Okręg Warszawski Związku Polskich Artystów Plastyków informuje, iż laureatem przyznawanej od 45 lat Nagrody im. Jana Cybisaza rok 2017 został Włodzimierz Pawlak.
Włodzimierz Pawlak uznawany jest za jednego z najbardziej znaczących, polskich artystów współczesnych. Malarz, performer, teoretyk sztuki oraz poeta. Wpisywany przez krytyków do nurtu postawangardy lub ariergardy. Charakterystyczną cechą jego twórczości jest narracyjność obrazów, opowiadanie skrótem oraz dopełnianie formy wizualnej literackim opisem.
Do warszawskiej Akademii Sztuk Pięknych dostał się na podstawie teczki prac, które nawiązywały do twórczości reprezentantów nurtu kolorystycznego w malarstwie lat 30-ych i sztuce powojennej: Jana Cybisa i Eugeniusza Eibischa. Podczas studiów został członkiem Gruppy, najważniejszego ugrupowania artystycznego lat 80., wraz z którą uczestniczył w niezależnym ruchu artystycznym stanu wojennego i lat późniejszych. Gruppa, do której należeli Ryszard Grzyb, Paweł Kowalewski, Jarosław Modzelewski, Marek Sobczyk i Ryszard Woźniak, reprezentowała nurt nowej ekspresji. Włodzimierz Pawlak dał się poznać jako artysta zaangażowany w sprawy społeczno-polityczne, które komentował za pomocą języka malarskich metafor. W tym okresie powstał znaczący cykl Świnie,który wraz z cyklem kolaży Muchy, został zaprezentowany na pierwszej indywidualnej wystawie artysty w pracowni Ryszarda Winiarskiego w warszawskiej ASP.
Malarstwo Gruppy lub inaczej „młodych dzikich” owocowało ostrymi, zaangażowanymi obyczajowo i politycznie obrazami. Obrazy Włodzimierza Pawlaka zaznaczały się silnym przekazem treściowym i intensywnością barwy (np. czerwienią), która sama w sobie była już nośnikiem treści. Malarstwo Gruppy czerpało również ze sztuki ulicznej, a właściwie niepoprawnych politycznie haseł zamalowywanych na murach, które poddane osobistej „obróbce” przenosili na płótna członkowie tej formacji.
Wraz z powstaniem jednego z najważniejszych obrazów po wydarzeniach 1989 Polacy formują flagę narodową, należącego do zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie i w jego stałej ekspozycji, Włodzimierz Pawlak rozpoczął cykl Dzienniki, który od tego czasu trwa nieprzerwanie od dziś. Rezygnuje on (z małymi wyjątkami) z malarstwa przedstawiającego. Głównym tematem Dzienników jest czas, znaczony rytymi kreskami w świeżej farbie. Dzienniki były rodzajem medytacji; rzędy siedmiu kresek, przekreślanych ósmą stały się „bezdźwięcznym dialogiem z samym sobą, badaniem konsekwencji, życiem na pustkowiu”. (W. Pawlak)
Cykl Notatki o sztuce przyjmuje postać badawczą i dotyka problemów możliwości obrazowania. Został opracowany przez Włodzimierza Pawlaka pod względem formalnym i teoretycznym zgodnie z założeniami tekstów okresu awangardy. Składa się on z indywidualnych podcykli dedykowanych Malewiczowi, Strzemińskiemu, Stażewskiemu, oraz abstrakcji. Swobodne posługiwanie się warsztatem i formą pozwoliło artyście na stworzenie dzieł, „notatek”, będących syntezą języka malarskiego oraz naukowych dociekań. W jednym z najbardziej znaczących obrazów Włodzimierza Pawlaka K. Malewicz i K. Strzemiński (1991) dokonuje on integracji obu koncepcji malarskich Malewicza i Strzemińskiego, nakładając na tło, przypominające unistyczną kompozycję, czarny, suprematyczny kwadrat.
Przestrzeń logiczna obrazu to cykl malarski, który Włodzimierz Pawlak rozpoczął w 2000 roku. Są to obrazy znaczone kolejnymi literami alfabetu od A do Z oraz cykl dopełniający od Ą do Ń. Prace mają format kwadratu o wymiarach 150×150 cm, lub nieco mniejszych. Stanowią serię cytatów malarskich, ułożonych rytmicznie na płaszczyznach białych kwadratów. Są to obrazy o obrazach, znane z historii sztuki, w których odnajdujemy dzieła W. Strzemińskiego, H. Stażewskiego, K. Malewicza, A. Rodczenko, M. Łarionowa, N. Gonczarowej, W. Kandyńskiego. Obrazy te są ilustracją do rozważań dydaktycznych Włodzimierza Pawlaka pod tym samym tytułem; Przestrzeń logiczna obrazu gdzie w ponad 2 tys. konstatacjach przedstawia on własną historię malarstwa. Notatki o sztuce – uporządkowane w wierszach, jedna po drugiej komentują kontekst dzieła. Stanowią swoisty mariaż literatury, nauki i filozofii.
W cyklu obrazów Spacery Włodzimierz Pawlak rezygnuje z rozważań formalnych. Odchodzi od malarstwa abstrakcyjnego, ukazując wybrane elementy z otaczającego świata, tj. budynek, przybijający do portu statek, biegnące sarny czy napis na murze. Ponownie powraca do barwy; intensywnej zieleni, dynamicznej czerwieni oraz słonecznej żółci. Poszczególne elementy obrazu zestawia ze sobą kontrastowo, maluje mięsiście, pewnym gestem, nadaje płótnu grubą fakturę.
Szczególne znaczenie w twórczości Włodzimierza Pawlaka zajmuje biel, która przejawia się niemal we wszystkich jego cyklach malarskich. Od Obrazów zamalowanych (Tworzenie i niszczenie), przez Tablice dydaktyczne, Notatki o sztuce do Dzienników, które stały się głównym nurtem w jego działalności artystycznej. Sztuka bezprzedmiotowa Włodzimierza Pawlaka, wypełniona jest jego duchową energią i treściami transcendentalnymi. „(…) Malowanie dla uratowania siebie, dla zapełnienia pustki w sobie, dla odnalezienia w otaczającej rzeczywistości tego co najcenniejsze, bliskie absolutu, pozornie niepoznawalnego”. (W. Pawlak, Tworzenie i niszczenie, 1985 r.)
Włodzimierz Pawlak pracuje otwartymi cyklami malarskimi. Jedne wynikają z drugich, np. Tablice dydaktyczne i Notatki dydaktyczne, kolejne wzajemnie się przenikają, np. Linia barwna, Linia kredką, Prosto z tuby, jeszcze inne stanowią odrębne, mocno znaczone okresy malarskie, tj. Portrety, Partytury do Baletu Sokrates, Powrót do Lascaux, Kwiaty, Obrazy osobiste czy Ikony industrialne.
Włodzimierz Pawlak laureatem Nagrody im. Jana Cybisa
Organizator: Biuro Wystaw OW ZPAP
22 marca 2018 roku