Jedno z największych wydarzeń XX wieku, jakim był upadek systemu komunistycznego, pozostawiło po sobie zadziwiająco mało śladów w filmie i w literaturze. Kinematografie krajów Europy środkowo-wschodniej, zmuszone do rywalizowania z produkcją hollywoodzką, pogrążyły się w kryzysie. Historyczne rozliczenia zeszły na dalszy plan. Starsze pokolenie twórców zamilkło…
W dniach 6 – 12 marca 2009 r. w kinie Luna w Warszawie odbędzie się trzecia edycja przeglądu Kogo kręci kino historyczne? W każdym dniu o godz. 19:00 wyświetlony zostanie film fabularny opowiadający o latach przełomu w krajach: Polska, Czechy, Rosja, Serbia, Rumunia, Bułgaria i Węgry. Każdy z filmów poprzedzony zostanie filmem dokumentalnym traktującym o życiu w 1989 roku. Po projekcji odbędzie się rozmowa z wybitnymi znawcami tamtego okresu oraz twórcami wyświetlanych filmów. Niewątpliwym hitem przeglądu będą dwa przedpremierowe, pierwsze w Polsce pokazy filmów: „Obywatel Havel” (Czechy) oraz „Bunt L” (Bułgaria).
Wydarzeniami towarzyszącymi przeglądowi będzie debata panelowa (12 marca 2009, Collegium Civitas w Warszawie o godz. 18:00) z udziałem wybitnych gości (m.in. prof. Macieja Koźmińskiego (Collegium Civitas, byłego ambasadora RP na Węgrzech), Wojciecha Marczewskiego (reżysera „Ucieczka z kina „Wolność”), Zbigniewa Janasa (członek Stowarzyszenia Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej), Kirana Kolarova (reżysera „Bunt L.”) czy Ana Janevski (historyka sztuki, eksperta kina serbskiego). Debatę poprowadzi Wojciech Kałużyński („Dziennik”). Dodatkowo – Muzeum Historii Polski – przygotowało wystawę fotografii „Jesień Ludów” (6 – 31 marca 2009, kino Luna, Warszawa).
*********************************************
*********************************************
Program przeglądu:Piątek, 6 marca, godz. 19.00, Polska
- Tamtego 1989 roku ( cz.1 Dialog, cz.2 Okrągły stół i wybory, cz.3 Nowy układ), reż. Jolanta Kessler-Chojecka, Polska 1999, 80 min. (dok.)
Geneza i przebieg wydarzeń, które doprowadziły do zmiany ustroju i odzyskania przez Polskę suwerenności. Wspominają ludzie z obu stron politycznej barykady: od Jerzego Urbana i Czesława Kiszczaka po Jarosława Kaczyńskiego i Lecha Wałęsę. - Ucieczka z kina „Wolność”, reż. Wojciech Marczewski, Polska 1990, 87 min., (fab.)
Koszmar zarządców socjalistycznej kinematografii: filmowe postacie buntują się, chcą żyć własnym życiem i mówić, co im ślina na język przyniesie. Dla zgorzkniałego cenzora, niegdyś poety, to niepowtarzalna szansa na odzyskanie godności.
Nagrody: Złote Lwy na Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdyni, Grand Prix Międzynarodowych Festiwali Filmów Fantastycznych w Avoriaz i Burgos.
Gość: Jolanta Kessler-Chojecka
Otwarcie wystawy fotografii „Jesień ludów”
Sobota, 7 marca, godz. 19.00, Czechy
- Obywatel Havel (Obcan Havel), reż. Miroslav Janek, Pavel Kouteckỳ, Czechy 2008, 122 min., (dok.). Przedpremierowy, pierwszy pokaz w Polsce!
