XII Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego

Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego to jedno z największych cyklicznych wydarzeń ukazujących i promujących bogactwo kulturowe Małopolski, okazja, aby zobaczyć z bliska mało znane i często na co dzień niedostępne zabytki. Podczas dwóch majowych dni można nieodpłatnie zwiedzić kilkanaście obiektów, korzystając ze specjalnie na tę okazję przygotowanych przewodników, a także poznawać przeszłość i tradycje regionu, uczestnicząc w licznych imprezach towarzyszących.

W tym roku w ramach Dni Dziedzictwa, przypadających na weekend 15-16 maja, będzie można zwiedzić 12 miejsc znajdujących się w czterech rejonach Małopolski (Kraków, północny wschód i zachód regionu oraz Spisz). Każdy z udostępnionych zabytków będzie przedstawiony w kontekście wybranego tematu przewodniego, który zostanie rozwinięty w przewodnikach oraz w programie Dni.

Wśród tematów znalazły się m.in.: oblicza renesansu w Polsce (dwór w Jakubowicach), codzienne i odświętne życie osady górniczej (osiedle domów górniczych – Stara Kolonia w Brzeszczach), wielokulturowość Spiszu (trasa spiska). W programie towarzyszącym zwiedzaniu zaplanowano warsztaty, ścieżki tematyczne, wystawy, wykłady, gawędy itp.

Program

Trasa krakowska

• Dom Józefa Mehoffera – Oddział Muzeum Narodowego w Krakowie (ul. Krupnicza 26)
  Fryburskie dzieło Józefa Mehoffera

Z okazji Dni Dziedzictwa został przygotowany specjalny program, którego tematem jest jedno z największych dzieł Mehoffera – projekt zrealizowanego cyklu witraży do katedry we Fryburgu. W ramach wydarzenia odbędą się m.in.: pokaz szkiców do witraży oraz warsztaty dla dzieci i ich opiekunów, które będą dotyczyć tajników techniki witrażu (konieczna rezerwacja*). Można będzie odpocząć w ogrodzie, który również stanowi część ekspozycji. Jego rekonstrukcja została wykonana na podstawie obrazów J. Mehoffera i zdjęć.

Godziny zwiedzania indywidualnego: sobota 10.00-18.00, niedziela 10.00-16.00
Godziny zwiedzania z przewodnikiem: sobota 11.00, 13.00, 15.00, 17.00, niedziela 11.00, 13.00, 15.00

• Kościół pw. św. Marcina (ul. Grodzka 58)
  Ewangelicka sztuka i sacrum

W kościele św. Marcina, zbudowanym w 1. połowie XVII w. według projektu Giovanniego Trevano – wybitnego przedstawiciela wczesnego baroku rzymskiego i nadwornego architekta króla Zygmunta III Wazy, odbędzie się spotkanie ze społecznością ewangelicką. Podczas spotkania organizatorzy przedstawią jej historię i  teraźniejszość, postarają się pokazać, jaką rolę odgrywają w Kościele ewangelickim sztuki piękne – jakie jest znaczenie obrazu i muzyki. Na zwiedzających czekają: gra miejska dla rodzin z dziećmi, warsztaty dla dzieci (konieczna rezerwacja*) oraz prezentacje multimedialne. Zostanie wygłoszony wykład dotyczący wybitnego XIV-wiecznego dzieła – krucyfiksu znajdującego się w kościele, oraz odbędą się koncerty muzyki klasycznej.

Godziny zwiedzania indywidualnego: sobota 10.00-18.00, niedziela 13.00-18.00
Godziny zwiedzania z przewodnikiem: sobota 10.00, 11.00, 13.00, 15.00, 16.00, niedziela 13.00, 15.00, 16.00

• Park im. Wojciecha Bednarskiego (Podgórze)
  Przestrzeń. (Re)kultywacja. (Re)kreacja

Zwiedzający park z przewodnikiem dowiedzą się jak wyjątkowa w swoim czasie była inicjatywa jego powstania. Jego założenie w XIX w. było jedną z pierwszych w naszej części Europy świadomą rekultywacją terenu poprzemysłowego. Dla dzieci zorganizowane zostaną zabawy nawiązujące do tych z czasów powstania parku. Uczestnicy będą mogli zwiedzić wybrane miejsca w najbliższej okolicy parku: starą lodownię miejską oraz tzw. kamieniołom czyli podziemia plebanii kościoła św. Józefa. Spacerując alejkami Parku Bednarskiego można będzie realizować główny cel jego powstania – rekreację.

Trasa północno-wschodnia

• Kościół pw. św. Małgorzaty Dziewicy i Męczennicy w Raciborowicach
  Długosz – fundacja 1476

Wszyscy znają Jana Długosza jako kronikarza, ale był on także fundatorem kościołów, domów dla kolegiów kapłańskich oraz budynków akademickich. W Raciborowicach będzie można zwiedzać unikalny kościół gotycki pw. św. Małgorzaty i poznać historię fundacji Jana Długosza, dzięki którym powstał ten zabytek. W bogatym wnętrzu będzie też można m.in. wysłuchać koncertu muzyki klasycznej w wykonaniu orkiestry Wieniawa z Raciborowic. Dla dzieci zostaną zorganizowane warsztaty plastyczne i zabytkoznawcze (konieczna rezerwacja*).

