Wystawa przygotowana przez Międzynarodowe Centrum Kultury w Krakowie we współpracy z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu jest prezentacją dzieł architektury, malarstwa, rzeźby, grafiki i rzemiosła artystycznego twórców związanych z mecenatem znanych koneserów sztuki na terenie Czech i Moraw przełomu XIX i XX wieku.
Motywem przewodnim wystawy stała się idea słynnego konkursu architektonicznego Dom dla miłośnika sztuki ogłoszonego przez wydawcę Alexandra Kocha w roku 1900 na łamach niemieckiego magazynu poświęconego sztuce wystroju wnętrz. Konkurs, który skupił uwagę najwybitniejszych wówczas architektów stał się symbolem epoki – nowego pojmowania piękna, syntezy sztuk, odrodzenia rzemiosła pod wpływem ruchu Arts & Crafts.
Na wystawę składają się prace artystów czeskich związanych z Paryżem m.in. obrazy, grafiki, rysunki Alfonsa Muchy, Františka Kupki, Ludka Marolda, Vojtěcha Preissiga i rzeźby Jozefa Mařatki. Nie zabraknie najwybitniejszych artystów czeskiej secesji: Antonína Hudečka, Stanislava Sucharda, Ota Bubeníčka i Josefa Váchala. Osobne miejsce poświęcono architektonicznej twórczości Dušana Samo Jurkoviča – z pochodzenia Słowaka, który w 1902 roku poproszony został o projekt przebudowy w starosłowiańskim duchu morawskiego uzdrowiska Luhačovice. Z kolei modele willi Primavesich w Ołomuńcu i Koutach, litografie Egona Schielego i Gustava Klimta, rzeźby Antona Hanaka, użytkowe drobiazgi projektu Josefa Hoffmanna i Kolomana Mosera przypomną o ścisłych związkach Moraw z Wiedniem i artystami Wiener Werkstätte.
Do ekspozycji włączono barwne drzeworyty japońskie (ze zbiorów Muzeum Sztuki w Ołomuńcu) – ważne źródło inspiracji dla secesyjnych artystów. W dziale poświęconym sztuce czeskiego ekspresjonizmu i kubizmu zobaczyć można obrazy Emila Filli, Antoniego Procházki, Bohumila Kubišty, rzeźby Ottona Gutfreunda oraz kubistyczne meble projektu Pavla Janaka i Josefa Gočara. Wśród mebli nie zabraknie słynnych thonetów – giętych mebli, krzeseł, foteli bujanych wyprodukowanych w morawskich fabrykach Thoneta w Koryčanach i Bystřicach, a także mebli zaprojektowanych przez Ottona Wagnera, Josefa Hoffmana i Adolfa Loosa. Ekspozycję zamknie prezentacja funkcjonalizmu – architektonicznych modeli domów zaprojektowanych przez Lubomíra Šlapete i willi Tugendhata w Brnie projektu Miesa van der Rohe oraz zestaw mebli Marcela Breuera i Jindřicha Halabali.
W sumie na wystawie pokazywanych jest ponad 300 eksponatów. Prezentację wzbogacono o bogaty program wydarzeń towarzyszących, w tym wykłady i seminaria oraz dzień otwarty dla publiczności, a także warsztaty dla dzieci i lekcje seminaryjne dla młodzieży. Ekspozycji towarzyszy bogato ilustrowany album w wersji polsko-angielskiej.
O przesłaniu, jakie niesie ta wystawa tak pisze prof. Jacek Purchla, dyrektor MCK we wstępie do albumu:
Podjęta przez Międzynarodowe Centrum Kultury współpraca z naszymi przyjaciółmi z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu i jej owoc w postaci wystawy Kultura artystyczna Czech i Moraw 1870–1930 mają na celu otworzyć przed polską publicznością nową perspektywę na wkład naszych najbliższych sąsiadów w kulturę artystyczną XX wieku, a także pobudzić do szerszej refleksji nad kulturowym wymiarem Europy Środkowej.
