenia – oprac. Ewa Milicer,
- Portrety – oprac. Anna Grochala,
- Typy oraz ubiory ludowe i wojskowe – oprac. Anna Grochala,
- Przedstawienia symboliczne i alegoryczne – oprac. Anna Grochala,
- Satyra – oprac. Kamilla Pijanowska,
- Album En Pologne par Cham – oprac. Kamilla Pijanowska,
- Faucheurs de la Mort (Kosynierzy śmierci) Alexandre’a de Lamothe’a – oprac. Kamilla Pijanowska.
Powstanie styczniowe w europejskiej ilustracji prasowej. Grafiki z kolekcji Krzysztofa Kura
Autorzy: Anna Grochala, Ewa Milicer, Kamila Pijanowska, Wiesław Caban
Projekt graficzny: Maciej Sawicki
Premiera: październik 2014 roku
Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego, Muzeum Historii Polski w Warszawie
