Festiwal Literacki Czesława Miłosza to jedna z najważniejszych odsłon obchodów Roku Czesława Miłosza 2011 w Polsce. Najważniejsze wydarzenia Roku Miłosza organizowane są w Krakowie pod nazwą Miłosz Wyzwolony.
Projekt Miłosz wyzwolony – krakowskie obchody Roku Czesława Miłosza zaangażuje na potrzeby obchodów wiele przestrzeni publicznych Krakowa. Jenny Holzer – Miłoszowi, Ogród Zen, Tramwaje Liryczne, Camera Obscura i wreszcie projekt 4P – Pisarz|Poezja|Proza|Przestrzeń publiczna to realizacje, które mają stać się głośnymi wydarzeniami, komentowanymi w Polsce i Europie. Dodatkowo niekonwencjonalne działania promocyjne przeprowadzone wśród mieszkańców i turystów stworzą wrażenie wszechobecności tematów miłoszowskich w przestrzeni publicznej.
Jenny Holzer – Miłoszowi
Jenny Holzer jest zaliczana do najwybitniejszych artystek amerykańskich średniego pokolenia. Na początku swej drogi twórczej zajmowała się malarstwem abstrakcyjnym, do którego stopniowo zaczęła wprowadzać elementy tekstu. W drugiej połowie lat 70. całkowicie porzuciła właściwe dla malarstwa formy wyrazu, przyjmując słowo pisane za podstawowe medium swojej paraplastycznej wypowiedzi. Była laureatką Biennale w Wenecji w roku 1990. W połowie lat 70. uczyniła tekst podstawowym medium swej sztuki. Do najbardziej znanych realizacji Jenny Holzer należą wielkie projekty, łączące trwałe, klasyczne w wyrazie zapisy sentencji, wykute w powierzchni kamiennych ław, z ulotnymi ruchomymi napisami elektronicznymi, przebiegającymi po płaszczyźnie ścian.
Krakowską odsłoną pomysłów artystki będzie realizacja świetlna inspirowana i bezpośrednio wykorzystująca twórczość Czesława Miłosza w przestrzeni publicznej miasta. Wyczulenie na słowo jest niezwykle istotnym punktem twórczości Czesława Miłosza. To bezdyskusyjnie pociąga w twórczości poety artystkę słynącą z niezwykłych tekstowych instalacji.
Tramwaje liryczne
W ramach akcji, wybrany tramwaj regularnie kursujący po mieście zostanie wyposażony w urządzenia wyświetlające teksty wierszy. Miejsce i czas projekcji może być dowolnie sterowany przez system detekcji. Projekt inspirowany jest twórczością Jenny Holzer: teksty rozsypują się i łączą, intrygują, każą wzrokowi nieustannie nadążać za słowem, tworzą przedziwny dialog obserwatorów we wnętrzu tramwaju z przypadkowymi przechodniami na ulicy. Projekt jest także refleksją nad samą istotą poetyckości, jej odbioru i powiązania z kontekstami.
4P – Pisarz|Poezja|Proza|Przestrzeń publiczna
Projekt realizowany jest w ramach pasma Fresh Zone Festiwalu Sztuk Wizualnych ArtBoom. Adresowany jest do artystów, absolwentów/studentów ASP i architektury, którzy wykorzystując nowe media w sztukach plastycznych: sztuka wideo, fotografia, instalacja, street art, zaproponują do realizacji prace inspirowane literaturą, tekstami literackimi, poezją lub przestrzenią publiczną posiadającą literackie konotacje i zrealizują autorskie projekty zmieniające przestrzeń miejską Krakowa. Prace oceni jury, w którym zasiądą wybitni artyści z Polski i Europy, specjaliści od street artu oraz znawcy literatury.
Inspiracją dla konkursu jest głośny Zaułek Literatów w Wilnie, pełen form artystycznych, medalionów i instalacji na murze ulicznym. W przeciwieństwie do tej realizacji, Projekt 4P ożywiać ma przestrzeń miasta w sposób zrównoważony, rozsiany, zaszyfrowany w przestrzeń publiczną naszego miasta, a także ma obejmować formy bardziej zróżnicowane, które znaczyć będą osobno, nie w zagęszczeniu z innymi formami wypowiedzi.