Godziny zwiedzania indywidualnego: sobota 10.00-17.00, niedziela 12.00-16.30
Godziny zwiedzania z przewodnikiem: sobota 10.00, 12.30, 14.00, 16.00, niedziela 12.00, 14.00, 16.00

• Murowany dwór w Goszycach
  Wielka historia w małym dworze

Słynna siódemka Beliny-Prażmowskiego, marszałek Józef Piłsudski, Juliusz Osterwa – twórca teatru Reduta, Kazimierz Wyka – historyk literatury i krytyk, Czesław Miłosz, Jan Józef Szczepański, Stefan Szuman, Mieczysław Choynowski, to tylko niektóre z wybitnych osobowości, które wpisały się w losy dworu w Goszycach. To miejsce nazywa Czesław Miłosz Nawłocią z Przedwiośnia. Na zwiedzających czekają w Goszycach barwne opowieści o gościach i mieszkańcach dworu, do których należeli m.in. Anna i Jerzy Turowiczowie. Dla najmłodszych uczestników przygotowano warsztaty architektoniczne, podczas których będzie się można np. dowiedzieć, czym się różni dwór od pałacu.

Godziny zwiedzania dworu z przewodnikiem: sobota i niedziela 10.00, 11.00, 12.00, 13.00, 15.00, 16.00, 17.00
Spacer po Goszycach z przewodnikiem: sobota i niedziela 11.30, 14.30

• Dwór w Jakubowicach
  Renesans – opowieści przy kominku

W Jakubowicach można zwiedzić renesansowy dwór, którego obecni właściciele, oprowadzając po jego wnętrzach, opowiedzą również o historii i dziejach kolejnych gospodarzy. Dwór jest jednym z nielicznych zachowanych renesansowych budowli tego typu. Wśród oryginalnych elementów wykończenia podziwiać można m.in. dekoracyjne obramienia prostokątnych okien oraz kominek o bogatej dekoracji motywów geometrycznych oraz liści akantu.

Godziny zwiedzania z przewodnikiem: sobota i niedziela 10.00, 11.30, 13.00, 14.30, 16.00, 17.30

Trasa zachodnia

• Kościół i klasztor pw. Stygmatów św. Franciszka z Asyżu oo. Bernardynów w Alwerni
  Obraz i podobieństwo

Zwiedzanie XVII-wiecznego barokowego zespołu klasztornego w Alwerni, założonego na wzór La Verny we Włoszech – wzgórza, na którym uzyskał stygmaty św. Franciszek, skoncentruje się wokół cudownego obrazu Ecce Homo. Ten owiany legendą wizerunek jest punktem wyjścia do rozważań o kopiowaniu szczególnie czczonych obrazów sakralnych. W sobotni wieczór odbędzie się wykład z prezentacją multimedialną o. dr. Leonarda Hryniewskiego, dotyczący niezwykłego eksperymentu na temat… miłosierdzia. Z kolei niedzielne popołudnie urozmaici doroczna Majówki u Bernardynów – lokalny festyn z licznymi atrakcjami.

Godziny zwiedzania indywidualnego: sobota 10.00-15.00, 16.00-18.00, niedziela 12.30-15.00,16.00-17.00
Godziny zwiedzania zespołu klasztornego z przewodnikiem: sobota 11.00, 12.00, 14.00, 16.00, niedziela 9.30, 11.00, 16.00, 19.00

• Zabudowa zabytkowa rynku w Alwerni
  Rynek 1860

Punktem wyjścia dla opowieści o XIX-wiecznej Alwerni jest rok 1860, kiedy to na rynku miasteczka zbudowano kapliczkę. Przewodnikami po zabytkowej zabudowie rynku będą mieszkańcy Alwerni, a tym, którzy wolą zwiedzać samodzielnie – będą mogli wybrać questing. Jest to wędrówka nieoznakowanym szlakiem według specjalnych wskazań. Na końcu trasy na wędrowca czeka nagroda. Uczestnicy mogą obejrzeć wystawy na tę okazję przygotowane: dawnych widoków Alwerni (wystawa plenerowa na rynku) oraz lokalnych artystów (Rynek 3). Można również  zobaczyć stałą wystawę w Małopolskim Muzeum Pożarnictwa w Alwerni.

