Carska filiżanka, najnowsza proza Michała Głowińskiego, autora głośnych Czarnych sezonów, to intymna podróż w poszukiwaniu straconego czasu i hołd oddany literaturze. Głównym bohaterem, który łączy wszystkie opowiadania, jest żydowski chłopak, naznaczony horrorem Holokaustu.
Każdy z tekstów w książce staje się wycieczką do innego wspomnienia – urodzin przypadających na listopad 1943 roku, pobytu w namiastce szpitala dla dzieci prowadzonego przez siostry zakonne, lekcji francuskiego u pochodzącej z majętnej rodziny pani Henrietty, spotkania ze śpiewaczką, która nie odniosła zawodowego sukcesu. Wraz z bohaterem wędrujemy po wojennym dzieciństwie przeżytym w cieniu Zagłady, dzieciństwie znaczonym kolejnymi kryjówkami przed nazistami i chcącymi go wydać Polakami oraz młodości, przypadającej na czasy PRL-u. Dorastanie w czasie naznaczonym absurdami odgórnie narzuconej stalinowskiej polityki ma swoją cenę. Dla młodego, wyobcowanego, kochającego literaturę chłopaka wybawieniem od opresyjnej codzienności są pierwsze wtajemniczenia, szkolne przyjaźnie, spotkania z ludźmi, którzy intrygują i na zawsze pozostają w pamięci.
Tytułowa carska filiżanka, znaleziona w pełnym szpargałów zakątku, staje się symbolem przeszłości. Przedmiotem, który ożywa i zaczyna coś znaczyć w momencie zetknięcia z ludzką pamięcią. Podobnie jak proza Michała Głowińskiego, która przesycona jest utraconym czasem, ożywającym dzięki mechanizmom pamięci. Carska filiżanka staje się nawiązaniem do wielkich literackich tradycji. Napisana z wyczuciem słowa językiem stonowanym i eleganckim, pulsuje trudnymi emocjami. To rzecz o samotności, wyobcowaniu i upiornej przeszłości, która naznacza na całe życie.
Michał Głowiński (ur. 1934) – teoretyk i historyk literatury, krytyk literacki, eseista, prozaik, jeden z najbardziej cenionych polskich literaturoznawców. Ma na swoim koncie wiele prac naukowych, które inspirowały pokolenia polonistów (m.in. Powieść młodopolska, Zaświat przedstawiony. Szkice o poezji Bolesława Leśmiana, Style odbioru, Nowomowa po polsku). Od końca lat 90. skupił się przede wszystkim na pisaniu prozy wspomnieniowej, która mieści się w nurcie literatury przedstawiającej historie polskich Żydów (np. Czarne sezony, Magdalenka z razowego chleba, Historia jednej topoli).
Michał Głowiński, Carska filiżanka
Premiera: 2 marca 2016 roku
Wydawnictwo Wielka Litera
