Od 12 lutego w MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej w Krakowie będzie można oglądać wystawę prac Mikołaja Smoczyńskiego pt. Dwa cykle. Jest to druga ekspozycja oparta na pracach z kolekcji muzeum prezentująca dwa najwcześniejsze cykle fotograficzne artysty: Obiekt podwójny oraz The Secret Performance.
Celem wystawy Dwa cykle jest zestawienie przemyśleń artysty na temat relacji obiektu z przestrzenią i jej zmieniających się stanów z dokumentacją fotograficzną. Prace będą opatrzone komentarzami artysty pochodzącymi z autorskiej publikacji Czas przeszły. Komentarze do prac zrealizowanych w latach 1980–1999 (autoreferat) wydanej przez MOCAK w 2013 roku. Artysta w Autoreferacie po latach analizuje poszczególne realizacje, odsłaniając proces myślowy i inspiracyjny, jaki towarzyszył ich powstawaniu. Tego typu odautorskie komentarze są rzadkie i mogą być szczególnie wartościowe dla adeptów sztuki. Publikacja jest bowiem dowodem na to, że procesy twórcze są tak samo ważne jak prace.
Obiekt podwójny to cykl fotografii, który powstał na bazie niezrealizowanej koncepcji malarskiej. Artysta zamierzał stworzyć serię obrazów o boku 150 cm, odpowiadającym rozpiętości jego ramion. Ostatecznie jednak zrezygnował z tej koncepcji.
Z rozmontowanych blejtramów skonstruował obiekt, który stał się bohaterem cyklu fotograficznego. Fotografie są zapisem zmagań twórcy z miejscem przedmiotu w przestrzeni. Pisał:
[…] zaskoczeniem okazały się trudności, które napotkałem, starając się ustawić go w przestrzeni. Próby trwały długo i nie doprowadziły mnie do rozwiązania, które byłoby w pełni zadowalające. Szukając optymalnego ustawienia, starałem się znaleźć najdoskonalszą pozycję, która ujawniałaby właściwości obiektu.
Prace nad cyklem artysta zakończył w 1982 roku. Obiekt zaginął w transporcie dwa lata później. Pozostały po nim fotografie oraz odautorskie komentarze. Smoczyński tak dowcipnie podsumował tę sytuację: Spełnił swoją funkcję i nie żałuję, że go nie ma.
Na bazie doświadczeń z Obiektem podwójnym powstał cykl The Secret Performance. Smoczyński pisał:
Słowo performance, które pojawia się w tytule tego cyklu, należy traktować umownie. Użyłem go, aby zasygnalizować istniejący w tych obrazach element akcji, a poprzedziłem słowem secret, ponieważ moje akcje były zawsze tylko dla fotografii. Były doświadczeniem jednego. A więc jedynym dowodem, że się odbywały, są obrazy fotograficzne.
To, co charakterystyczne dla tych prac, to ich wymiary, fotografie nierzadko przedstawiają obiekty w skali 1:1, oraz maksymalne rozszerzenie skali szarości.
Mikołaj Smoczyński (1955–2009) – związany z Lublinem, gdzie mieszkał i pracował od czasu studiów (1975–1979) na UMCS. Twórca instalacji site-specific oraz monochromatycznych fotografii, które nierzadko stanowią kreacyjny zapis jego działań w przestrzeniach galeryjnych. W twórczości artysty z trudem oddziela się działalność rzeźbiarską od fotografii eksperymentalnej.
Swoje prace prezentował na kilkudziesięciu wystawach indywidualnych, między innymi w San Diego (San Diego State University Art Gallery), Lyonie (E.L.A.C.), Nowym Jorku (Art in General Gallery, International Studio Program), Berlinie (IFA Galerie). Laureat wielu nagród, między innymi European Photography Award (1992) w Berlinie, i stypendysta, między innymi Quint Kirchman Projects (San Diego, 1991), Fondation d’Art de la Napoule, Memorial Henry Clews (La Napoule, 1993) oraz International Program Studio (Nowy Jork, 2001). Obecnie dzieła Mikołaja Smoczyńskiego znajdują się w zbiorach najważniejszych instytucji kultury w Polsce oraz w wielu kolekcjach zagranicznych.
Kurator: Monika Kozioł
Mikołaj Smoczyński, Dwa cykle
Wernisaż: 12 lutego 2015 roku
Wystawa potrwa do 12 kwietnia 2015 roku
MOCAK Muzeum Sztuki Współczesnej, Galeria Alfa
ul. Lipowa 3
Kraków
