W Japonii już w XVI wieku za sprawą działań mistrza ceremonii herbaty Sen no Rikyū udało się uzyskać niespotykane nigdzie dotąd harmonię i minimalizm w tworzeniu przedmiotów użytkowych, które zarazem zachowywały nieregularność i naturalne właściwości materiału. Istotny był kontekst wydarzenia, moment i przestrzeń, w której obiekty mogły w pełni zaistnieć.
Dzięki wprowadzeniu idei zen do rytuału herbaty osiągnięto mistrzostwo w upraszczaniu przy jednoczesnym podkreślaniu ducha i prawdy o przedmiocie. Elementy japońskiego minimalizmu wabi-sabi zaadaptował i przemycił do światowej architektury i dizajnu modernizm, styl w projektowaniu, który poprzez swój globalny zasięg w największym stopniu ukształtował nasze współczesne otoczenie.
Powiązań z Japonią nie brak i we współczesnym wzornictwie. Wielu uznanych dizajnerów z Europy nadal podąża śladami modernizmu i właśnie na Dalekim Wschodzie odnajduje upragnione wzorce. O współpracę z projektantami z Zachodu upomniały się sam przemysł japoński i tradycyjne rzemiosło, które w celu dostosowania produktów do zagranicznych gustów coraz częściej korzystają z umiejętności twórców z zewnątrz. Równocześnie zaś za sprawą działań azjatyckich globalnych marek ascetyczne i odnoszące się do natury wzory japońskich dizajnerów zyskują coraz większą liczbę odbiorców w świecie zachodnim.
Fenomen często bardzo bezpośrednich odniesień do Japonii w europejskim dizajnie w ogromnym stopniu przykuł moją uwagę. Zrodziło się pytanie, co właściwie sprawia, iż inspiracja tradycyjną szesnastowieczną estetyką obcego pochodzenia potrafi dać tak niesłychane efekty we współczesnym projektowaniu bliskich człowiekowi przedmiotów. Kierując się również osobistą fascynacją sztuką Kraju Kwitnącej Wiśni, postanowiłem podjąć wyzwanie stworzenia serii funkcjonalnych przedmiotów inspirowanych siedmioma obiektami ikonami japońskiej tradycyjnej sztuki użytkowej. Ten projektowy eksperyment jest krótką opowieścią o znaczeniu tradycyjnych rzeczy w kulturze kraju Dalekiego Wschodu i próbą przeniesienia niektórych z ich wartości na język współczesnego dizajnu. Interpretacja w tym wypadku przybiera formę dialogu między dwiema kulturami. Zaprojektowane obiekty odnoszące się do klasycznych japońskich wzorców w większości zostały wykonane w Polsce przy użyciu materiałów i technologii stosowanych w naszej kulturze. Niektóre z prezentowanych eksponatów mają charakter realizacji jednostkowych bliższych rękodziełu, inne wykazują potencjał zastosowania do produkcji przemysłowej.
Projekt kolekcji przedmiotów z ich prezentacją w formie wystawy czasowej powstał na zamówienie Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie i jest częścią pracy doktorskiej realizowanej na Wydziale Wzornictwa Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie pod kierunkiem profesora Jerzego Porębskiego.
Dominik Lisik
7 rzeczy japońskich
Idea wystawy: Dominik Lisik
Od 8 września do 28 października 2018 roku
Wernisaż: 7 września 2018 roku, godz. 18.00
Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha w Krakowie
