Nakładem wydawnictwa W.A.B. ukazała się biografia Jacka Malczewskiego zatytułowana Malczewski. Obrazy i słowa autorstwa Doroty Kudelskiej.
Malował doskonałe obrazy. Pisał wiersze, nałogowo palił papierosy i grał w karty. Fascynujący portret geniusza o skomplikowanej osobowości. Że wielkim malarzem był – wiadomo. Ale że pisał wiersze, nałogowo palił papierosy i grał w karty z taką samą namiętnością, jak jego żona, z tą tylko różnicą, że ona przegrywała – już niekoniecznie. Znakomita biografia Jacka Malczewskiego przynosi erudycyjny, daleki od mitologizacji, przykuwający uwagę portret jednego z największych polskich artystów.
Dorota Kudelska gromadziła materiały do tej książki przez kilkanaście lat. Przemierzyła całą Polskę i pół Europy. W państwowych archiwach i prywatnych zbiorach odnalazła ponad tysiąc nieznanych listów od i do artysty. Także tych pisanych przez Marię Kingę Balową, jego muzę i kochankę, których – wbrew danemu jej słowu – Malczewski nie zniszczył. Rzucają one światło na dzieje ich dziesięcioletniego związku, a także na nieudane małżeństwo artysty z córką zamożnego aptekarza. Choć występowała od czasu do czasu w jego obrazach, jego sztuka pozostawała dla niej obca. Dlatego na jednym z portretów namalował ją w swojej pracowni w otoczeniu zasłoniętych lub odwróconych licem do ściany obrazów. Kolejne rozdziały – zogniskowane wokół ważnych dla Malczewskiego miejsc i osób – przedstawiają dzieje jego przyjaźni i miłości, rozwoju duchowego i emocjonalnego, ukazują jego udział w artystycznym życiu Krakowa przełomu XIX i XX wieku oraz tajniki warsztatu: intrygujące rekwizyty, stroje, piękne modelki…
Książka rewiduje utrwalone przez lata opinie, przynosi też najnowsze, nie prezentowane we wcześniejszych pracach autorki ustalenia. Nowe odczytania spuścizny artystycznej Malczewskiego wydobywa pomijane dotąd przez biografów szczegóły wydarzeń z jego siedemdziesięciopięcioletniego życia. Nie omija też tematów trudnych czy niewygodnych. Stawia wreszcie czoło potężnej machinie automitologizacyjnej, którą Malczewski budował przez całe życie. Dzięki temu otrzymujemy solidnie udokumentowany i fascynujący portret geniusza o nader skomplikowanej osobowości.
Dorota Kudelska (ur. 1958) – historyk literatury i sztuki. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Adama Mickiewicza w Poznaniu oraz historię sztuki na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. W latach 1987-2010 pracowała w katedrze Historii Sztuki Nowoczesnej, obecnie prowadzi Katedrę Komparatystyki Artystycznej KUL. Zajmuje się związkami literatury i sztuk plastycznych oraz relacjami sztuki polskiej XIX i XX wieku ze sztuką obcą. W 1995 roku uzyskała stopień doktora za rozprawę Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne. Jej rozprawa habilitacyjna Dukt pisma i pędzla. Biografia intelektualna Jacka Malczewskiego (2008) została uhonorowana prestiżową nagrodą miesięcznika Nowe Książki. Dorota Kudelska opracowuje i przygotowuje do druku odnalezione pisma Malczewskiego – jego korespondencję, notatki, brudnopisy wystąpień publicznych oraz wiersze.
Autorce należy się najwyższe uznanie za stworzenie dzieła opatrzonego pełnym aparatem krytycznym, nacechowanego niezrównaną erudycją, pozwalającą na swobodne poruszanie się w obszarach literatury, krytyki artystycznej, filozofii, estetyki czy religioznawstwa.
Z werdyktu jurorów nagrody miesięcznika Nowe Książki
Dorota Kudelska Malczewski. Obrazy i słowa
Data wydania: 29 sierpnia 2012 roku
Wydawnictwo W.A.B.