Czeski Sen – Świadomy Sen to międzynarodowy projekt przygotowywany przez Fundację Dominik Art Projects. Zadaniem projektu jest przybliżenie złożoności sztuki współczesnej oraz wielorakości wypowiedzi artystycznej czeskich twórców, dlatego na projekt składają się wystawy, pokazy wideo art’u, spotkania z artystami.
Projekt odbywa się w dwóch miastach – Łodzi i Warszawie. Wszystkie wydarzenia łączy jedno: sztuka czeska. Paradoksalnie, do tej pory w Polsce nie było prezentacji dokonań artystów zza naszej południowej granicy na tak szeroką skalę. Mimo bliskości geograficznej Polski i Czech dla większości osiągnięcia naszych sąsiadów na polu kulturalnym stanowią obszar terra incognita. Dlatego też projekt Czeski Sen – Świadomy Sen nie ogranicza się do prezentacji jednego pokolenia twórców, jednego kierunku w sztuce czeskiej, czy też jednej i słusznej jej interpretacji. Równolegle prezentowane będą dokonania klasyka, takiego jak Milan Grygar.
Ponadto bardzo cenionego artysty średniego pokolenia – Jiříego Davida, autora słynnego cyklu fotograficznego Hidden image (1990-1995), w którym zestawił ze sobą dwie lewe i dwie prawe połówki twarzy sławnych osób, takich jak Roman Polański, Miloš Forman, Francis Coppola. Przedstawiona została twórczość Jiříego Kovandy, którego prace m.in. znajdują się na stałej ekspozycji w Tate Modern w Londynie, a obecnie trwa jego indywidualna wystawa w wiedeńskiej Secesji; jak również przedstawicieli najmłodszej generacji, m.in. Kateřiny Šedá, Evy Koťátkovej. Ta wielość osobowości artystycznych wymaga różnych środków ich prezentacji, dlatego prezentacje te będą miały formę nie tylko tradycyjnych wystaw, zamkniętych galeryjnym white cube.
Tytuł projektu nawiązuje do terminu psychologicznego świadomy sen (ang. Lucid Dream, inaczej: sen jasny, sen przejrzysty, sen wiedzy) określający sen, w którym śniący zdaje sobie sprawę, że śni i tym samym może w sposób świadomy wpływać na jego treść. Równocześnie tytuł odnosi się do sytuacji artystów czeskich w latach 70-tych i 80-tych, świadomy sen o wolności sztuki, możliwości jej prezentacji, przeżywa niewątpliwie każdy artysta, którego działania są hamowane przez system polityczny. Taki sen był na pewno udziałem artystów czeskich, biorąc pod uwagę sytuację, jaka miała miejsce w latach 70-tych w Czechach. Jednak punktem wyjścia dla wydarzeń w ramach Czeskiego snu jest nie tylko wymiana idei, ale przede wszystkim fakt, że nasz kraj pozwolił wielu artystom zza naszej południowej granicy na prezentację swojej sztuki, tym samym spełniając ich czeski sen o jej wolności.
Oficjalne otwarcie projektu zostało poprzedzone dwoma wydarzeniami towarzyszącymi – spotkaniem z Jiří Davidem i Jiří Kovandą (piątek, 21 maja 2010, godz. 11.00, Akademia Sztuk Pięknych, Warszawa) oraz pokazem prac video Jiříego Davida (czwartek, 24 czerwca 2010, godz. 19.00, Akademia Sztuk Pięknych, Warszawa).
Inauguracją projektu była wystawa EXHIBITION IS (no)T… (wernisaż: piątek, 25 czerwca 2010, godz. 18.00; wystawa: 26.06. – 31.07.2010), która jest tak naprawdę wielką niewiadomą. Poprzedzą ją tygodniowe warsztaty poprowadzone przez Jiříego Davida i Jiříego Kovandę ze studentami Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Kolejnym krokiem, już po zakończeniu warsztatów, będzie wybór prac studentów, które zostaną zaprezentowane na wystawie. Wtedy też (być może) wyłoni się cały obraz tego wydarzenia.
