Literackie i autobiograficzne teksty poświęcone drugiemu pokoleniu ocalałych z Zagłady przyczyniły się do utrwalenia pewnego modelu pisania o przeszłości przez potomków ocalałych. Są to teksty wypełniające imperatyw uzupełnienia luk w wiedzy o przeszłości i (lub) manifestowania własnych przeżyć, na których ekspresję brakowało nieraz miejsca w relacji z rodzicami. Jednak niewiele mówiło się do tej pory o filmowej rejestracji doświadczenia drugopokoleniowego, a krytyczne teksty skupiały się zazwyczaj na tradycyjnych filmach o łatwej do wyodrębnienia strukturze narracyjnej.
Abraham Ravett zrealizował serie filmów dokumentalnych o losach rodziny w czasie Zagłady oraz jej spóźnionych echach. Filmy są owocem wieloletniej rejestracji, mimo iż czasami ukończone produkcje są relatywnie krótkie. Zamierzenie Ravetta polega na dosłownym i metaforycznym obnażeniu bolesnych odbić przeszłości – zarówno we własnym życiu, jak i w życiu swoich bliskich.
Obserwacja ocalałych dowodzi, ze pamięć o katastrofie, mimo że trwała i dotkliwa, nie jest odporna na działanie czasu. Co więcej, pamięć jest dostępna dla drugopokoleniowego dokumentalisty głównie przez narracje oraz artefakty, takie jak fotografie traktowane jako rekwizyty wyzwalające świadectwo. Z drugiej strony, Ravett nie waha się uzupełniać istniejących źródeł animacjami, kiedy przepływ wspomnień wymaga przekształcenia własnej historii w audiowizualny zapis.
Nacisk na rejestrację upływu czasu odzwierciedla eksperymentalne podejście do filmowania, lecz jest również formą negocjacji z przeszłością, oddalaniem się od niej, ale i poruszaniem wraz z nią. Cechą wyróżniającą filmy Ravetta jest nieufność wobec narracyjności. Nawet gdy najbliżej mu do oddania niezakłóconego, chronologicznego przepływu, narracja potyka się, jest niekompletna, niewystarczająca, pozostaje w konflikcie z tym, co usiłuje przekazać. Tym samym eksperymenty Ravetta podważają przedstawieniowe roszczenia narracji, dowodząc, że całościowa relacja narracyjna jest poza zasięgiem. Z drugiej strony, eksperymentalną fragmentację można uznać za zasadne przedstawienie przeżytego doświadczenia potraumatycznej dezorientacji ocalałych.
Eksperymentowanie pełni funkcje mimetyczną, gdyż Ravett próbuje oddać luki, nieadekwatną wiedzę o przeszłości, niedostatki autobiograficznego filmowania, rozziew pomiędzy własnym projektem i oporem rodziców. Poza tym omawiane filmy odzwierciedlają proces zdobywania wiedzy o tym, że przeniknięcie pragnienia Innego nie może się w pełni powieść, ponieważ wpisany jest w nie niedostatek. Pomimo zgody rodziców oraz ich współpracy pewne aspekty doświadczenia pozostają poza zasięgiem filmowca, częściowo ze względu na to, że rodzice unikali wyjaśnienia najbardziej bolesnych szczegółów swoich losów lub pomijali je. W znaczącym stopniu możliwość przekazywania doświadczenia traumatyzacji w medium wizualnym jest złudna, bez względu na wysiłek w nią włożony.
Chociaż trudno nazwać Ravetta więźniem rodzinnej historii, gdyż inne jego projekty filmowe powstały bez związku z rodzinną historią i Zagładą, czas poświęcony na dokumentowanie dynamiki rodzinnej jest bez wątpienia imponujący. Powtarzanie poszczególnych motywów to znak nieskończoności, której nie sposób domknąć. Z innej strony, filmy Ravetta to forma żałoby wywodząca się z przeświadczenia o nieuniknionym charakterze straty.
Tomasz Łysak fragmenty tekstu Eksperymentowanie i doznawanie straty. (Auto)biograficzne filmy eksperymentalne Abrahama Ravetta, Kwartalnik Filmowy, zima 2007, nr 60.
Abraham Ravett urodził się w 1947 roku w Wałbrzychu, w którym spędził pierwsze trzy lata życia. W 1950 roku wraz z rodziną wyemigrował do Izraela, a następnie, w roku 1955, do Stanów Zjednoczonych. Ukończył studia filmowe i fotografii artystycznej (B.F.A. Massachusetts College of Art; M.F.A. University of Syracuse). Od trzydziestu lat pracuje jako niezależny filmowiec. Jest laureatem stypendiów i grantów takich instytucji, jak m.in. The National Endowment for the Arts, The Artists Foundation Inc., The Massachusetts Council on the Arts and Humanities, The Japan Foundation, The Hoso Bunka Foundation, The John Simon Guggenheim Memorial Foundation czy The National Foundation for Jewish Culture. Jego filmy były prezentowane na prestiżowych festiwalach oraz w najważniejszych instytucjach artystycznych na całym świecie. Wykłada film i fotografię w Hampshire College, Amherst, Massachusetts.
Filmy prezentowane na wystawie: Half Sister, 1985 / Toncia, 1986 / The March, 1999 / Lunch with Fela, 2005 / The Visit, 2003 / And Then…, 2002 / Tziporah, 2007 / Trepches, 2009, premiera europejska / Non-Aryan, 2009, premiera europejska
Kurator: Piotr Krajewski
Współpraca: Agnieszka Kubicka-Dzieduszycka
Aranżacja wystawy: Zbigniew Kupisz
Wernisaż: czwartek, 15.10.2009, g. 18:00
Wystawa czynna do 8.11.2009
Eksperymentowanie i doznawanie straty
