Nie pytaj gdzie jadę – nie wiem – tak rozpoczyna się Spytaj Białystok; graficzna opowieść o Białymstoku dwojga artystów z Górnego Śląska – Małgorzaty Jabłońskiej i Piotra Szewczyka.
Składa się ona w sumie z 52 kart, zawierających refleksje anonimowych białostoczan na temat ich miasta w trzech językach: polskim, angielskim i białoruskim oraz komentujące je grafiki. Dzięki specjalnemu wykończeniu, kartki można swobodnie odrywać, a następnie powiesić na ścianie, czy komuś podarować. Notesowy charakter publikacji zachęca również do dopisywania lub dorysowywania swoich spostrzeżeń czy adnotacji. To autorska, dająca do myślenia interpretacja stolicy Podlasia. Powstawała jednak w ścisłej współpracy z mieszkańcami miasta i okolic.
Małgorzata Jabłońska i Piotr Szewczyk rozpoczęli pracę nad publikacją na zaproszenie Galerii Arsenał w sierpniu 2016 roku. Postanowili za pośrednictwem mieszkańców spytać Białystok o to, jak się miewa. Spostrzeżenia zbierali m.in. podczas spotkań z miejscowymi animatorami kultury oraz w ramach indywidualnych rozmów; część z nich pochodzi również z dyskusji w mediach społecznościowych czy ze spotkań warsztatowych w Galerii Arsenał (w tym, z osobami niewidzącymi i niedowidzącymi). Pytania i odpowiedzi, pytania bez odpowiedzi czy nawet odpowiedzi bez pytań stały się inspiracją do powstania grafik zamieszczonych w publikacji.
Ludzie, którym się jeszcze chce, byłeś zielony ale sczerniałeś, zawsze jest przestrzeń, gdzie można odetchnąć, jest szorstki jak sweter z wełny, na pierwszy rzut oka nie widać ekstremów – takie m.in. spostrzeżenia znajdziemy na poszczególnych kartach książki.
Grafiki komentują tekst, stanowiąc ich wizualny kontrapunkt, niektóre zaś – znacząco milczą. Widzimy na nich zarysy znanych białostockich budynków, często naznaczonych tragiczną historią; ludzkie sylwetki zbudowane z geometrycznych figur, uproszczone choć wieloznaczne symbole – np. gwiazdy, krople mleka. Dopełnieniem czarno-białych grafik jest delikatnie zaznaczona zielona kolorystyka o niejednolitym nasyceniu koloru i różnorodnej fakturze.
Cykl Miasto – przestrzeń – społeczność
[…] miasto to środek do celu, jakim jest pewien określony styl życia. Jako takie, może być odzwierciedleniem tego, co w nas najlepsze. Może być wszystkim, czym tylko zapragniemy. A także może się zmienić, i to diametralnie.”(Montogmery 2015)
Miasto – przestrzeń – społeczność to seria otwartych spotkań przyjmujących formułę panelowo- seminaryjną , których tematyka oscyluje wokół miasta, jego problemów oraz możliwych sposobów ich przezwyciężania.
Chcielibyśmy aby spotkania stały się rodzajem platformy wymiany doświadczeń dotyczących życia i działania w przestrzeni kulturowo-społecznej i fizycznej miasta. Celem jest uwrażliwienie na tę przestrzeń i lepsze w niej rozeznanie, a także próby wspólnego wypracowania narzędzi do poprawy jej jakości.
Głównym obszarem zainteresowań jest pole kulturowo-społeczne. Bliskie nam są koncepcje miasta, które jego rozwój uzależniają nie tylko od czynników ekonomicznych ale przede wszystkim kulturowych, a zalążki zmian upatrują między innymi w sztuce i stylu życia.
W trakcie spotkań, wraz z zaproszonymi gośćmi, będziemy rozmawiać m.in. o zjawiskach typu regeneracja kulturowa, ogrodnictwo miejskie, sztuka społeczna, spółdzielczość, architektura niezrównoważona oraz szukać odpowiedzi m.in. na pytania:
W jaki sposób budować wspólnotę w mieście? Czy miasto jest/ powinno być przestrzenią działania, a może w pewnych momentach zaniechania? Czy przestrzeń publiczna należy wyłącznie do ludzi? Czy sztuka może działać jako narzędzie zmiany społecznej w mieście? Jaka jest rola kultury w rozwoju miasta? Kto jest aktorem zmian w mieście? W jaki sposób budować przestrzeń współdziałania w mieście?
Spytaj Białystok
28 listopada 2018 roku, godz. 18.00
Pomysł i realizacja: Małgorzata Jabłońska, Piotr Szewczyk
Wydawca: Galeria Arsenał w Białymstoku, 2018