Natomiast na wystawie Milana Grygara Drawings and sound – nestora czeskiej awangardy zaliczanego do panteonu kultury środkowoeuropejskiej – w Galerii Foksal w Warszawie (wernisaż: wtorek, 29 czerwca 2010, godz. 18.00; wystawa: 30.06. – 20.08.2010) zostanie zaprezentowana dokumentacja z jego performance’u w Muzeum Sztuki w Łodzi – w roku 1974. Główny nacisk kurator Martin Dostal położył na ukazaniu dokonań Grygara z lat 60-tych i 70-tych, kiedy to powstawały jego pionierskie projekty umiejscowione na styku sztuk wizualnych i muzyki. Równie świadomy jest także wybór tej przestrzeni wystawienniczej na prezentację prac klasyka czeskiej sztuki XX wieku, której historia i zasługi dla kultury polskiej obrosły już legendą.
Obraz najmłodszej generacji na scenie czeskiej przybliży wystawa Ears like Loops w łódzkiej ZONA Sztuki Aktualnej (wernisaż: piątek, 2 lipca 2010, godz. 19.00; wystawa: 03.07. – 20.08.2010), na której swoje prace zaprezentują: Petra Herotová, Eva Koťátková, Markéta Othová, Pavel Sterec, Kateřina Šedá, Jan Šerých, Jiří Thýn. Sama koncepcja pokazu odnosi się do naukowych i logicznych odniesień w twórczości Czechów. Przytaczając słowa kuratorki Edith Jeřabkovej, artyści próbują definiować sens rzeczywistości poprzez wykorzystanie matematycznych metod, takich jak: mnożenia, redukcji, diagramy Venna, tablice matematyczne. Jednak sięganie do tych sposobów organizacji rzeczywistości ma przede wszystkim na celu próby uchwycenia rzeczywistości z wykorzystaniem metod naukowych i zmniejszenie roli starych hierarchii i systemów, i zastąpienia ich nową wizją nieliniowych i innych pionowych struktur współczesnej percepcji.
Integralną i równie ważną częścią Czeskiego Snu – Świadomego Snu są również dwa wieczory video art’u Acts of Timelss, na których zaprezentowane zostaną projekty video grupy RAFANI, Ondreja Brody, Marka Ther, Evy Koťátkova, a które odbędą się w Warszawie (środa, 30 czerwca 2010, godz. 19.00, Akademia Sztuk Pięknych) i Łodzi (czwartek, 1 lipca 2010, godz. 20.00, ZONA Sztuki Aktualnej). Wybrane przez kuratorów prace będą ukazywać tytułowy acts of timeless oraz demokratyzację sztuki video w Czechach, która tak naprawdę pojawia się dopiero pod koniec lat 80-tych. Za koncepcją pokazu oraz wyborem prac stoją dwie osoby: Marek Meduna oraz David Kořinek.
JIŘÍ DAVID (ur. 1956) – wybitny artysta multidyscyplinarny tworzący obrazy, fotografie, instalacje oraz wideo. Najbardziej znany na czeskiej i międzynarodowej scenie jako autor cykli fotograficznych, takich jak My Hostage, Hidden Image, No Compassion. Założyciel i członek grupy Tvrdohlavi (Twardogłowi 1987-1991), której przypisuje się zasługi na rzecz przyswajania elementów postmodernistycznych przez sztukę czeską. Brał udział w licznych wystawach indywidualnych i grupowych, m.in. Aspect / Positions. 50 years of art in Central Europe 1949 –1999, która była prezentowana w tak znaczących instytucjach, jak MUMOK w Wiedniu, Ludwig Museum w Budapeszcie, Fundació Joan Miró w Barcelonie (1999). Jego prace były także prezentowane w czasie Biennale w Wenecji (1995). Natomiast w zeszłym roku miały miejsce jego dwie wystawy retrospektywne w Galerii Miejskiej w Pradze oraz w Morawskiej Galerii w Brnie.
JIŘÍ KOVANDA (ur. 1953) – debiutował w latach 70. Jego minimalistyczne akcje-interwencje, często niezauważalne przez otoczenie, działały na zasadzie długoterminowej. Jego działania określa się mianem minimalistycznej poezji, której nie brak romantycznego rysu. Od lat 90. tworzy także obiekty, instalacje, kolaże. W 2007 miała miejsce jego słynna akcja Kissing through Glass w Tate Modern w Londynie, gdzie znajdują się również na stałej ekspozycji jego prace. Jego twórczość prezentowana była m.in. na Dokumenta w Kassel, natomiast w kwietniu tego roku została otwarta jego indywidualna wystawa w Secesji w Wiedniu.