Godziny zwiedzania rynku z przewodnikami mieszkańcami: sobota i niedziela 11.00, 13.00, 15.00, 17.00

• Osiedle domów górniczych – Stara Kolonia w Brzeszczach
  Miejsca kobiet, miejsca mężczyzn

Komu podobał się Czarny ogród Małgorzaty Szejnert, powinien się wybrać do Brzeszcz. Będzie można przyjrzeć się codziennemu życiu górniczego osiedla, a zwłaszcza tradycyjnym rolom kobiecym i męskim. Przewodnikami po Starej Kolonii powstałej na początku ubiegłego wieku będą mieszkańcy Brzeszcz, a jako trasę zwiedzania indywidualnego można wybrać szlak fanaberii, czyli wędrówkę tropem zainteresowań mieszkańców osiedla. Do zobaczenia będzie kolekcja kufli, domowy ogródek oraz wystawa rękodzieła brzeszczanek. Przed południem, w sobotę i w niedzielę, będzie okazja odwiedzenia cechowni kopalni Brzeszcze-Silesia, a w sobotę wieczorem odbędzie się Babska biesiada – szczególny rodzaj kobiecego świętowania, wyjątkowo tego dnia dostępnego dla mężczyzn.

Godziny zwiedzania Starej Koloni z przewodnikami mieszkańcami: sobota i niedziela 11.00, 14.00, 16.00, 17.00
Godziny zwiedzania Cechowni KWK Brzeszcze-Silesia z przewodnikiem: sobota i niedziela 10.00-12.00 (co pół godziny)

Trasa spiska

• Zabudowa wsi Nowa Biała wraz z rezerwatem Przełom Białki
  Kanafaska i kartonka – jak to się nosi

W Nowej Białej analizę spiskiego stroju ludowego pokaże wielkokulturowość Spiszu. Łączy on elementy ubioru różnych grup etnicznych, które zamieszkiwały ten region – Słowaków, Polaków, Węgrów, Niemców i Rusinów. W okresie międzywojennym Nowa Biała była ośrodkiem wytwarzania strojów spiskich. W czasie Dni Dziedzictwa charakterystyczny ubiór będzie można podziwiać podczas prezentacji oraz występu zespołu regionalnego. Miłośnicy przyrody tatrzańskiej będą mogli udać się na spacer do rezerwatu Przełom Białki.

Godziny zwiedzania indywidualnego kościoła pw. św. Katarzyny Aleksandryjskiej: sobota 11.00-18.00, niedziela 12.30-14.00 i 16.00-18.00
Godziny zwiedzania indywidualnego izby regionalnej: sobota i niedziela 13.00-17.00
Godziny zwiedzania z przewodnikiem zabudowy wsi: sobota i niedziela 11.00, 14.00, 17.00
Godziny zwiedzania z przewodnikiem rezerwatu Przełom Białki: sobota i niedziela 10.00, 12.00, 14.00, 16.00

• Kościół pw. św. Elżbiety Węgierskiej w Trybszu
  Góry jak malowane

Jednym z ciekawszych fragmentów XVII-wiecznej polichromii w zabytkowym kościele w Trybszu jest panorama Tatr. Stanowi ona tło Sądu Ostatecznego. To jedna z najstarszych panoram tatrzańskich. Góry zawsze były dla mieszkańców Spiszu tym, czym dla ludzi chleb powszedni: elementem codziennym, zwykłym, koniecznym do życia, a jednocześnie szanowanym, umiłowanym. To dlatego anonimowy twórca polichromii umieścił je w sferze Sacrum, jako tło unikatowej, bo spiskiej Biblii Pauperum.

Godziny zwiedzania indywidualnego: sobota i niedziela 10.00-18.00
Godziny zwiedzania z przewodnikiem: sobota i niedziela 12.00, 14.00, 16.00

• Kościół pw. św. św. Piotra i Pawła w Łapszach Wyżnych
  Spiskie godanie

W Łapszach Wyżnych uczestnicy usłyszą o odrębności i wielokulturowości Spiszu w kontekście gwary spiskiej. Spisz to niewielki rejon, w którym na przestrzeni wieków – jak w soczewce – skupiały się wpływy wielu kultur. Obecnie jest on podzielony granicą polsko-słowacką. Podczas wizyty w Łapszach uczestnicy będą mogli się dowiedzieć, jak historia tego regionu odcisnęła się na języku jego mieszkańców. Będzie można posłuchać specyficznej gwary spiskiej, zawierającej wpływy języków niemieckiego, węgierskiego i słowackiego. Ponadto uczestnicy poznają pochodzenie nazwy Spisz oraz nazwy innych miejscowości na polskim Spiszu. W zabytkowym wnętrzu łapszańskiego kościoła będzie można wysłuchać wykładów o rokoku na Spiszu a w niedzielne popołudnie zapraszamy na Łapszańską majówkę, podczas której zaprezentują się lokalne zespoły artystyczne.

Godziny zwiedzania indywidualnego: sobota 10.00-18.00, niedziela 10.00-11.30 i 13.00-18.00
Godziny zwiedzania z przewodnikiem: sobota 11.00, 13.00, 15.00, 17.00, niedziela 13.00, 15.00, 17.00