Szlaki kulturowe, czyli tematyczne trasy zwiedzania będą motywem przewodnim XV Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Tegoroczna edycja wydarzenia, organizowanego przez Małopolski Instytut Kultury, odbędzie się pod hasłem Wejdź na szlak! Wydarzenie jest organizowane z myślą o wszystkich, chcących poznać lokalną historię i zabytki. Dni Dziedzictwa to niepowtarzalna okazja do odwiedzenia obiektów unikatowych, mało znanych lub na co dzień niedostępnych.
Tym razem podczas Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego będzie można zwiedzić krakowskie obiekty szlaku Młodopolska Małopolska i średniowieczne kościoły szlaku Małopolska Romańska (18 i 19 maja), a także zabytki Krakowskiego Szlaku Techniki, szlaku Dwory Małopolski oraz kościoły Małopolskiej Trasy UNESCO (25 i 26 maja).
Informacje o każdym z 15 miejsc i 5 szlaków znajdą się w wyjątkowym wydawnictwie poświęconym prezentowanym zabytkom i historiom związanych z nimi ludzi, będącym drugą już książką w serii Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego.
Wydarzenie jest organizowane z myślą o wszystkich, chcących poznać lokalną historię i zabytki. Dni Dziedzictwa to niepowtarzalna okazja do odwiedzenia obiektów unikatowych, mało znanych lub na co dzień niedostępnych. Co roku, można je zwiedzać bezpłatnie, korzystając z materiałów przygotowanych specjalnie w tym celu, a także poznawać przeszłość i tradycje regionu, uczestnicząc w licznych imprezach towarzyszących.
Dla ceniących turystykę krajową i szukających inspiracji do odkrywania Polski, powstał także portal dnidziedzictwa.pl prezentujący zabytki biorące udział w Dniach. Jest to stale rozbudowywana platforma, na której można znaleźć informacje i fotografie blisko 200 zabytkowych obiektów.
Zabytki i szlaki XV Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego:
18 – 19 maja:
- I. Szlak Młodopolska Małopolska, obiekty krakowskie:
1) Dom Towarzystwa Lekarskiego w Krakowie (ul. Radziwiłłowska 4, Kraków)
W Domu Towarzystwa Lekarskiego Krakowskiego zwiedzający będą mieli okazję zobaczyć wnętrza jednego z pierwszych klubów środowiskowych w Krakowie, stworzonego na wzór klubów angielskich, uroczyście otwartego w 1905 r. przez prezydenta Juliusza Leo. Zaprojektowanie wnętrz tego budynku zlecono Stanisławowi Wyspiańskiemu. Znajdują się w nim m.in. jego witraże i piękna klatka schodowa w stylu secesyjnym. W Domu Towarzystwa Lekarskiego mieści się także Muzeum Wydziału Lekarskiego CM UJ, które przechowuje wiele niezwykłych pamiątek, w tym najdłuższy zachowany polski kołtun.
2) Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie: gmach główny (pl. Matejki 13, Kraków) oraz dawne Muzeum Techniczno-Przemysłowe (ul. Smoleńsk 9, Kraków)
Akademia Sztuk Pięknych w Krakowie (wcześniej Szkoła Sztuk Pięknych), znana z tak słynnych absolwentów jak: Józef Mehoffer, Jacek Malczewski, Wojciech Weiss, Julian Fałat czy Leon Wyczółkowski, której pierwszym dyrektorem był Jan Matejko, jest jednym z obiektów XV Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wejdź na szlak! Wyjątkową okazją będzie możliwość zwiedzenia w towarzystwie rektora, prof. Stanisława Tabisza, znajdujących się w gmachu głównym ASP i na co dzień niedostępnych: gabinetu rektorskiego oraz Sali Senackiej. Drugim budynkiem należącym do uczelni, który będzie można odwiedzić podczas Dni, jest Muzeum Techniczno-Przemysłowe, dziś Wydział Form Przemysłowych. Zorganizowane tam będą różnorodne pokazy, m.in. konserwacji dzieł sztuki, w tym malarstwa sztalugowego czy rzeźby drewnianej.
