Wystawa Złote włosy Małgorzaty to pierwsza tak szeroka prezentacja prac Krystyny Piotrowskiej. Ukazuje ona swoisty dialog pomiędzy aktualnymi i wcześniejszymi pracami artystki. Piotrowska, pracująca wcześniej przede wszystkim w technikach graficznych, od 2005 roku zajmuje się głównie realizacją instalacji i prac wideo. Przyczyną tej przemiany był projekt Ulica Próżna, zainicjowany przez artystkę wraz z Krystianą Robb-Narbutt w opuszczonych kamienicach przy ul. Próżnej w Warszawie – jedynych zabudowaniach pozostałych po tamtejszym getcie.
W ramach projektu, raz w roku, w opustoszałych, zrujnowanych wnętrzach w samym centrum miasta, odbywają się wystawy nawiązujące do żydowskiej przeszłości tego miejsca. Krystyna Piotrowska nie tylko prezentuje tam swoje prace, lecz także pełni funkcję kuratora przedsięwzięcia. Doświadczenie to ściśle wiąże się z biografią artystki oraz jej pytaniami o indywidualną tożsamość, krystalizującą się gdzieś na pełnym napięć pograniczu żydowskości i polskości. W swoich realizacjach artystka stawia więc pytania o własne oblicze, zarysowujące się na tle Historii, w cieniu koszmaru Holocaustu, przy uwzględnieniu aktualnych realiów.
Dobór środków wyrazu oraz wieloaspektowe przesłania poszczególnych dzieł znacznie przekraczają jednak indywidualny charakter wypowiedzi i stają się przekaźnikami znaczeń uniwersalnych, dotyczących każdego z nas i naszych pytań o własną kondycję wobec Historii, czasu i płynnej współczesności. Piotrowska zajmuje się także przemijaniem, zmiennością rysów twarzy wraz z upływającymi latami, kobiecością i rozmaitymi jej przejawami.
Głównym motywem w najnowszej instalacji Krystyny Piotrowskiej, jak wskazuje tytuł wystawy, są włosy. Zaplecione w długi warkocz, układają się na podłodze galerii w koncentryczną strukturę, przypominającą mandalę. Niepokojącej instalacji towarzyszą filmy wideo, ukazujące modelki, których włosy zaplatane są w warkocze, a także projekcja prezentująca te same kobiety rozplatające włosy. Warkocze, ich zaplatanie i rozplatanie, urastają więc do rangi symbolicznych środków wyrazu, które umożliwiają czytanie tej pracy także przez pryzmat feministyczny.
Tytuł tej najnowszej pracy Piotrowskiej i tym samym całej wystawy w toruńskim CSW, odnosi się natomiast do wiersza Paula Celana Fuga śmierci, w którym jasnowłosa Małgorzata jest ucieleśnieniem życia, zaś ciemnowłosa Sulamitka – śmierci i Holocaustu. Włosy tej pierwszej mienią się złotem, tej drugiej – są spopielałe. Oba wątki nierozerwalnie splatają się nie tylko w utworze Celana, lecz także w pracach Piotrowskiej.
Biografia samej artystki, z widmem Historii w tle, pozwala uniwersalnie odczytywać przekazywane w pracach znaczenia. Dzieła stają się nośnikami niezwykle wielowarstwowych, wciąż aktualnych i poruszających treści. W przestrzeniach CSW prace z wcześniejszych okresów twórczości świetnie dialogują z tymi najnowszymi, snując cichą opowieść o kobiecie i człowieku, i chociaż patrzą oni prosto w oczy teraźniejszości, to niepokojąco kładzie się na nich cień Historii.
Wystawie towarzyszy katalog z tekstami Ewy Toniak, Andy Rottenberg oraz Bożeny Kowalskiej, oraz folder/broszura edukacyjna, z tekstem Marty Smolińskiej, kuratorki wystawy.
Krystyna Piotrowska w latach 1966–72 studiowała na Wydziale Architektury Wnętrz w ASP w Krakowie (filia w Katowicach), w latach 1972–75 na Wydziale Grafiki PWSSP w Poznaniu, natomiast w latach 1985–90 w Grafik Skolan Forum Malmö. Wystawiała w Polsce i Szwecji, a także w Paryżu, Hamburgu. Otrzymała wiele nagród na Międzynarodowym Biennale Grafiki m.in. we Frechen, Ljubljanie oraz Sapporo. Od 2005 roku jest kuratorką projektu Ulica Próżna.
Złote włosy Małgorzaty Krystyna Piotrowska
23 września – 20 listopada 2011 r.
Centrum Sztuki Współczesnej w Toruniu
Wały gen. Sikorskiego 13
Toruń
