Z okazji Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny, w Polsce znanego także jako święto Matki Boskiej Zielnej, Muzeum Narodowe w Krakowie przygotowało pokaz wyjątkowego obrazu. To wizerunek Matki Boskiej w różanej girlandzie – rzymskie dzieło Giovanniego Battisty Salviego wypożyczone z warszawskiego klasztoru sióstr wizytek.
Pokaz wzbogacają miniatury z kolekcji Biblioteki Książąt Czartoryskich. Sierpniowy cykl Cudowna moc sztuki to wynik współpracy Muzeum Narodowego w Krakowie ze Stowarzyszeniem Instytut Dziedzictwa, organizatorem Konkursu na najpiękniejszy bukiet – Cudowna moc bukietów. Prezentowanym w oddziałach MNK dziełom religijnym z motywami kwietnymi towarzyszą tematyczne wykłady i warsztaty.
Program:
- 11 i 12 sierpnia, godz. 11:00 – warsztaty tworzenia zielników Zielniki Orzeszkowej , prowadzenie Sylwia Popławska
- 14 sierpnia, godz. 11:00 – warsztaty florystyczne, prowadzenie Agnieszka Stój
- 16 sierpnia, godz. 17:30 – wykład:Katarzyna Płonka-Bałus, Niderlandzkie modlitewniki i kwiaty
Nie sposób mówić o dziejach przedstawień botanicznych w sztuce bez przypomnienia szczególnego zjawiska, jakim były książeczki służące osobistej dewocji, licznie powstające Gandawie i Brugii w ostatniej ćwierci XV – i pierwszej XVI wieku. Dzieje się tak głównie za sprawą malowanych na marginesach ich kart roślin, wyróżniających się niespotykaną wcześniej naturalnością barw i kształtów, mocą malarskiego iluzjonizmu zamienionych w niepowtarzalny fenomen artystyczny. Śledząc (obfity materiał ilustracyjny! ) różne formy roślinnych marginaliów, uczestnicy sięgną do artystycznej genezy poszczególnych motywów, zadając pytanie o wyrażony nimi sens. Bardziej jednak niż oczywista symbolika sakralna poszczególnych gatunków ( róże, lilie, goździki, kwiaty orlika, bratki itp. ) interesować ich będą inne jeszcze – dewocyjne i artystyczne – znaczenia, kryjące się w rozrzuconych na marginesach okruchach przyrody, wyznaczających ważny moment w dziejach malarstwa w chwili jego „wahania” pomiędzy średniowieczem a nowożytnością.
- 23 sierpnia, godz. 17:30 – wykład: Filip Chmielewski, Barokowe Madonny w kwietnych girlandach i ich autorzy: Jan Brueghel Aksamitny, Daniel Seghers, Sassoferrato i inni… Typ dewocyjnego obrazu w XVII-wiecznym malarstwie flamandzkim i włoskim – ikonografia i znaczenie maryjnych wizerunków
Tytułowy wykład poświęcony będzie niezwykłym i jakże efektownym barokowym wyobrażeniom maryjnym ukazującym Matkę Boską wraz z małym Jezusem Chrystusem i świętym Józefem lub też samotnie, w obramieniach z kwietnych girland i wieńców oraz w kartuszu. Ten typ ikonograficzny maryjnego wizerunku szczególnie rozwinął się w Niderlandach Południowych, czyli katolickiej Flandrii, utrzymując się przez niemal całe XVII stulecie. Najpiękniejsze i najokazalsze przedstawienia Madonn w girlandach, pełne maryjnej symboliki i florystycznych odniesień do Matki Jezusa, wychodziły z pracowni znanych i cenionych mistrzów antwerpskich i brukselskich, takich jak Jan Brueghel Starszy (Aksamitny), Daniel Seghers czy Jan de Heem. Za pośrednictwem twórców niderlandzkiego pochodzenia, przedstawienia te zaczęły pojawiać się również w Italii, a nawet były tworzone wspólnie przez artystów północnoeuropejskich (przebywających m.in. w Rzymie) jak i włoskich. Stąd też, ich obecność w twórczości czynnych w Wiecznym Mieście: Sassoferrata oraz Carla Maratty i innych malarzy doby baroku. Poza samymi dziełami malarskimi (wiążącymi się także z XVII-wieczną Rzeczpospolitą i zamówieniami oraz zakupami królewskimi), jak też sylwetkami ich twórców, omówione zostaną symboliczne znaczenia przywoływanych dzieł. Ponadto, w kręgu zainteresowania znajdzie się wystawiane, warszawskie dzieło wiązane z Sassoferratem, ukazane na tle współczesnej mu ikonografii Niepokalanego Poczęcia (głównie w malarstwie rzymskim około połowy XVII stulecia).
- 30 sierpnia, godz. 17:30 – wykład: Magdalena Michniewska, Rośliny w średniowiecznych rękopisach
Wykład poświęcony będzie średniowiecznym zielnikom oraz rozwojowi dekoracji roślinnych w manuskryptach. Nie zabraknie opowieści o roślinach oraz ich roli w sztuce, kulturze i medycynie. Prowadząca: Magdalena Michniewska – historyczka sztuki, farmaceutka; Autorka książki Rośliny w małopolskim gotyckim malarstwie tablicowym 1420–1540.
Cudowna Moc Sztuki: Wizerunek Matki Boskiej w różanej girlandzie
Od 9 sierpnia do 9 września 2018 roku
Ośrodek Kultury Europejskiej EUROPEUM w Krakowie
