Czas Ziemiaństwa to nowa propozycja wydawnicza Ośrodka Karta. Świat ziemian, miniony, lecz wciąż zaciekawiający, ukazany w pięknie ilustrowanej antologii wspomnień, dzienników, relacji od końca XIX wieku do 1945 roku. Na czym polegała wyjątkowość tej warstwy? Co budowało jej etos? W czym specyficzne było jej doświadczenie? Dlaczego funkcjonuje nadal jako symbol polskości, do którego chętnie się odwołujemy?
Złożona z wielu głosów opowieść wiedzie czytelnika przez dekady, ukazując szczególne doświadczenie ziemian w różnych momentach dziejowych i z różnych punktów widzenia. Są tu więc relacje arystokratów i uboższych ziemian, kresowiaków i mieszkańców dawnej Kongresówki, postaci publicznych i zupełnie nieznanych. Wybrano je z olbrzymiego bogactwa zapisów ze względu na wyjątkowy walor literacki, wyczulenie na szczegół, sprawność obserwacji. Opowieści są na tyle obszerne, że pozwalają poznać autora, zżyć się z nim, a ich wielość z pojedynczych doświadczeń tworzy pewną całość ziemiańskiego losu. W pięciu rozdziałach przedstawiono doświadczenia przedstawicieli tej warstwy w kluczowych dla nich momentach ostatniego stulecia. Książkę otwiera opis specyfiki świata ziemiańskiego pod zaborami – u schyłku XIX wieku. Następnie ukazane są przemiany, które przyniosła pierwsza wojna światowa i wojna polsko-bolszewicka oraz kształtujące nową rzeczywistość postanowienia pokojowe. Kolejna część przedstawia podźwiganie się ze zniszczeń wojennych i szukanie sposobu na życie w II Rzeczpospolitej. Rozdział poświęcony drugiej wojnie światowej pokazuje sytuację ziemian pod okupacją niemiecką i sowiecką, w tym ich rolę jako administratorów majątków i zaangażowanie w ruch oporu. Całość zamyka obraz kresu ziemiaństwa po drugiej wojnie światowej w następstwie reformy rolnej i odebrania im dóbr.Tekstom towarzyszą fotografie, będące samodzielnymi albumami pokazującymi rodziny ziemiańskie na różnych etapach historii.
Czas ziemiaństwa
Wybór i opracowanie: Anna Richter
Konsultacja historyczna, wstępy: dr Marcin Chorązki
Ośrodek Karta w Warszawie
