Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki w Warszawie prezentuje wystawę „Polska” na eksport. Wystawę można oglądać do 23 czerwca br.
Miliony rozkładówek, kilkanaście wersji językowych, kilkuset autorów fotografii, trzy podstawowe edycje, z czego dwie wychodzące prawie nieprzerwanie od roku 1954 do 1989 (wersja na Zachód) i do 1990 (wersja Wschód) — to imponujący obraz miesięcznika „Polska” w liczbach. Magazyn, choć funkcjonował w ograniczonym zakresie również w polskiej wersji językowej, przeznaczony był przede wszystkim dla zagranicznego odbiorcy — zarówno na zachodzie Europy, jak i w krajach bloku wschodniego, w Stanach Zjednoczonych, Afryce, Azji, a nawet przez krótki okres na Kubie. Jego celem było pokazywanie Polski poza granicami kraju z wykorzystaniem konkretnej strategii opartej na atrakcyjnym projekcie graficznym i fotografii, rozumianej jako pełnoprawna forma wyrazu.
Redaktorzy pisma rozumieli kluczową rolę fotografii i wykorzystywali jej możliwości w kreowaniu wyobrażeń o Polsce jako kraju atrakcyjnym, nowoczesnym — potencjalnym partnerze ekonomicznym, źródle inspiracji w dziedzinie kultury i sztuki. Gdyby chcieć wymienić nazwiska autorów tekstów i fotografii czy artystów publikujących swoje prace, trzeba by wskazać niemal wszystkich najważniejszych twórców głównego nurtu powojennej kultury polskiej. Wśród fotografów byli to między innymi: Piotr Barącz, Marek Holzman, Irena Jarosińska, Jan Jastrzębski, Eustachy Kossakowski, Bogdan Łopieński, Jan Morek, Tadeusz Rolke, Zofia Rydet, Tadeusz Sumiński, Harry Weinberg. Prace większości z nich – wypożyczone z archiwów prywatnych i instytucji będzie można zobaczyć na wystawie.
Wystawa rozpoczyna się wraz z wydaniem pierwszego numeru pisma, w po-odwilżowym momencie kształtowania się powojennego reportażu polskiego, a kończy się wraz z początkiem tzw. dekady gierkowskiej. Koniec lat 60. jest także momentem zmiany pokoleniowej, kiedy na scenę wkraczają reporterzy urodzeni już po wojnie. Sam miesięcznik od 1967 przechodzi pod Agencję Interpress, gdzie stopniowo zmieniają się też zasady współpracy z fotografami.
„Polska” na eksport to niemal 300 fotografii, ukazanych w swoim pierwotnym kontekście – na łamach miesięcznika, w zestawieniu z niepublikowanym materiałem zdjęciowym. Ujęcia spoza kadru bądź historie wokół reportaży rzucają nowe światło na warsztat fotografów, edytorów oraz na strategie działania redakcji pisma. Zobaczymy też bogaty wybór archiwaliów z rozkładówkami oryginalnych numerów pisma, zdjęciami, negatywami i stykówkami, dokumentami pochodzącymi z archiwów prywatnych oraz materiał filmowy ze zbiorów wielu instytucji. Wybór ten pozwala zrozumieć nie tylko historię i złożony kontekst funkcjonowania fotoreportażu, ale też rolę współczesnej fotografii prasowej w Polsce.
Wystawie towarzyszy książka Początek przyszłości. Fotografia w miesięczniku „Polska” w latach 1954-1968 pod redakcją Karoliny Puchały-Rojek i Marty Przybyło zaprojektowana przez Studio Fontarte. Na publikację składa się historyczny materiał ilustracyjny z miesięcznika „Polska”, teksty oraz bogaty zbiór fotografii prezentowanych na wystawie wzbogacony o biogramy autorów – kluczowych postaci dla historii polskiej fotografii tego okresu.
Pokaz w Zachęcie uzupełnia cykl filmowy oraz program wydarzeń obejmujący spotkania wykłady i warsztaty — zarówno przybliżające historię magazynu „Polska”, jak też odnoszące się do współczesnych realiów fotoreportażu i projektowania czasopism. Szczególną uwagę zwrócimy na rolę i miejsce fotoreportażu oraz proces wydawniczy.
_______________
„Polska” na eksport
kuratorki: Marta Przybyło, Karolina Puchała-Rojek
projekt ekspozycji: Fish n’sheep (Aneta Faner, Piotr Duma)
30.03 – 23.06.2019 r.
Wernisaż: 29 marca 2019 r., o godz. 19.00
Zachęta — Narodowa Galeria Sztuki
pl. Małachowskiego 3
00-916 Warszawa