Portret najsłynniejszego dysydenta środkowej Europy. W filmie o ostatnim prezydencie Czechosłowacji i pierwszym prezydencie odrodzonych Czech występują między innymi muzycy The Rolling Stones oraz znany saksofonista-amator Bill Clinton. - Kola (Kolja), reż. Jan Svĕrák, Czechy 1996, 104 min., (fab)
Podstarzały muzyk-lowelas dla pieniędzy zawiera fikcyjne małżeństwo z Rosjanką. Po ucieczce Nadii za granicę, chcąc nie chcąc musi zaopiekować się jej pięcioletnim synkiem. W Pradze czuć już pierwsze powiewy aksamitnej rewolucji.
Nagrody: Oscar i Złoty Glob dla najlepszego filmu nieanglojęzycznego, dyplom honorowy na festiwalu w Wenecji
Gość: Mieczysław „Ducin” Piotrowski
Niedziela, 8 marca, godz. 19.00, Rosja
- Rublowka (Rubljovka-strasse zur Glükdeligkeit), reż. Irene Langemann, Niemcy 2007, 94 min (dok.)
Opowieść o być może najważniejszej, a na pewno najpilniej strzeżonej ulicy w Rosji. Przy Rublowce mieszkał Stalin i wiele jego słynnych ofiar. Dzisiaj rezydują tu Putin, niedobitki starej inteligencji oraz „nowi ruscy”. Pałace milionerów sąsiadują z ruderami, w których gnieżdżą się przybysze z Azji, pracujący w Moskwie na czarno. - Kurka Riaba (Kuroczka Riaba), reż. Andriej Konczałowski, Rosja 1994, 117 min, (fab.)
Kołchoźnicy znad Wołgi nie chcą ziemi ani wolności. Prześmiewcza kontynuacja nowofalowego filmu Konczałowskiego „Historia Asi Klaczinej, która kochała, lecz za mąż nie wyszła” z 1967 roku, zmasakrowanego przez radziecką cenzurę.
Nagrody: nominacje do Złotej Palmy w Cannes i rosyjskiej nagrody Nika
Gość: Daniel Olbrychski
Poniedziałek, 9 marca, godz. 19.00, Serbia, Chorwacja
- Tito drugi raz pośród Serbów (Tito po drugi put medju Srbima), reż. Żelimir Żilnik, Serbia 1994, 45 min., (dok.)
Jeden z najbardziej niepokornych reżyserów z byłej Jugosławii po raz kolejny prowokuje rodaków. Za jego sprawą na ulicach Belgradu pojawia się umundurowany sobowtór Josipa Broz – Tity. Widmo dyktatora nikogo nie pozostawia obojętnym. Dla jednych Tito jest symbolem starych dobrych czasów, dla drugich sprawcą nieszczęść, jakie spadły na narody byłej Jugosławii. - Duch marszałka Tito (Maršal), reż. Vinko Brešan, Chorwacja 1999, 105 min., (fab.)
Mieszkańcy małej chorwackiej wyspy wegetują, czekając na powrót wypłoszonych wojną turystów. Widmo byłego wodza Jugosławii, które pojawia się na pogrzebie jednego z weteranów, podpowiada inną możliwość: powrót do komunistycznej przeszłości…
Nagrody: Wolfgang Staudte Award na festiwalu w Berlinie, wyróżnienie za najlepszą reżyserię na festiwalu w Karlovych Warach, Złota Arena na festiwalu w Puli
Gość: Ana Janevski
Wtorek, 10 marca, godz. 19.00, Rumunia
- Za złotymi drzwiami. Prywatne życie Nicolae Ceausescu (The Private Life of Nicolae Ceausescu), reż. Doris Dofoftei, Rumunia 1990, 52 min., (dok.)
Rumuńskie służby specjalne, filmując prywatne życie dyktatora, wyświadczyły mu niedźwiedzią przysługę. Blichtr władzy samozwańczego Słońca Karpat był bowiem odwrotnie proporcjonalny do jego klasy jako człowieka i polityka. Kontrast egzystencji czerwonego dworu z wegetacją poddanych uderza jeszcze bardziej. - 12:08 na wschód od Bukaresztu (A fost sau n-a fost?), reż. Corneliu Porumboiu, Rumunia 2006, 89 min, (fab.)