Zmysłowa dekadencja fin de siecle’u i kolejne prowokacje awangardy artystycznej początku XX wieku instynktownie kojarzą nam się przede wszystkim z atmosferą wielkich metropolii epoki: Paryżem, Wiedniem czy Berlinem. Ten stereotyp pozbawia nas często właściwej perspektywy na policentryczność, bogactwo i różnorodność geografii artystycznej ówczesnej Europy. Uwaga ta dotyczy także nas samych i naszego najbliższego sąsiedztwa. Szczególnym przykładem tego zjawiska może być choćby krzycząca nieobecność awangardy czeskiej przełomu XIX i XX wieku w polskich kolekcjach, muzeach i wydawnictwach książkowych – w naszej pamięci zbiorowej! To nie tylko dowód na wielki deficyt dialogu z naszymi sąsiadami, ale też istotna luka w naszej wiedzy o kulturze europejskiej ostatniego stulecia.
Program wydarzeń towarzyszących:
18 lutego 2010, godz. 17.00 / Natura ojczysta i uniwersalna: przemiany czeskiej krajinomalby od romantyzmu po modernizm. Wykład Michała Burdzińskiego w cyklu Czeskie czwartki.
21 lutego 2010, godz. 10.00-18.00 / Dzień otwarty w Galerii MCK
Możliwość zwiedzenia wystawy z przewodnikiem
Warsztaty plastyczne dla dzieci
Spotkanie z Leszkiem Mazanem pt. Polska – Praga czyli dlaczego Matejko lubił knedle
Koncert Kwartetu Smyczkowego Filharmoników Krakowskich (w repertuarze: Bedrich Smetana)
Degustacja potraw kuchni czeskiej (Restauracja Česká Chodba)
Wstęp wolny
25 lutego 2010 / W stronę nowoczesności: historyzm, secesja, kubizm. Wykład Heleny Postawki w cyklu Czeskie czwartki.
4 marca 2010 / Kim był Jan Patočka? Wykład prof. Jacka Balucha
11 marca 2010 / Piękno uduchowione, a może piękna cielesność? – Transparencje tendencji artystycznych czeskiego fin de siècle’u. Wykład Michała Burdzińskiego w cyklu Czeskie czwartki.
25 marca 2010 / Kubizmu wadzenie się z czasoprzestrzenią: chwytanie naraz wszystkiego po czesku. Wykład Michała Burdzińskiego w cyklu Czeskie czwartki.
8 kwietnia 2010 / Na dwóch biegunach funkcjonalizmu: Willa Tugendhat i architektura Zlinu. Wykład Heleny Postawki w cyklu Czeskie czwartki.
11 kwietnia 2010 / W Ołomuńcu na Fischplatzu – Dzień czesko-morawski w MCK
Oprowadzanie po wystawie przez kuratorów z Muzeum Sztuki w Ołomuńcu
Warsztaty plastyczne dla dzieci
Wykład Davida Vody Ekspresjonizm a czeski kubizm
Degustacja potraw (Restauracja Česká Chodba)
Promocja turystyczna Czech
Pokaz filmu Rok diabła, reż. Petr Zelenka (słowo wstępne: Magdalena Link-Lenczowska)
Wstęp wolny
15 kwietnia 2010 / Przymknięte oczy, uchylone drzwi snów: wizje surrealistów czeskich między Paryżem a Pragą. Wykład Michała Burdzińskiego w cyklu Czeskie czwartki.
Spotkania dla Seniorów (kwiecień 2010)
Na salonach – cykl trzech spotkań prezentujących ciekawe zagadnienia związane ze sztuką XIX i XX wieku.
Wykłady prowadzone przez absolwentów Historii Sztuki UJ i PAT odbywają się w wygodnych salach krakowskiego Międzynarodowego Centrum Kultury przy Rynku Głównym. Każdy wykład poprzedzony jest zwiedzaniem wystawy Dom Miłośnika Sztuki. Kultura artystyczna Czech i Moraw 1870-1939.
Tematy przewodnie spotkań:
1. W saloniku u Państwa Primavesich. W kręgu secesji wiedeńskiej.
2. Na kozińcu pod Jedlami – u państwa Pawlikowskich. Sztuka w poszukiwaniu stylu narodowego.
3. Z wizytą u Tugendhatów. Funkcjonalizm i awangardowe trendy w sztuce międzywojennej.
W kwietniu także spotkanie z Mariuszem Szczyglem, dziennikarzem, publicystą, autorem książki Gottland.
Dom miłośnika sztuki.
Kultura artystyczna Czech i Moraw w latach 1870-1930
2 lutego – 25 kwietnia 2010
kuratorzy wystawy: Anežka Šimková, dr Monika Rydiger
Galeria Międzynarodowego Centrum Kultury
Rynek Główny 25, Kraków