Niestandardowe działania promocyjne:
1. Nosiciele poezji
Na potrzeby akcji wyprodukowane zostaną specjalne podkoszulki, każdy z nadrukowanym fragmentem wiersza Czesława Miłosza. Finałem akcji społecznościowej będzie spotkanie żywych nosicieli poezji, których zdaniem będzie odnaleźć pozostałą część swojego wiersza.
2. Cafe Miłosz
Projekt realizowany we współpracy z kawiarniami i klubami rozsianymi po mieście będzie polegać na włączeniu tekstów pisarza w codzienne realia kawiarniane. Obejmie ulotne przedmioty, takie jak serwetki, ciasteczka, które zamienią się w nośniki literatury, w tym wiersze i słynne zdania z utworów prozatorskich Noblisty. Projekt zainicjowany z okazji Roku Miłosza ma przerodzić się w akcję wieloletnią, stopniowo rozwijaną o fragmenty tekstów krakowskich pisarzy i poetów, drukowanych w języku polskim i angielskim.
Camera obscura – Przestrzeń poezji
Inspiracją dla projektu Camera Obscura są zainteresowania metafizyczne Czesława Miłosza, a motto – wiersz Nadzieja z tomiku Świat Poema Naiwne. Miłosz bardzo często zastanawiał się nad procesem patrzenia, nad epifanicznością rzeczywistości zwyczajnej, która zdradza podwójne sensy, rzeczywistość inną niż ta widzialna. Camera Obscura, która zostanie postawiona w Krakowie, to stalowa skrzynia o wymiarach 5x5m, z miniszczeliną, pokazująca obraz z zewnątrz – ruchomy fragment miasta. Umieszczony wewnątrz system nagłośnieniowy emitować będzie utwór czytany przez Miłosza i tłumacza wiersza Nadzieja – Roberta Hassa (nagranie wiersza na festiwalu Miłosza).
Realizacja projektu – 30 czerwca 2011 r.
Ogród zen
Projekt Ogrodu Zen o wymiarach 3 m x 30 m organizatorzy wiążą bezpośrednio z tematyką Festiwalu Miłosza w 2011 r. i refleksją nad kryzysem wielowiekowej tradycji Zachodu. Ambitne przedsięwzięcie artystyczne jest jednocześnie zdarzeniem publicznym, a zatem popularnym. W tym sensie przedsięwzięcie pozostaje niejednoznaczne, tak jak wielorako można interpretować rozsiane w tekstach poetyckich Noblisty inspiracje filozofią Dalekiego Wchodu.
Czas realizacji przez ok. 6-8 tygodni. Obecny – do końca roku. Autor projektu: Aleksander Janicki
Made in Poland. Miłosz sounds – to projekt w ramach 9. Festiwalu Sacrum Profanum zaangażuje pięciu wybitnych kompozytorów muzyki współczesnej – Pawła Mykietyna, Agatę Zubel, Wojciecha Ziemowita Zycha, Aleksandrę Grykę i Dobromiłę Jaskot. Stworzą oni pięć utworów, inspirowanych twórczością Czesława Miłosza, na podstawie wybranych tekstów poety. Gdy będą już gotowe, pięć wyśmienitych zespołów – Asko|Schoenberg, Ensemble Modern, Alarm Will Sound, London Sinfonietta i Klangforum Wien – zaprezentuje uroczyste wykonanie stworzonych dzieł podczas Festiwalu Sacrum Profanum w Krakowie.
Festiwalowi Literackiemu towarzyszy publikacja książek: m.in. tomików poezji Edwarda Pasewicza Pałacyk Bertolda Brechta oraz Marcina Świetlickiego Wiersze. Wydana zostana także antologia Rodzinna Europa. Pięć minut później.
Antologia obejmuje sześć części, których tytuły zaczerpnięte zostały ze słynnego tomu esejów autobiograficznych Czesława Miłosza pt. Rodzinna Europa. Ukaże się 2 maja 2011 nakładem krakowskiego wydawnictwa Korporacja Ha!art. W tygodniu festiwalowym w Warszawie, Poznaniu, Wrocławiu i Krakowie odbędą się cztery dyskusje, w których wezmą udział autorzy antologii. Pretekstem wszystkich debat będzie publikacja książki.