W rocznicę antykomunistycznego zrywu gwiazdor prowincjonalnej stacji telewizyjnej urządza w studiu debatę, poświeconą historycznym chwilom. Każdy zapamiętał je inaczej. Czy możliwa jest rewolucja bez bohaterów? I czy to w ogóle był rewolucja?
Nagrody: Złota Kamera dla najlepszego debiutanta i wyróżnienie Label Europa Cinema na festiwalu w Cannes, Złoty Łabędź na festiwalu w Kopenhadze
Gość: dr Rafał Marszałek
Środa, 11 marca, godz. 19.00, Bułgaria
- Czyja to piosenka? (Cia e tazi pesen?), reż. Adela Peeva, Bułgaria 2003, 70 min. (dok.)
Do melodii, wysnutej z tureckiego marsza wojskowego, przyznają się niemal wszystkie bałkańskie nacje. Grecy, Albańczycy, Serbowie, Bułgarzy, gdy w grę wchodzi obrona domniemanej części swego kulturowego dziedzictwa, nie znają kompromisów. Plemienna mentalność przetrwała komunizm i w dobrym zdrowiu doczekała XXI wieku. - Bunt L (Buntat na L.), reż. Kiran Kolarov, Bułgaria 2006, 115 min., (fab.) Przedpremierowy, pierwszy pokaz w Polsce!
Jest rok 1986. Próba ucieczki na wyśniony Zachód kończy się dla świeżo upieczonego absolwenta szkoły językowej pobytem w więzieniu. Upadek komunizmu oznacza amnestię, ale Loris nie umie się odnaleźć w nowej rzeczywistości: myśli tylko o zemście.
Nagrody: Złoty Kłos na festiwalu w Valladolid
Gość: Kiran Kolarow
Czwartek, 12 marca, godz. 20.30, Węgry
- Plac Moskwy (Moszkva tėr), reż. Ferenc Török, Węgry 2001, 100 min. (fab.)
W 1989 roku historia przyspiesza także w Budapeszcie, ale nastolatków nie bardzo to obchodzi. Niech martwią się nauczyciele, którzy muszą przygotować pytania na maturę . Główny bohater tak bardzo chce wyjechać do Paryża, że decyduje się skorzystać ze sfałszowanego biletu kolejowego.
Nagrody: trzy wyróżnienia, w tym za reżyserski debiut, na Tygodniu Filmu Węgierskiego
Gość: Ferenc Török
Debata panelowa: godz. 18.00, Collegium Civitas w Warszawie (pl. Defilad 1, PKiN, pl. Defilad 1, piętro XII, Aula A), wstęp wolny
Temat: Upadek komunizmu- temat nie filmowy?
Do udziału w debacie zaproszeni zostali:
- prof. Maciej Koźmiński (Collegiom Civitas, były ambasador RP na Węgrzech)
- Wojcieca Marczewski (reżyser „Ucieczka z kina „Wolność”)
- Zbigniew Janas (członek Stowarzyszenia Solidarności Polsko-Czesko-Słowackiej)
- Kiran Kolarov (reżyser „Bunt L.”)
- Ane Janevski (historyk sztuki, ekspert kina serbskiego)
Prowadzenie: Wojciech Kałużyński („Dziennik”)
Wstęp na wszystkie filmy – wolny – po wcześniejszej rezerwacji telefonicznej bądź mailowej: (0-22) 628 98 64, 621 78 28 (w godz. 11-20.00), kasa.luna@maxfilm.com.pl. Wejściówki można rezerwować od 24 lutego 2009 r.
Uwaga: pokaz 12 marca 2009 r. wyjątkowo odbędzie się o godz. 20:30.
Organizator: Muzeum Historii Polski w Warszawie
Współorganizatorzy: Czeskie Centrum, Węgierski Instytut Kultury, Bułgarski Instytut Kultury
Partnerzy: Kino Luna, Collegium Civitas
