9. Międzynarodowy Festiwal Filmowy Era Nowe Horyzonty we Wrocławiu jak co roku pokaże autorskie dzieła wykraczające poza granice konwencjonalnego kina. Celem festiwalu jest prezentacja bezkompromisowych, innowacyjnych i oryginalnych filmów z całego świata realizowanych przez twórców, którzy poszukują nowego języka filmowego, oryginalnej formy i poruszają tematy nieobecne w kinie głównego nurtu.
Festiwal otworzy austriacki film Michaela Haneke Biała wstążka, nagrodzony w tym roku Złotą Palmą na festiwalu w Cannes. Wrocławski pokaz będzie polską premierą filmu. Film ten powraca do źródeł wielkich XX-wiecznych totalitaryzmów. Film imponuje dokładnym odtworzeniem rzeczywistości sprzed stu lat. Jest jak ożywiona czarno-biała fotografia. Akcja filmu toczy się przed I wojną światową w małym miasteczku w północnych Niemczech. Jej bohaterami są młodzi członkowie kościelnego chóru, należący do różnych środowisk. Stają się świadkami, ofiarami, prawdopodobnie również sprawcami fatalnych wydarzeń, które wstrząsną społecznością miasteczka. Drugim filmem, który zostanie pokazany w dniu otwarcia festiwalu będzie Nimfa, prezentowany w sekcji Inne spojrzenie tegorocznego Cannes, w reżyserii Pen-ek Ratanaruanga, jednego z czołowych przedstawicieli nowej fali kina tajskiego. To hipnotyczny spacer po tropikalnym lesie, film o duchach, mający wiele z nastroju prozy Edgara Allana Poe. Filmem zamknięcia festiwalu będzie tegoroczny zdobywca 7 Cezarów – prestiżowych nagród Francuskiej Akademii Filmowej, francusko-belgijski film Serafina Martina Provosta, historia prostej kobiety o niezwykłym talencie, która staje się gwiazdą świata sztuki.
Wydarzeniem festiwalu będzie pokaz najnowszego obrazu Pedro Almodovara Przerwane objęcia. Hiszpański reżyser, którego kilka poprzednich filmów miało polskie premiery na ENH, zaproponował festiwalowi pokaz swojej najnowszej produkcji z Penelope Cruz w roli głównej, razem z jednym z jego ulubionych filmów, który inspirował go podczas prac nad Przerwanymi objęciami. To brytyjski film noir Noc i miasto (Night and the City, 1950 rok) w reżyserii Julesa Dassina. Widzowie festiwalu jako pierwsi w Polsce będą mogli się przekonać na ile najnowszy obraz Almodovara rozgrywa się w świecie znanym z jego poprzednich dzieł, a na ile jest hołdem dla niezwykłego gatunku, jakim był film noir.
Międzynarodowy Konkurs NOWE HORYZONTY to wybór 14 premierowych, osobistych, często prowokacyjnych filmów z całego świata. W tegorocznym programie znalazły się m.in. francuski film Jezioro (Un lac) – mroczna archetypiczna opowieśd Phillipe’a Grandrieux, twórcy znanych nowohoryzontowej publiczności Sombre i La vie nouvelle oraz Helen – błyskotliwy pełnometrażowy debiut brytyjskiego teamu Joe Lawlor / Christine Molly. Kolejnym brytyjskim filmem będzie wielokrotnie już nagradzany debiut filmowy słynnego artysty wizualnego Steve`a McQueena Głód (Hunger). Rosyjski reżyser Ivan Vyrypayev (Euforia) zaprezentuje swój najnowszy film Tlen (Kislorod) z Karoliną Gruszka w gównej roli. Iréne to najnowszy kreacyjny film dokumentalny francuskiego mistrza Alaina Cavaliera.
Amerykański Mock up on Mu artysty i performera Craiga Baldwina – skompilowany z fragmentów komercyjnych filmów sf z lat 50., 60. i 70., jest jednym z najbardziej elektryzujących przykładów kina found-footage ostatnich lat . W tym roku po raz pierwszy odbędzie się Międzynarodowy Konkurs FILMÓW O SZTUCE. To 12 pełnometrażowych, autorskich dokumentów, zainspirowanych różnymi dziedzinami i kierunkami w sztuce dawnej i współczesnej. W programie m.in. autobiograficzny kolaż Agnès Vardy Plaże Agnès (Les plages d’Agnès) oraz Rembrandt: oskarżam…! (Rembrandt’s J’accuse) Petera Greenawaya, w którym reżyser ponownie – po swoim ostatnim filmie Nightwatching – powraca do obrazu Rembrandta Straż nocna z 1642 roku, dowodząc analfabetyzmu współczesnej kultury, nie potrafiącej już tak doskonale kodować znaków, przechowywać przeczuć, ukrywać namiętności.
