Projekt Apogeum – Nowa ekspresja 1987 prezentuje ponad 65 prac 28 najwybitniejszych twórców Nowej ekspresji, prac nadzwyczajnych i klasycznych dla tego kierunku, lecz także niezwykle istotnych dla dalszego rozwoju poszczególnych artystów. To tymczasowe Muzeum Nowej ekspresji – poddane próbie czasu i żywotności.
Zjawisko nazwane Nową ekspresją rozwijało się w Polsce od początku lat 80. XX wieku, w okresie narodzin Solidarności (1980-81) i stanu wojennego (1981-83), osiągnęło największy wzrost ok. 1986-87 r. i do 1989 r. właściwie się wypaliło. Pod względem formalnym było równorzędnym i równocześnie funkcjonującym odłamem transawangardy (określanej we Włoszech nazwą Arte cifra lub La Transavanguardia, w Niemczech Neue Wilde, we Francji Figuration libre, w USA New Image Painting etc.), świętującej w latach 80-tych sukcesy artystyczne i komercyjne na całym świecie.
Jednak polscy dzicy malarze nie mogli funkcjonować w obiegu międzynarodowym z powodu izolacji kraju w czasie stanu wojennego. Dodatkowo, w wyniku ogłoszonego przez artystów bojkotu państwowych sal wystawowych, dobrowolnie odcięli się od szerokiej publiczności krajowej. Szerzej pokazali swoje prace dopiero w połowie dekady, stąd częste oskarżenia o wtórność wobec tendencji zachodnich, wysuwane przez partyjnych publicystów.
W lecie 1986 r., w państwowej galerii BWA w nadmorskim Sopocie, doszło do pierwszej szerokiej manifestacji Nowej ekspresji w sztuce polskiej. Było to pewnego rodzaju podsumowanie działań artystów z pierwszej połowy lat 80-tych, jednak właściwie na wpół nieoficjalne, na uboczu wobec głównych ośrodków kulturalnych kraju. Dopiero rok później, w 1987 r., odbyły się najważniejsze wystawy odnoszące się do tej tendencji – głównie w Warszawie. W niezależnej przestrzeni d. Zakładów Norblina, z inicjatywy prywatnego marchanda, Andrzeja Bonarskiego, odbyła się wystawa Co słychać? oraz seria wystaw indywidualnych artystów Nowej ekspresji w innych wynajmowanych salach.
Pod koniec 1987 roku w Muzeum Narodowym otwarto wystawę Realizm radykalny. Abstrakcja konkretna, stanowiącą rodzaj podsumowania i nobilitującą cały nurt. W tym samym roku miały miejsce: II Biennale Sztuki Nowej w Zielonej Górze, zdominowane przez Nową ekspresję, oraz II Krajowe Biennale Młodych w kościołach Wrocławia, które wygrał Ryszard Woźniak. Na arenie międzynarodowej polscy dzicy również zaznaczyli swoją obecność – warszawska Gruppa wzięła udział w Künstlergruppen zeigen Gruppenkunstwerke w ramach Documenta 8 w Kassel.
Oprócz prac historycznych, powstałych najczęściej w 1987 r., na wystawie w toruńskim Centrum Sztuki znalazło się kilka prac wcześniejszych (najstarsze są obrazy Jarosława Modzelewskiego z 1980 r., pochodzące z kolekcji CSW w Toruniu) oraz dzieło zrealizowane specjalnie z okazji Apogeum – instalacja Jacka Staniszewskiego, stylistycznie nawiązująca do ważnej pracy z 1987 r. Dread Objects, prezentowanej m. in. w Galerii d BWA w Sopocie i na wystawie Realizm radykalny. Abstrakcja konkretna.
Wystawie Apogeum towarzyszyć będą pokazy video artu oraz osobny program kinowy. Wernisaż uświetni koncert punkowego zespołu Jacka Staniszewskiego. W programie towarzyszącym Apogeum znajdzie się również specjalnie przygotowana wersja przedstawienia awangardowego Teatru Cinema z Michałowic, prowadzonego przez jednego z mistrzów Nowej ekspresji – Zbigniewa Szumskiego. Projekt Apogeum zakłada także publikację obszernego katalogu z zestawem tekstów krytycznych.
Apogeum – Nowa ekspresja 1987
29.10.2010 – 02.01.2011
artyści: Sylwester Ambroziak, Mirosław Bałka, Wojciech Ćwiertniewicz, Zbigniew Maciej Dowgiałło, Anna Gruszczyńska, Ryszard Grzyb, Marek Kamieński, Marek Kijewski, Leszek Knaflewski, Jerzy Kosałka, Zbigniew Libera, Eugeniusz Minciel, Jarosław Modzelewski, Zdzisław Nitka, Włodzimierz Pawlak, Sławomir Ratajski, Krzysztof Skarbek, Jacek Staniszewski, Zbigniew Szumski, Leon Tarasewicz, Wojciech Tracewski, Sławomir Witkowski, Ryszard Woźniak
kurator: Krzysztof Stanisławski
