Justine Frank 1900-1943 (1998–2005)
Ekspozycja prac malarskich i graficznych z towarzyszeniem filmów dokumentalnych i archiwaliów. Justine Frank (1900 – 1943) to stworzona przez Roee Rosena fikcyjna artystka z kręgu surrealizmu, belgijska Żydówka, rzekoma kochanka George’a Bataille’a. Po odrzuceniu przez mizoginistyczne bractwo surrealistów, Frank wyjeżdża w latach 30. do Palestyny. Nie odnajduje się w ruchu syjonistycznym, zmaga się ze swoją żydowską tożsamością i mesjanistycznymi wizjami; obrazoburcza, przesycona seksualnością i mistyką surrealistyczna twórczość Justine Frank nie znajduje akceptacji i popada w totalne zapomnienie.
Rosen stworzył kompletny dorobek malarski Justine Frank. Jest także autorem tekstów krytycznych na jej temat oraz powieściowej autobiografii erotycznej Frank pt. Sweet Sweat (Sternberg Press/Estra City, Berlin/Oslo, 2009). W towarzyszącym projektowi filmie wideo Dwie kobiety i mężczyzna, artysta kreuje kolejną postać kobiecą, przyjmując tożsamość Joanny Führer-Ha’sfari, fikcyjnej krytyczki kultury, badaczki twórczości Justine Frank i tłumaczki jej książki na język hebrajski. Telewizyjny wywiad z Ha’sfari służy nie tylko przybliżeniu widzom sztuki belgijskiej artystki, lecz również napiętnowaniu Roee Rosena, jego manipulacji i prób zawłaszczenia spuścizny Justine Frank.
Wyznania Roee Rosena (Confessions of Roee Rosen), 2007-2008
Projekt filmowy w formie ostatecznego wyznania-spowiedzi artysty. We wstępie do Wyznań Roee Rosen zapowiada swoją rychłą śmierć. Oświadcza, że stojąc nad grobem pragnie rozliczyć się ze swej kariery, pełen kłamstw, skandali i fałszywych tożsamości. Artysta podąża tropem wielkiej konfesyjnej tradycji, prowadzącym od św. Augustyna aż po amerykańską telewizję.
Głównym elementem Wyznań 60-minutowy film, w którym spowiedź Rosena przedstawiają trzy kobiety – pracujące w Izraelu nielegalne emigrantki z Bułgarii, Indii i Ghany. W kolejnych częściach filmu każda z kobiet przedstawia się jako Roee Rosen. Żadna z nich nie zna hebrajskiego, języka, w którym składają wyznanie artysty. Rosen symbolicznie opętuje bohaterki, traktuje jako medium swojej spowiedzi: aktorki uczą się tekstu fonetycznie, recytują wyznanie, które nie należy do nich i którego treści, nawiasem mówiąc bardzo bulwersujących, nie rozumieją.
Wyznania zorganizowane są na wzór produktu z rynku kinematograficznego. Pełnometrażowemu filmowi towarzyszą dodatki specjalne: montaż wyciętych sekwencji, teledysk z oryginalną muzyką do filmu, a także zapowiadający cały projekt trailer, wideo Confessions coming soon, w którym Rosen dokonuje kolejnego aktu opętania. Tym razem jego ofiarą pada Hillel, dziewięcioletni syn artysty. Chłopiec, przemawia po angielsku – w języku, którego nie rozumie – zapowiadając Wyznania jako kamień milowy w historii deprawacji i czystego zła.
4. Hilarious (2010)
Premiera filmu Hilarious odbyła się w Tate Modern w Londynie w 2010 roku. Hilarious jest inscenizacją tragedii w konwencji telewizyjnego programu rozrywkowego typu stand-up comedian show. Hilarious to eksperyment w dziedzinie dysfunkcyjnego humoru, badanie potencjału sytuacji, w której zmuszani jesteśmy do śmiechu, choć nie ma się z czego śmiać.
5. Obrazy pogrzebowe (The Funeral Paintings)
Pierwszy, drugi i trzeci pogrzeb Roee Rosena, pokazane z jego własnego punktu widzenia, po pochowaniu w przeźroczystej ziemi
2005, 2008, 2010
W 2006 r. Rosen namalował dyptyk przedstawiający jego własny pogrzeb, ukazany z punktu widzenia martwego artysty, pochowanego w przeźroczystej ziemi. Rosen zapowiedział, że będzie przedstawiać swoje kolejne pogrzeby co dwa lata. To chorobliwe i groteskowe prywatne biennale ma za każdym razem inną obsadę, odzwierciedlającą aktualne zainteresowania i stan ducha artysty. Na przykład, wśród żałobników na pogrzebie z 2006 r. widzimy stworzoną przez Rosena dysfunkcyjną superbohaterkę Zionę, podczas gdy na uroczystości z roku 2008 goszczą kobiece wcielenia artysty z projektu Wyznania. Pogrzeb z 2010 roku ma swój premierowy pokaz w Warszawie; nie zabrakło w nim motywów nawiązujących do polskiej przygody Roee Rosena.
ARTYSTA
Roee Rosen (ur. 1963, mieszka i pracuje w Tel Awiwie) jest malarzem, pisarzem, filmowcem i teoretykiem sztuki. W oczach międzynarodowych krytyków należy do najważniejszych artystów działających dziś w Izraelu.
Przełomem w karierze artysty była projekt Live and Die as Eva Braun, zaprezentowany w Muzeum Izraela w Jerozolimie w 1997 roku. Rosen skonstruował wizualno-literacki scenariusz, pozwalający widzowi wirtualnie wcielić się w tytułową Evę Braun, postać historyczną, kochankę Adolfa Hitlera i zobaczyć świat jej oczyma w berlińskim bunkrze w ostatnich dniach II Wojny Światowej. W tej pracy, podejmującej zasadniczy dla izraelskiej świadomości temat Holocaustu z karkołomnej, niemal niemożliwej do przyjęcia perspektywy, obecne są zasadnicze rysy strategii Rosena, malarza, muzyka, teoretyka, filmowca i pisarza, który w fascynujący sposób łączy w swoich przedsięwzięciach kreacje wizualne i literackie.
To wszechstronne podejście jest kontynuowane w Justine Frank i The Confessions of Roee Rosen – projektach, które, obok Evy Braun, należą do najważniejszych osiągnięć w twórczości artysty. W obydwu pracach obecne są kluczowe elementy sztuki Rosena: badanie intelektualnego potencjału transgresji i obrazoburczego gestu, manipulowanie pojęciem tożsamości, pytanie o możliwości tworzenia fikcyjnych osób, zacieranie granicy między świadomością widza, autora i przedstawionych postaci, akty wcielania się w Innego, który staje się medium parateatralnego performance, ale również ofiarą symbolicznego opętania.
Wystawa: do 3 lipca 2011 r.
Kurator: Stach Szabłowski
Centrum Sztuki Współczesnej Zamek Ujazdowski
ul. Jazdów 2
00-467 Warszawa