W Konkursie NOWE FILMY POLSKIE pokazanych zostanie 13 powstałych w ostatnim roku filmów fabularnych. Handlarz cudów zrealizowany przez Bolesława Pawicę i Jarosława Szodę, Hel Kingi Dębskiej oraz Las Piotra Dumały będą miały na festiwalu światowe premiery. Galerianki Katarzyny Rosłaniec oraz Moja krew Marcina Wrony czekają na premierę kinową. Część z nich znana jest już z kin: Jeszcze nie wieczór Jacka Bławuta, Rysa Michala Rosy, Nieruchomy poruszyciel Łukasza Barczyka czy 33 sceny z życia Małgorzaty Szumowskiej.
W programie znajdą się ponadto stałe, lubiane festiwalowe sekcje, wśród nich panorama współczesnego kina – filmy uznanych mistrzów i ciekawe debiuty, nagradzane na międzynarodowych festiwalach i pomijane przez festiwalowe jury, m.in. amerykański film Rachel wychodzi za mąż Jonathana Demme, Shirin irańskiego mistrza Abbasa Kiarostamiego, Spotkanie w Palermo Wima Wendersa, 12 Lotus – malowniczy flirt z popkulturą jednego z najważniejszych twórców azjatyckich ostatnich lat, Roystona Tana oraz Pólnocna kraina – wyrafinowana szkatułkowa opowieśd portugalskiego mistrza, João Botelho.
Również w sekcji nocne szaleństwo szykują się prawdziwe rarytasy. W tym roku – Ozploitation, australijska odmiana kina exploitation, niezależnych produkcji gatunkowych z przełomu lat 70. i 80. W programie m.in. legendarna Niebezpieczna gra (Roadgames) Richarda Franklina, Patrick tego samego reżysera oraz Long Weekend Colina Egglestona. Tegoroczny festiwal upłynie pod znakiem kinematografii szwedzkiej. Będzie ją reprezentowad najnowsze kino szwedzkie i retrospektywa słynnego, a zupełnie nieznanego w Polsce klasyka Jana Troella (m.in.: dwuczęściowa saga filmowa Emigranci i Osadnicy), twórcy totalnego – reżysera, scenarzysty, autora zdjęd i montażysty. Uzupełnieniem tej sekcji będą wydarzenia specjalne związane z innym szwedzkim mistrzem – Ingmarem Bergmanem. W czasie festiwalu będzie pokazana wystawa zdjęć Bengta Wanseliusa pokazująca słynnego reżysera na przestrzeni lat, przegląd filmów dokumentalnych o Bergmanie oraz specjalny pokaz jego legendarnego ostatniego dzieła Sarabandy. Drugim narodowym odkryciem festiwalu będzie kino kanadyjskie, zobaczyć będzie można kilkanaście najnowszych, zrealizowanych po 2000 roku produkcji z tego kraju. Swoją retrospektywę będzie miał znany kanadyjski ekscentryk i surrealista Guy Maddin.
Widzowie będą mogli zobaczyć ułożony przez węgierskich krytyków filmowych program, pokazujący osiągnięcia węgierskiej nowej fali z kooca lat 60. i początku 70., w tym mini-retrospektywę Miklósa Jancsó. Odbędzie się także retrospektywa jednego z najczęściej nagradzanych na świecie reżyserów autorskiego kina, kontrowersyjnego Tsai Ming-Lianga z Tajwanu. Rozpięty pomiędzy przestrzenią a czasem, melancholią ducha a zmysłowością ciała, Ming-Liang tworzy niejednoznaczne opowieści o samotności w zatłoczonych, azjatyckich metropoliach. We Wrocławiu będzie można zobaczyd filmy nowojorskiej eksperymentatorki, ręcznie malującej swoje filmy – Jennifer Reeves. W ramach retrospektywy reżyserki, oprócz zestawu krótkometrażówek, obejrzeć będzie można jej pełnometrażowy debiut The Time We Killed, który zdobył uznanie publiczności 4.ENH oraz najnowszy projekt When It Was Blue do którego muzykę na żywo wykonają muzycy: Skuli Sverisson i Anthony Burr.
Bohaterami tegorocznych polskich retrospektyw będą: mentor wielu pokoleń młodych filmowców, klasyk Krzysztof Zanussi oraz wynalazca unikalnej nastrojowej techniki animacji, twórca głęboko egzystencjalnych, inspirowanych europejską literaturą animacji – Piotr Dumała. Już po raz trzeci, codziennie o godz. 22.00 odbędą się pokazy na wrocławskim rynku dające możliwość obcowania z dobrym kinem w malowniczej scenerii miasta nie tylko uczestnikom festiwalu, ale również mieszkańcom Wrocławia. Do Wrocławia przyjedzie ponad 450 reżyserów filmowych, aktorów, producentów i dystrybutorów filmowych z Polski i z zagranicy (wśród nich bohaterowie retrospektyw: Guy Maddin, Jan Troell, Tsai Ming-Liang, Krzysztof Zanussi i Piotr Dumała). Projekcjom będą towarzyszyły spotkania z reżyserami, krytykami, artystami, instalacje i wystawy oraz wydawnictwa książkowe (w tym roku zostanie wydanych 9 książek).