3) Kawiarnia Noworolski w Krakowie (Rynek 1, Kraków)
Niegdyś cukiernia, dziś Kawiarnia Noworolski ze względu na swoje położenie w samym sercu miasta – Sukiennicach, ma wyjątkowe znaczenie dla mieszkańców Krakowa. Warto tutaj wstąpić i przy małej czarnej delektować się secesyjnym klimatem wnętrz. Szczególne wrażenie robi teatralno-buduarowy wystrój pierwszego z salonów, zaprojektowany przez Eugeniusza Dąbrowę-Dąbrowskiego. Meble do kawiarni wykonał zakład stolarski Józefa Sperlinga z Krakowa, a thonetowskie krzesła, które zostały sprowadzone z fabryki w Czechach, mają pewną właściwość… Jaką? Opowie podczas Dni Wojciech Noworolski.
- II. Szlak Małopolska Romańska:
4) Kościół pw. św. Jana Chrzciciela w Prandocinie (pow. krakowski, gmina Słomniki)
W Prandocinie znajduje się Kościół pw. św. Jana Chrzciciela o niepozornej bryle, kryjący w swym wnętrzu prawdziwe perełki romańskiej architektury. Uwagę zwiedzających z pewnością przykuje niezwykłej urody plecionka z ornamentem roślinnym, usytuowana nad portalem wejściowym. Na plecionce zachowały się pozostałości farb. Choć czas zatarł malowidła, podczas Dni przywołany zostanie ten zapomniany świat, w którym mury romańskich kościołów bywały bajecznie kolorowe.
5) Bazylika kolegiacka Narodzenia NMP oraz Muzeum Regionalne w Wiślicy (woj. świętokrzyskie, pow. buski, gmina Wiślica)
W Wiślicy, leżącej na terenie historycznej Małopolski, znajduje się jeden z najstarszych w Polsce zabytków architektury gotyckiej – bazylika kolegiacka Narodzenia NMP. W podziemiach tej bazyliki, w tzw. pierwszej kolegiacie, kryje się niezwykle cenny zabytek sztuki romańskiej. Jest nim pochodząca z 2. połowy XII wieku posadzka wiślicka, zwana też płytą orantów. Odsłonięta przez grupę badaczy w 1959 roku, po dziś dzień zachwyca przede wszystkim techniką, w jakiej została wykonana. Okolicznościom jej odkrycia będzie poświęcony jeden z punktów programu.
6) Kościół pw. św. Wojciecha w Kościelcu (pow. proszowicki, gmina Proszowice)
W Kościelcu Proszowickim, w otoczeniu drzew, stoi XIII-wieczna świątynia – Kościół pw. św. Wojciecha. Choć burzliwa historia kościoła sprawiła, że budowla ostatecznie nabrała wyraźnych cech barokowych, to nadal jej wnętrze zadziwia ogromem zachowanych romańskich detali. To właśnie w Kościelcu zwiedzający odnajdą najwspanialsze przykłady kamieniarki romańskiej: zbiór dwunastu głowic kolumn, które podtrzymują arkady oraz przepięknie dekorowany portal. Owo zgodne połączenie elementów architektury i rzeźby romańskiej z barokową nadaje wyjątkowy charakter tej budowli.
25 – 26 maja 2013
- III. Krakowski Szlak Techniki
7) Zespół elektrowni miejskiej w Krakowie (ul. Dajwór 27, Kraków)
Pierwsze krakowskie eksperymenty z oświetleniem elektrycznym przypadły na koniec XIX wieku. W 1880 roku miasto przywitało cesarza Franciszka Józefa iluminacją elektrycznych lamp łukowych, a 5 lat później światło rozbłysło w budynku magistratu. Rajcy miejscy zdecydowali się zainwestować w prąd i w 1900 r. przy ulicy Dajwór, na Kazimierzu stanęła krakowska elektrownia (obecnie TAURON Dystrybucja S.A.), którą będzie można zwiedzać podczas XV Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego. Wejdź na szlak! Wszyscy ciekawi, jak to się dzieje, że prąd płynie do naszych kontaktów, będą mogli posłuchać specjalistów od energetyki i zobaczyć na własne oczy wnętrze dyspozycji zwanej potocznie „Jaworznicką”, a w niej tysiące kolorowych światełek informujących o tym, gdzie aktualnie płynie prąd.