W antologii znajdą się teksty m.in.: Justyny Bargielskiej, Marcina Barana, Eugeniusza Tkaczyszyna-Dyckiego, Romana Honeta, Bożeny Keff, Piotra Matywieckiego, Marcina Sendeckiego, Andrzeja Sosnowskiego, Piotra Sommera czy Adama Zagajewskiego.
Od 9 do 13 maja 2011 roku odbędzie się międzynarodowa konferencja poświęcona twórczości literackiej i myśli Czesława Miłosza, zatytułowana Miłosz i Miłosz. Konferencję organizują: Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego oraz Katedra Historii Literatury Polskiej XX wieku.
Spotkania wpisane będą w cztery kręgi tematyczne.
1. Z Miłoszem przeciw światu, czyli konfrontacja, stawianie pytań. Jakie są główne punkty zapalne sporu Miłosza ze współczesnością? Gdzie odnajdywał tych, z którymi było mu po drodze i gdzie ukrywają się antagoniści jego ideowych pojedynków?
2. Rozszerzenie perspektywy, zatytułowane słowami Mistrza: Tematy (podjęte) do odstąpienia. Nie przypadkiem chyba na kartach Pieska przydrożnego autor sam wprowadził tę, zapraszającą do współ-tworzenia formułę. Tutaj znalazły się wątki biograficzne i konteksty polityczne oraz oddanie miejsca argumentom ad personam i osobistym fascynacjom.
3. Wejrzenie w głąb… Tematem Miłosz podejrzany – recepcja i poetyka, poeta pokazuje badaczom język, wystawia ich na pokuszenie samą materią swoich myśli. W tym dziele bowiem nie tylko głębia i rozległość imponują, szczególnie fascynujące wydaje się wewnętrzne zróżnicowanie, bogactwo kształtów i ingrediencji. Dążąc do formy bardziej pojemnej, sięgał wszak Miłosz po coraz to nowe gatunki literackie, stosował stylizacje, prowadził grę z tradycją, przybierał maski, posługiwał się ironią.
4. Szczyt i najdalsze okolice. Temat Miłosz i odczarowanie przypomina, że do najważniejszych tematów jego twórczości należała religia. Miłosz uparcie mówił o dwudziestowiecznej erozji wyobraźni religijnej i związanej z nią udręce osamotnionego rozumu. W czasach agresywnego ateizmu i fanatycznych ruchów religijnych, modne słowo odczarowanie ma sprowokować debatę o sprawach ostatecznych i fundamentalnych, znajdując w myśleniu autora trzech traktatów nauczyciela i mistrza, i godnego adwersarza.
9-13 maja 2011
Seminarium przekładowe Miłosz 365
Dobry przekład jest czymś cennym i rzadkim, zostaje w historii języka i wpływa na język nie mniej, czasem nawet więcej niż utwory mające prawo pierworództwa – te słowa Czesława Miłosza mogłyby z powodzeniem służyć za motto seminarium przekładowego Miłosz 365, które odbędzie się w Krakowie w ramach Festiwalu Czesława Miłosza w dniach 12-15 maja.
W seminarium wezmą udział tłumacze z blisko dwudziestu krajów, zajmujący się twórczością Miłosza. Zostali oni wybrani w ramach ogłoszonego przez Instytut Książki konkursu, który spotkał się z dużym zainteresowaniem tłumaczy polskiej literatury na całym świecie. Seminarium będzie miało charakter zamkniętych sesji studyjnych, a poprowadzą je wybitni tłumacze Miłosza: Anders Bodegard (Szwecja), Clare Cavanagh (USA), Laurence Dyevre (Francja), Xavier Farre (Hiszpania) i Nikita Kuznietsow (Rosja) oraz badacze i znawcy jego twórczości: m.in. Krzysztof Biedrzycki, Agnieszka Kosińska, Krzysztof Zajas i Marek Zaleski.