Filmy nieme z muzyką na żywo
24 lipca, godzina 19.00, Opera Wrocławska: film Guya Maddina Piętno na umyśle (Kanada, 2006) zostanie pokazany z dźwiękami tworzonymi na żywo przez amerykańskich imitatorów dźwięków (foley artists), narratorką (w tej roli Gosia Dobrowolska) i kilkunastoosobową orkiestrą.
29 lipca, godzina 22.00, Rynek we Wrocławiu. Pokaz specjalny Filmoteki Narodowej w stulecie polskiego kina: Film Ryszarda Ordyoskiego Mogiła nieznanego żołnierza (1927), który jest najstarszym pełnometrażowym w pełni zachowanym zabytkiem polskiej kinematografii. Film zostanie pokazany z muzyką na żywo wykonywaną przez 17-osobową orkiestrę kameralną pod dyrekcją kompozytora Rafała Rozmusa.
30 lipca, godzina 19.00, Opera Wrocławska. Brytyjski kompozytor i multiinstrumentalista – Geoff Smith zagra na cymbałach młotkowych do najstarszej w historii kina pełnometrażowej (zachowanej) animacji Przygody księcia Achmeda (Niemcy, 1926) w reżyserii Lotte Reiniger.
1 sierpnia 2009 (sobota), godzina 19.00, Opera Wrocławska. Projekcji filmu Skarb rodu Arne (Szwecja, 1919) Mauritza Stillera będzie towarzyszyć muzyka skomponowana przez Leszka Możdżera w wykonaniu polsko – szwedzkiego Trio Leszka Możdżera.
Klub festiwalowy po raz drugi zagości w Arsenale. W zeszłym roku zarówno wybór miejsca koncertów, jak i artystów spotkał się z bardzo dobrym przyjęciem festiwalowej publiczności. W tym roku w ciągu 11 dni wystąpi aż 25 zespołów albo specjalnie na festiwal stworzonych projektów. Klub festiwalowy zdominują artyści z krajów, będących bohaterami filmowych retrospektyw – Kanady, Szwecji i Węgier. Będzie to niepowtarzalna okazja usłyszenia (w wielu przypadkach po raz pierwszy w Polsce) czołowych kanadyjskich DJ-ów, liderów szwedzkiej muzyki eksperymentalnej, czy zaskakujących w swej oryginalności Węgrów. Będzie można także posłuchać reprezentantów amerykańskiej i angielskiej niezależnej sceny muzycznej. Jak zapewnia Kostas Georgakopulos – odpowiedzialny za program klubu – artyści zaproponują bardzo różne brzmienia: od tanecznych, elektronicznych, do rockowych i akustycznych.
Do najciekawszych muzyków występujących na tegoroczny festiwalu będą: Venetian Snares, kanadyjski artysta tworzący muzykę elektroniczną w jednej z najbardziej ekstremalnych postaci. I’m from Barcelona to 20-osobowy indiepopowy projekt szwedzki. W lipcu po raz pierwszy zawitają do Polski. Junior Boys – to słynny kanadyjski duet. Dzięki znakomitym, inteligentnym, a zarazem przebojowym kompozycjom, dorobili się statusu być może najważniejszej electropopowej grupy ostatnich lat. Lydia Lunch to jedna z najbardziej wpływowych postaci niezależnej amerykaoskiej sceny muzycznej. Nie tylko tworzy muzykę, ale również pisze, fotografuje, występuje w awangardowych filmach. Po raz pierwszy wystąpi w Polsce znakomity brytyjski artysta Mark Stewart and the Mafia. Niemiecki kolektyw Jazzanova gra świeżą i nieprzewidywalną muzykę, która jest mieszanką elektronicznych brzmień i klasycznych dźwięków. Oryginalne brzmienie szybko pozwoliło im zdobyć uznanie poza granicami Niemiec. Na festiwalu zagrają w pełnym, koncertowym zestawieniu – w składzie zespołu znalazła się m.in. kultowa wokalistka Clara Hill.
Specjalnie na czas festiwalu, pod hasłem Filmoopieka dziecięca czyli rodzice w kinie, a dzieci na planie bajkowym, zostanie otwarte przedszkole dla dzieci rodziców-kinomanów w Bajkowym biurze podróży przy ulicy Kiełbaśniczej 6 we Wrocławiu. Dzieci w wieku od 3 – 10 lat będą mogły przebywad w nim od 24 lipca do 2 sierpnia w godz. 9 – 21 pod okiem doświadczonych animatorów. Liczba miejsc jest ograniczona i wymagane są wcześniejsze zapisy dzieci.
