11. edycja Przeglądu Sztuki Survival realizowana pod hasłem Płyniemy!, dedykowana jest obecności rzeki w miejskiej tkance. Stało się to okazją do wydobycia i poddania artystycznej interpretacji funkcji i znaczenia Odry w życiu codziennym mieszkańców Wrocławia, do zastanowienia się nad ludzką potrzebą przebywania w pobliżu wody oraz nadawaną jej symboliką a także nad jej właściwościami, sposobami funkcjonowania w przyrodzie i miejskiej aglomeracji.
Sercem wydarzeń 11. edycji Przeglądu Sztuki Survival stanie się plac przy Akademii Sztuk Pięknych, przylegający do nadodrzańskiego traktu spacerowego, Bulwaru Xawerego Dunikowskiego, który wraz z sąsiadującym Wzgórzem Polskim i Zatoką Gondoli tworzy niezwykle malowniczy zaułek w centrum miasta, atrakcyjny zarówno pod względem estetycznym jak i rekreacyjnym. W plenerze bulwaru zostało ulokowanych większość realizacji artystycznych Przeglądu, dwa wydarzenia zostały dodatkowo umiejscowione w oddalonych od centrum częściach miasta, takich jak kąpielisko Morskie Oko czy staw Czarny Potok na Zaciszu.
Odra jest największą rzeką przepływającą przez Wrocław, wraz z licznymi odgałęzieniami i kanałami wodnymi stanowi podstawę Wrocławskiego Węzła Wodnego, tworząc śródlądową drogę wodną, będącą częścią europejskiego szlaku. Z uwagi na swoje hydrologiczne ukształtowanie Wrocław na przestrzeni wieków był nazywany Wenecją tej części Europy. Obecność rzeki przez stulecia wpływała na kształt zagospodarowania przestrzennego miasta, a współczesna urbanistyka łączy nowymi mostami odległe dzielnice.
Współcześnie w obszarze miasta znajduje się tylko 6 przystani o charakterze turystyczno-wypoczynkowym, podczas gdy w XIX wieku w obszarze Wrocławia istniało aż 16 takich obiektów. Świadczyć może to o tym, jak dużą popularnością cieszyło się spędzanie czasu wolnego na wodzie i jak duże znaczenie w życiu codziennym wrocławian odgrywała Odra. Od 2007 roku do Zatoki Gondoli powróciła jednak, zlikwidowana w czasie wojny, przystań wodna, gdzie wrocławianie mogą pożyczać kajaki i rowery wodne. To tutaj swój początek bierze, stworzony z myślą o miłośnikach kajakarstwa, Wrocławski Szlak Gondoli. Z kolei pozostałości po Bastionie Ceglarskim w ostatnich latach zostały zrewitalizowane i wyeksponowane w urbanistycznym założeniu Wzgórza Polskiego. Podejmowane są zatem stopniowe działania mające na celu przywrócenie dawnej świetności tego miejsca oraz ponowne uświadomienie mieszkańcom Wrocławia zalet wypoczynku nad wodami Odry.
W ramach Przeglądu zaproszono do opracowania koncepcji artystycznej dla wybranego, częściowo wyschłego koryta Odry, Michała Smandka oraz Jakuba Słomkowskiego i Loica Bertranda. Dawny bieg rzeki, usytuowany między Sępolnem i Kowalami, nosił nazwę Czarny Potok (Schwarzwasser) aż do początków XX wieku (tj. do budowy kanałów w tym rejonie). Obecnie ślady koryta w okolicy Zalesia są zachowane jako Czarna Woda (albo – pomimo braku w nim przepływu – Czarny Potok, Czarna Rzeczka), popularne kąpielisko Morskie Oko oraz stawy znajdujące się w Parku Szczytnickim. Nazwę Czarna Wodanosi też podłużny staw na Swojczycach.
Podczas Przeglądu zostanie zaprezentowanych 40 realizacji artystycznych, wśród nich instalacje, interwencje w przestrzeń, instalacje dźwiękowe, filmy wideo i performanse. Kilka instalacji zostanie zrealizowanych bezpośrednio na wodzie, tak by zwiedzanie tych punktów było możliwe także dzięki rejsom po Odrze. Wśród nich będzie można znaleźć pracę Pawła Modzelewskiego zatytułowaną S.O.S., będącą monumentalną kompozycja z kapoków, a także pływającą krę lodową, obiekt Joanny Szumacher zatytułowany Tam i z powrotem.
Merytoryczna zawartość 11. edycji Survivalu bazuje na uniwersalnych pojęciach dotyczących wody: jako symbolu chaosu, niestałości, zmienności, a także przeobrażania, uzdrawiania, odrodzenia ducha i ciała, witalności. Ważne, zwłaszcza w kontekście Wrocławia, stało się także poddanie artystycznej interpretacji niszczycielskiego aspektu żywiołu, skutkującego katastrofami naturalnym – powodziami, które w istotny sposób stanowią o specyfice relacji woda-człowiek-miasto. W ten kontekst wpisują się zarówno praca Grzegorza Łoznikowa (97), jak i obiekt-twierdza Agaty Garbacz (Czuje się bezpiecznie), obie wykorzystujące wypełnione piaskiem worki przeciwpowodziowe.
