8 ) Zespół zajezdni tramwajowej w Krakowie, Muzeum Inżynierii Miejskiej (ul. św. Wawrzyńca 15, Kraków)
Krakowska zajezdnia tramwajowa powstała na peryferiach miasta, na pustkach nadwiślańskich przy ulicy św. Wawrzyńca, w sąsiedztwie gazowni. W 1882 roku powstały pierwsze budynki: wozownia, stajnia i szpital koński – był to bowiem tramwaj konny. W następnych latach rozbudowywano kompleks zajezdni, zmieniły się potrzeby, powstał tramwaj elektryczny, który początkowo nie przypadł do gustu części mieszkańców. Jedno z ówczesnych pism ostrzegało: Gmina będzie musiała najrychlej wybudować (…) szpital dla uszkodzonych i poranionych przez tramwaj i zakład dla mieszkańców ulic, którymi tramwaj jeździ i dla tych, co tramwajem jeżdżą, bo ci niechybnie skutkiem dzwonków tramwajowych zwariować muszą. Jednak nie zahamowało to rozwoju tramwaju, aż do czasu I wojny, po której w zajezdni pojawiły się również autobusy.
9) Zespół gazowni miejskiej w Krakowie (ul. Gazowa 12–16, Kraków)
Miejska gazownia (obecnie KSG sp. z o.o. w Tarnowie, Oddział Zakład Gazowniczy w Krakowie) jest jednym z pierwszych przedsiębiorstw przemysłowych w Krakowie, usytuowanych na przełomie XIX i XX wieku na Kazimierzu. Do dziś zachowała się tylko część obiektów pierwotnej gazowni, m.in. budynek dyrekcji, budynki produkcyjne: kotłownia, aparatownia, fabryka amoniaku. Ale i one stanowią ciekawe punkty do rozważań nad przemysłowym dziedzictwem Krakowa, do czego dobrą okazją będą Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego, wpisujące się w tradycję organizowania przez dyrekcję gazowni w latach 30. oprowadzeń po zakładzie, promujących nowoczesność przedsiębiorstwa.
- IV. Szlak Dwory Małopolski
10) Willa Domańskich w Nawojowej Górze (pow. krakowski, gmina Krzeszowice)
W Nawojowej Górze, położonej nieopodal Krzeszowic, na zwiedzających oczekuje malownicza willa rodziny Domańskich. Pełniąca do XIX wieku rolę prochowni, została gruntownie przebudowana na początku lat 20. XX w., gdy jej właścicielem był Karol Gustaw Domański. Zwiedzający będą mogli zobaczyć niezwykle interesująco prezentujące się wnętrza i oryginalnie zachowane wyposażenie domu, m.in. kuchnię w stylu zakopiańskim projektu Stanisława Witkiewicza, czy meble sypialniane inspirowane motywami egipskimi.
11) Pałac Starzeńskich w Płazie (pow. chrzanowski, gmina Chrzanów)
W Płazie znajduje się Pałac rodziny Starzeńskich. Dzisiejszy neobarokowy wygląd budowla zawdzięcza architektowi Z. Hendlowi, który w latach 1900–1901 dokonał jej gruntownej przebudowy. Przywołując postać dawnego właściciela majątku, hrabiego Adam Starzeńskiego, który z zawodu był botanikiem, warto zwrócić uwagę także na przypałacowy park, w którym można napotkać oryginalne gatunki roślin, takie jak tulipanowiec amerykański czy modrzew japoński. Podczas majowego weekendu zostanie udostępniona część pomieszczeń pałacowych, w tym hol i wieżyczka, z oryginalnie zachowanymi detalami. Od 1954 roku pałac pełni funkcję Domu Pomocy Społecznej, jest na co dzień niedostępny do zwiedzania.
12) Dwór Emila Zegadłowicza w Gorzeniu Górnym (pow. wadowicki, gmina Wadowice). W Gorzeniu Górnym znajduje się dwór znanego w okresie międzywojnia poety i pisarza, Emila Zegadłowicza. Za sprawą intrygującego właściciela przyciągał znanych pisarzy i artystów, czyniąc z niego ważny ośrodek życia kulturalnego ówczesnej Polski. W 1946 roku żona i córka poety stworzyły w nim muzeum biograficzne im. Emila Zegadłowicza. Podczas Dni Dziedzictwa będzie można obejrzeć zachowane wnętrza i elementy oryginalnego ich wyposażenia. Na szczególną uwagę zasługuje bogactwo zgromadzonej kolekcji, wśród której można odnaleźć prace znanych artystów tego okresu m.in.: Ludwika Miskyego, Jerzego Hulewicza, Leona Wyczółkowskiego czy Wincentego Bałysa.
- V. Małopolska Trasa UNESCO
13) Kościół pw. św. Leonarda w Lipnicy Murowanej (pow. bocheński, gmina Lipnica Murowana)
W Lipnicy Murowanej, niegdyś średniowiecznym mieście, położonym na dawnym szlaku handlowym wiodącym z Krakowa na Węgry, stoi modrzewiowy kościół pod wezwaniem św. Leonarda z XV wieku, który w roku 2003 został wpisany na listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Świątynia malowniczo usytuowana nad brzegiem Uszwicy, otoczona zabytkowym cmentarzem, do dnia dzisiejszego zachowała się w prawie niezmienionym kształcie, harmonijnie wpisując się w naturalny krajobraz. Organizatorzy zapraszają do Lipnicy Murowanej na wędrówki śladami świętego Szymona i sióstr Marii i Teresy Ledóchowskich, do poznawania i odkrywania piękna dawnej architektury oraz na spotkanie z jeszcze odleglejszą historią tropem legendy o prasłowiańskiej gontynie.
14) Kościół pw. św. Michała Archanioła w Binarowej (pow. gorlicki, gmina Biecz)
Ulokowana przez Kazimierza Wielkiego wieś Binarowa niegdyś słynęła z uprawy lnu, konopi i tkactwa. Dziś największą chlubą dawnej królewskiej osady pozostaje wzniesiony w XVI wieku jodłowy kościół pod wezwaniem św. Michała Archanioła, wpisany od 2003 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Świątynia zachwyca niezwykłym bogactwem i kolorystyką niedawno odrestaurowanych malowideł ściennych, które szczelnie pokrywają całe jej wnętrze. Na drewnianych stropach można odnaleźć malowidła pamiętające czasy Jagiellonów. Miały obrazować to, czego niepiśmienni ludzie nie mogli przeczytać z kart Biblii.
15) Kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów w Sękowej (pow. gorlicki, gmina Sękowa)
XVI w. kościół pw. św. św. Filipa i Jakuba Apostołów – jeden z najpiękniejszych drewnianych kościołów Małopolski i Podkarpacia znajduje się w Sękowej. Zaprojektowana w wyjątkowy sposób budowla za swój malowniczy i indywidualny charakter została wpisana w 2003 roku na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturowego i Przyrodniczego UNESCO. Określona przez Tadeusza Szydłowskiego mianem pięknego namiotu rozpiętego z dachów świątynia, została cudem uratowana po zniszczeniach wojennych z 1915 roku. Dzięki inicjatywie Szydłowskiego i miłośników miejsca może po dziś dzień zachwycać artystów i zwiedzających swoją strzelistą sylwetką.
Małopolskie Dni Dziedzictwa Kulturowego
18-19 oraz 25-26 maja 2013 roku
Małopolska
