Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień prezentuje muzykę, która nie jest jedynie skupiona na sobie, lecz która otwiera się na otaczający świat, komentuje go, pragnie go zmieniać. Chodzi o rzeczywistość wokół nas i o postawy kompozytorów, którzy zabierają głos w sprawach społecznych, politycznych, dotyczących współczesnej cywilizacji.
Podczas festiwalu będzie szereg dzieł o charakterze dokumentalnym. Na przykład w koncercie inauguracyjnym kompozycję Strange News Rolfa Wallina z tekstem Josse de Pauwa, przeznaczoną na orkiestrę, aktora i projekcję wideo i poruszającą problem dzieci-żołnierzy w Afryce. Tekst i warstwa wideo wykorzystują materiał reportażu telewizyjnego zrealizowanego w 2006 roku w Ugandzie i Kongu.
Sopranistka Pia Freund oraz Plus Ensemble przedstawią monodram Lotty Wennäkoski λελελε Lelele. Autorką warstwy wizualnej – zdjęć i filmu wideo – jest Elina Brotherus. W warstwie słownej kompozytorka wykorzystała autentyczne wypowiedzi kobiet uprowadzonych z Europy Wschodniej i sprzedanych na Zachód w celach prostytucji.
W dziele Philla Niblocka The Movement of People Working tematem jest praca ludzkich rąk, jej powtarzalność, uporczywość, magia. Kompozycja ma formę koncertu-instalacji i wykorzystuje przestrzenną projekcję dźwięku elektronicznego oraz filmy prezentowane na trzech ekranach. W wykonaniu Neue Vocalsolisten będzie można zobaczyć Freizeitspektakel Hannesa Seidla i Daniela Köttera na głosy, elektronikę i instalację wideo, którego treścią jest zjawisko czasu wolnego we współczesnej kulturze.
Zorka Wollny i Artur Zagajewski przygotowują oratorium uliczne z udziałem orkiestry i chóru mieszkańców Warszawy, rodzaj zakomponowanej manifestacji. Będzie to wielogłos obywateli, którzy czują się pomijani w społecznym dyskursie. Projekt powstaje we współpracy z Narodową Galerią Sztuki – Zachęta.
Inną relację do rzeczywistości odnaleźć można w Missa pro nobis Romana Bergera, na solistów, chór i orkiestrę – jest to dramatyczny sprzeciw wobec barbarzyństwa i cynizmu współczesnej cywilizacji. Jeszcze inną – w superprodukcji Songs of Wars I have seen, muzyczno-teatralnym dziele Heinera Goebbelsa do dzienników Wars I have seen Gertrudy Stein (1945) – relacji z prozy życia codziennego, toczącego się jednak w atmosferze grozy wojny (koncert London Sinfonietty).
A jak w kontekście muzyki zaangażowanej dziś zabrzmi emblematyczne Il Canto Sospeso Luigiego Nono, które pojawi się na koncercie finałowym? Pierwszy i jedyny raz usłyszeć je można było w Polsce dokładnie pół wieku temu (Warszawska Jesień 1961).
Dzieła wykorzystujące środki sceniczne i multimedia to także hellhörig Caroli Bauckholt oraz – podobnie jak u Niblocka – koncert-instalacja Sandglasses młodej Litwinki Justė Janulytė (cztery wiolonczele, dźwięki elektroniczne i światła). Muzycy grają wewnątrz swego rodzaju piaskowych zegarów-klepsydr, uzyskanych za pomocą projekcji wideo.
Ponadto koloński zespół musikFabrik przedstawi 5 nie granych jeszcze w naszym kraju kompozycji ze słynnego cyklu KLANG Karlheinza Stockhausena. Z recitalem własnych utworów fortepianowych wystąpi Frederic Rzewski, grając między innymi (a także mówiąc i śpiewając) De Profundis do tekstów Oscara Wilde’a.
Prawykonane zostaną: skomponowana w 1975 roku, lecz nigdy dotąd niewykonana monumentalna I Symfonia przedwcześnie zmarłego Andrzeja Krzanowskiego, jednego z najważniejszych kompozytorów pokolenia stalowowolskiego oraz utwory zamówione przez Warszawską Jesień u polskich kompozytorów młodszej generacji: Agaty Zubel, Pawła Hendricha i Aleksandra Nowaka. Natomiast na koncercie inauguracyjnym – słynne orkiestrowe Scontri. To hołd dla postaci zmarłego niedawno Henryka Mikołaja Góreckiego.
54. edycja festiwalu w pewnym sensie będzie premierowa – w tym roku odbędzie się Mała Warszawska Jesień.
Festiwal zamierza oswajać młodych słuchaczy z intrygującymi dźwiękami zachęcając ich i rodziców do uczestniczenia w różnego rodzaju wydarzeniach muzycznych (koncertach, warsztatach), dostosowanych do możliwości percepcyjnych dziecka. Chce uczyć słuchania, nawet tych utworów, które rodzice uważają za trudne, a które tak naprawdę są tylko nieoswojone. W ofercie Małej Warszawskiej Jesieni zawsze znajdą się interaktywne instalacje i muzyczne przestrzenie dające dzieciom radość zabawy i tworzenia.
Mała Warszawska Jesień zostanie zainaugurowana interaktywną instalacją dźwiękową dla dzieci zatytułowaną Melodeusz (autor – Patryk Zakrocki).
Zaprezentowane zostanie m.in. słuchowisko z nastrojową operą Przygody Sindbada Żeglarza oraz S. A. N. D muzyczną wędrówkę po poprzemysłowych zakamarkach, gdzie ukryte będą dźwięki i muzycy. Tę wyprawę planuje Michał Moc – znakomity kompozytor i akordeonista młodego pokolenia, który skomponuje dla dzieci 4 krótkie utwory na wiolonczele i instrumenty perkusyjne, a sam będzie animatorem – przewodnikiem.
W ramach koncertu zamykającego Małą Warszawską Jesień wystąpią uczniowie z wybranych szkół z czterema utworami współczesnych kompozytorów, przygotowanymi z nauczycielami muzyki, granymi na prostych, dziecięcych instrumentach, głównie perkusyjnych.
Koncert będzie wynikiem warsztatów, przeprowadzonych przez grupę musikFabrik (z nauczycielami), w oparciu o przygotowane przez zespół kompendium nowej muzyki SpielBar. Podstawową ideą SpielBar jest udostępnienie, w odpowiednim opracowaniu, wybranych utworów muzyki współczesnej, które – wedle przekonania kolońskich muzyków – mogą wykonać dzieci, młodzież, jak i osoby dorosłe nie znające nut i nie grające na co dzień na instrumentach.
Międzynarodowy Festiwal Muzyki Współczesnej Warszawska Jesień
16 – 24 września 2011 r.
Warszawa