O aspekcie przeobrażających mocy wody, tu jednak w kontekście odsłaniania za jej pomocą pewnych warstw, czy wręcz ich dosłownego wypłukiwania, opowiada instalacja Michała Sikorskiego zatytułowana Wzgórze wspomnień. Pokazane w niej breslauerskie pamiątki, kolekcje skorup, fragmentów naczyń, sprzętów, odnajdywane są przez artystę na Wzgórzu Andersa po każdym większym deszczu. To sztucznie wzniesione wzgórze utworzone na osiedlu Huby, stanowi do dzisiaj jedno z kilku wysypisk gruzu ze zburzonych w czasie oblężenia Wrocławia domów. Do pojęcia warstw odnosić się będzie także instalacja portugalskiego duetu (Luis Plácido Costa, Andreia Santana), pt. Borda D’Água/ Water’s Edge, a także korespondująca z nią praca pt. No water on the other egde, którą oglądać będzie można poza ścisłym terenem Przeglądu – w galerii Mieszkanie Gepperta.
Artyści i kuratorzy 11. edycji Survivalu odnoszą się do szeregu pojęć i zjawisk związanych z różnorodnością i wielością form wody występujących w warunkach miejskich. Woda stojąca, płynąca, mieszaniny wody i powietrza, wody i ziemi, kałuże, stawy, tamy, studnie, fontanny – każdy z przejawów wodnego żywiołu ma swój potencjał do estetycznego opracowania i odbioru, stanowiąc inspirację dla artystycznych przedsięwzięć. Podczas 11. edycji Przeglądu będzie można zobaczyć kilka artystycznych interpretacji fontanny miejskiej, Luiza Zimerman w instalacji Rozedrganie fal zaprezentuje możliwości kształtowania za pomocą współczesnej techniki materii wody. Natomiast Piotr Kmita w odniesieniu do mody na multimedialne fontanny, wykona ironiczną wersję słynnej fontanny Duchampa.
25 i 30 czerwca będą miały miejsce dwa wydarzenia specjalne, które odbędą się poza głównym terenem Przeglądu. Pierwszym z nich będzie instalacja zrealizowana przez Michała Smandka na tafli stawu Czarny Potok na Zaciszu, zatytułowana Nothing More Nothing Less. Praca zrealizowana w starorzeczu Odry nazywanym Czarną Wodą lub Czarnym Potokiem, (niem. Schwarzwasser), dedykowana jest poszukiwaniu równowagi między miejskim chaosem a harmonią natury i wykorzystuje stabilizujący aspekt wody. Instalacja zbudowana w oparciu o szklane formy – akwaria, umiejscowione przez artystę w stawie, wykorzystuje właściwości fizyczne wody, siłę wyporu i ciśnienie, tworząc układ brył z cieczy, niczego nie dodając i niczego nie ujmując. Zgodnie z zamierzeniem autora ilość wody pozostanie wciąż taka sama, jedynie jej kształt ulegnie zmianie.
Drugim i jednocześnie zamykającym 11. edycję Przeglądu Sztuki Survival wydarzeniem specjalnym będzie performans Jakuba Słomkowskiego i Loïca Bertranda zatytułowany Styks (Będzie można go zobaczyć 30 czerwa, niedziela godz. 18.00). Performans, zaplanowany na terenie miejskiego kąpieliska Morskie Oko, to kolejna odsłona spektaklu emitującego zakomponowane przez artystów elektroniczne etiudy w środowisku naturalnym. Tytułowy Styks to proces zanurzania, powolnego wchodzenia do wody z instrumentami i wreszcie rodzaj przeprawy, której towarzyszy symfonia syntetycznych i naturalnych, pochodzących z otoczenia dźwięków.
Artystyczne opowieści koncentrujące się wokół tematu rzeki będą, jak co roku, uzupełniane narracjami sięgającymi po inne środki wyrazu. Słowo, opowiadanie, historia, dyskusja – to tylko kilka z nich. Choć bazują bardziej na słuchowym niż wzrokowym doświadczeniu, mogą stanowić interesujące rozwinięcie i/lub uzupełnienie wątków rozpoczętych w ramach sztuk wizualnych. Woda, rzeka, jej funkcje i użycia będą stanowiły albo ważne tło dla omawianych kwestii, albo wręcz będą głównym bohaterem spotkań.
Tym razem debaty i wykłady przez fakt ulokowania w dziwnych, oryginalnych przestrzeniach, nabierają dodatkowego znaczenia. Rejs po Odrze z udziałem prof. Adama Groblera z wyjątkowymi filozoficznymi, kulturoznawczymi opowieściami o rzece zainauguruje dwudniowe Survivalove dysputy. Następnie, o godz. 15.00, na terenie ASP im. Eugeniusza Gepperta we Wrocławiu, będzie można wziąć udział w prezentacji zdjęć Odry z autorskim komentarzem fotografa Mikołaja Nowackiego, który na początku czerwca otworzył wystawę reportażu w prestiżowej galerii VII w Nowym Jorku.
